ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ನ ಕೆಲವು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಇಡಲು ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಗಳು ಲಾಕರ್‌ಗಳ ಸೌಲಭ್ಯ ಒದಗಿಸಿವೆ. ಮಕ್ಕಳು ಶಾಲೆಗೆ ಬರುತ್ತಲೇ ಅವುಗಳನ್ನು ಲಾಕರ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಮೆ ಮಾಡಬೇಕು. ತರಗತಿಗಳು ಮುಗಿದ ಮೇಲೆ ಮನೆಗೆ ಹೋಗುವಾಗ ಅವುಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳ ಸುರಕ್ಷತೆ ಕುರಿತು ಪಾಲಕರು ಆತಂಕ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದ್ದರಿಂದ ಶಾಲಾ ಆಡಳಿತ ಮಂಡಳಿಗಳು ಕೈಗೊಂಡ ಕ್ರಮ ಇದು. ಶಾಲಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಮಕ್ಕಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸಿಕ್ಕರೆ ಅವುಗಳನ್ನು ಮುಟ್ಟು ಗೋಲು ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಮ್ಮ ಕಾಲೇಜುಗಳಲ್ಲೂ ಇಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ತರುವ ಬಗೆಗೆ ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು.
ನನ್ನ ಮೊಮ್ಮಗನಿಗೆ ಈಗಷ್ಟೇ ಎಂಟು ವರ್ಷ. ನಾವು ಎಷ್ಟೇ ಬಚ್ಚಿಟ್ಟುಕೊಂಡರೂ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ಗೆ ಆತ ಗಂಟು ಬೀಳುತ್ತಾನೆ. ನಮಗೆ ಗೊತ್ತಿರದ ಹಲವು ‘ಆ್ಯಪ್’ಗಳು ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿವೆ. ಸೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಎಲ್ಲ ಆಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಜಾಲಾಡುವ ಕೌಶಲ ಅವನಿಗೆ ಸಿದ್ಧಿಸಿದೆ. ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ‘ಇದು ಹಾಗಲ್ಲ, ಹೀಗೆ’ ಎಂದು ನಮಗೇ ಬಳಕೆ ವಿಧಾನವನ್ನು ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲು ಬರುತ್ತಾನೆ. ಇದು ನನ್ನ ಮೊಮ್ಮಗನ ಕಥೆಯಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ. ಪ್ರತೀ ಕುಟುಂಬದ ಪ್ರತೀ ಮಗುವಿನ ವರ್ತನೆಯೂ ಹೌದು. ಮೊಬೈಲ್‌ ಒಂದಿದ್ದರೆ ಈಗಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಬೇರೆ ಸ್ನೇಹಿತರು ಬೇಡವೇ ಬೇಡ. ಈ ಪುಟ್ಟ ಸಾಧನದಿಂದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ದೂರ ಮಾಡುವುದು ಒಂದು ಹರಸಾಹಸ.
ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲೂ ಮಕ್ಕಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಇರಬೇಕು ಎಂಬ ವಾದ ಇದೆ. ಹೀಗೆ ವಾದ ಮಾಡುವವರು ಸುರಕ್ಷತೆ ಕಾರಣವನ್ನು ಮುಂದೆ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ಇದೊಂದು ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ವಿಚಿತ್ರ ಬೇಡಿಕೆ. ನಾವೂ ಮಕ್ಕಳಾಗಿ ಬೆಳೆದು ದೊಡ್ಡವರಾಗಿಲ್ಲವೆ? ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗಿಲ್ಲವೆ? ಆಗ ಎಲ್ಲಿತ್ತು ಈ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸಾಧನ? ಆಗಿನ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಈಗಿನ ಗಡಿಬಿಡಿ ಹಾಗೂ ನೌಕರಿ ಜಮಾನಕ್ಕೂ ಏಕೆ ಹೋಲಿಕೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಏಳಬಹುದು. ಎಲ್ಲ ಸಂಗತಿಗಳನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಮೇಲೂ ಅನಿಸುವುದು: ಮಕ್ಕಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಇದ್ದರೆ ಅಪಾಯವೇ ಅಧಿಕ ಹೊರತು ಸುರಕ್ಷತೆ ಅಸಾಧ್ಯ.
ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಏನಾಗುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಒಮ್ಮೆ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸಿ ನೋಡಿ. ಬಸ್‌ ನಿಲ್ದಾಣಗಳಲ್ಲಿ, ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ, ಉದ್ಯಾನಗಳಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಶಾಲೆಗಳ ಎದುರಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುವ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ಗಳದ್ದೇ ಕಾರುಬಾರು. ಸದಾ ಸಂದೇಶ ರವಾನಿಸುವಲ್ಲಿ ಅವರು ಮಗ್ನ. ಯಾರೊಡನೆಯೂ ಮಾತನಾಡುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರಿಂದ ಸಂವಹನ ಕಲೆ ಮರೆತು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದು, ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಲಿನ ಆಗು–ಹೋಗುಗಳಿಗೆ ಸ್ಪಂದಿಸುವ ಗುಣವೂ ಗೌಣವಾಗುತ್ತಿದೆ.
ಕಂಪ್ಯೂಟರ್‌ನ ಎಲ್ಲ ಆ್ಯಪ್‌ಗಳನ್ನೂ ಹೊಂದಿರುವ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ಗಳು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿವೆ. ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಬೇಡವಾದ ಕ್ಲಿಪಿಂಗ್‌ಗಳು ಒಂದು ಮೊಬೈಲ್‌ನಿಂದ ಮತ್ತೊಂದಕ್ಕೆ ಶರವೇಗದಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುತ್ತವೆ. ಹದಿಹರೆಯದ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸು ಅಪ್ರಬುದ್ಧವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಯಾವುದನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಬೇಕು, ಯಾವುದನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಬೇಕು ಎಂಬ ಅರಿವು ಅವರಲ್ಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಬೇಡದ ಸಂಗತಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಕುತೂಹಲ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳು ಅವರ ಕುತೂಹಲವನ್ನು ತಣಿಸುತ್ತವೆ. ಅವರ ಭವಿಷ್ಯಕ್ಕೂ ಇದರಿಂದ ಅಪಾಯವಿದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಕೇಳಿದಂತಹ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ ಕೊಡಿಸುವ ಪಾಲಕರು ಇಂತಹ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಗಮನಿಸಬೇಕು.
ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಮಕ್ಕಳು ಮೊಬೈಲ್‌ ತರುವುದರಿಂದ ವೈಯಕ್ತಿಕವಾಗಿ ಅವರಿಗಲ್ಲದೆ ಇಡಿಯಾಗಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಸಮುದಾಯದ ಮೇಲೂ ಅದರ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳಿಂದ ಬರುವ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸೆಟ್‌ಗಳನ್ನು ಕೊಳ್ಳುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಶ್ರೀಮಂತರ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಯ ಸೆಟ್‌ ಖರೀದಿಗಾಗಿ ಪೈಪೋಟಿ. ಒಂದು ರೀತಿಯ ಕೀಳರಿಮೆಯನ್ನು ಅದು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ. ನಾನು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಆಯೋಗದ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆಯಾಗಿದ್ದಾಗ ಇಂತಹ ಅನೇಕ ದೂರುಗಳು ಬಂದಿದ್ದವು. ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಬಳಕೆಯನ್ನೇ ನಿಷೇಧಿಸುವ ಬೇಡಿಕೆ ಸಹ ಬಂದಿತ್ತು.
ಇಂಗ್ಲೆಂಡ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ಜಗತ್ತಿನ ಹಲವು ದೇಶಗಳ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ಬಳಕೆಗೆ ಮುಕ್ತ ಅವಕಾಶ ಇದೆ. ಆದರೆ, ಇದರಿಂದ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಲ್ಲಿ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಕೊರತೆ, ಚಿತ್ತಕ್ಷೋಭೆ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಮಸ್ಯೆಯಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೊಬೈಲ್‌ ನಿಷೇಧಿಸಿದ ಬಳಿಕ ಮಕ್ಕಳ ವರ್ತನೆಯಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹವಾದ ಬದಲಾವಣೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಆಗಿರುವ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿವರ್ತನೆಯನ್ನು ಶಾಲಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು ಬಲು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
ಮೊಬೈಲ್‌ನಿಂದ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ದೈಹಿಕವಾಗಿಯೂ ಅಪಾಯ ಎನ್ನುವುದು ಹಲವು ಸಂಶೋಧನೆಗಳಿಂದ ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ. ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳು ಹೊರಡಿಸುವ ತರಂಗಗಳು ಹೃದಯ, ಕಿಡ್ನಿಯಂತಹ ಅಂಗಾಂಗಗಳಿಗೆ ಅಪಾಯಕಾರಿ ಎನ್ನುವುದು ಹಲವು ಬಾರಿ ದೃಢಪಟ್ಟಿದೆ. 16ಕ್ಕಿಂತ ಕಡಿಮೆ ವಯೋಮಾನದವರಿಗೆ ಶಾಲೆ ಇಲ್ಲವೆ ಮನೆ ಎಲ್ಲಿಯೂ ಮೊಬೈಲ್‌ ಬಳಕೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಕೊಡದಿರುವುದೇ ಒಳ್ಳೆಯದು. ಶಾಲಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪಾಲಕರು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲೇಬೇಕಾದರೆ ಅಂತಹವರ ಅನುಕೂಲಕ್ಕೆ ಪ್ರತೀ ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಹಾಯವಾಣಿ ಆರಂಭಿಸಬಹುದು.
ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಕಂಡು ಬರುತ್ತಿರುವ ಏಕಾಗ್ರತೆ ಕೊರತೆಗೆ ಮೊಬೈಲ್‌ ಕೂಡ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣ ಎಂಬುದು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲೂ ನಡೆಸಿದ ಹಲವು ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳಿಂದ ವ್ಯಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಇಂಟರ್ನೆಟ್‌, ವಾಟ್ಸ್‌ಆ್ಯಪ್‌, ಎಸ್‌ಎಂಎಸ್‌, ವಿಡಿಯೊ, ಆಡಿಯೊ ಎಲ್ಲ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನೂ ಹೊಂದಿದ ಮೊಬೈಲ್‌ಗಳು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷಣದಿಂದ ಬಹುದೂರ ಕರೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಶಿಕ್ಷಕರಂತೂ ಮಕ್ಕಳು ಮೊಬೈಲ್‌ ತರುವುದು ಬೇಡ ಎಂದು ಒಕ್ಕೊರಲಿನಿಂದ ಒತ್ತಾಯಿಸುತ್ತಾರೆ. ತರಗತಿಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಕರು ಪಾಠ ಮಾಡುವಾಗ ಮಕ್ಕಳು ಮೊಬೈಲ್‌ ಸಂದೇಶ ಕಳುಹಿಸುತ್ತಾ ಕುಳಿತರೆ ಹೇಳಿದ ಪಾಠ ತಲೆಗೆ ಹೋಗುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ?
ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಹೊಂದಿದವರ ಸಂಖ್ಯೆ 40 ಕೋಟಿಯಷ್ಟಿದೆ. ಜಗತ್ತಿನ ಬೇರೆ ಯಾವ ಭಾಗದಲ್ಲೂ ಇಷ್ಟೊಂದು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಜನರು ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅದರ ಗರಿಷ್ಠ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಲು ಮುಂದಾಗಿರುವ ಮೊಬೈಲ್‌ ಕಂಪೆನಿಗಳು ಭಾರತೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮೇಲೆಯೇ ಹೆಚ್ಚಿನ ನಿಗಾ ವಹಿಸಿವೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ದಿನಕ್ಕೊಂದು ಬಗೆಯ ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ ಜಾಹೀರಾತು ಮಾಧ್ಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಜಾಹೀರಾತು ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕುಟುಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತಿದೆ. ‘ಹೇಗೂ ಕೈಗೆಟುಕುವ ದರದಲ್ಲಿದೆ. ಮಗನ ಬರ್ತ್‌ಡೇ ಬೇರೆ. ಈ ಮೊಬೈಲ್‌ ಕೊಡಿಸಿದರೆ ತಪ್ಪೇನು’ ಎಂಬ ಭಾವ ಅಪ್ಪ–ಅಮ್ಮಂದಿರಲ್ಲಿ ಬಂದೇ ಬರುತ್ತದೆ. ಮೊಬೈಲ್‌ ಸೆಟ್‌ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿ ಮಕ್ಕಳ ಕೈ ಸೇರುತ್ತಿದೆ.
ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವುದು ಮೊಬೈಲ್‌ ಅಲ್ಲ. ಅಪ್ಪ–ಅಮ್ಮಂದಿರ ಕಾಳಜಿ. ಪ್ರತಿದಿನ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಏನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ, ಹೇಗೆ ಓದುತ್ತಿದ್ದಾರೆ ಎಂಬ ಸಂಗತಿಗಳ ಕಡೆಗೆ ಗಮನ ಕೊಡುವುದು. ಕಾಲೇಜಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮೊಬೈಲ್‌ ಬಳಕೆಗೆ ಸಮ್ಮತಿ ನೀಡಬಹುದು. ಆದರೆ, ಅದರ ಬಳಕೆ ಮೇಲೂ ನಿಯಂತ್ರಣ ವಿಧಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯ.
(ಲೇಖಕರು ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತೆ)
ತಾಜಾ ಸುದ್ದಿಗಾಗಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಚಾನೆಲ್ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಿ | ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ನಮ್ಮ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಪುಟ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.