ವರ್ಗಭೇದದ ಕರಿನೆರಳು ಮತ್ತು ಬಿಡುಗಡೆಯ ಬೆಳಕು

ಒಂದು ಒಳ್ಳೆಯ ಸೃಜನಶೀಲ ಕೃತಿ –ಅದು ಯಾವುದೇ ಪ್ರಕಾರದಲ್ಲಿ ಮೈದಳೆದಿರಲಿ– ದೇಶ, ಭಾಷೆ, ಧರ್ಮ ಅಥವಾ ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ನಿರ್ಮಿತ ಇನ್ಯಾವುದೇ ಗಡಿಗಳನ್ನು ಮೀರಿ ಜನರನ್ನು ತಲುಪುವ ಶಕ್ತಿ ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಸಿನಿಮಾ ಕೂಡ ಇದಕ್ಕೆ ಹೊರತಲ್ಲ.

ನಾವೆಂದೂ ಕಂಡರಿಯದ, ಕೇಳರಿಯದ ಜಗತ್ತಿನ ಇನ್ಯಾವುದೋ ಮೂಲೆಯಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ಸ್ಪಂದನೆಯಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಸಿನಿಮಾವೊಂದು ನಮಗೂ ಯಾಕೆ ಆಪ್ತವೆನಿಸುತ್ತದೆ? ನಮ್ಮದೇ ಭಾಷೆ–ಪ್ರದೇಶಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಎಷ್ಟೋ ಸಿನಿಮಾಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಹತ್ತಿರವಾಗಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಕಾಡುತ್ತದೆ? ಎಂಥ ಖಂಡಾಂತರಗಳನ್ನೂ ಮೀರಿ ಆವರಿಸಿರುವ ಮನುಷ್ಯ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಅನುಭವ ಸಾಮ್ಯತೆಗಳೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಿರಬೇಕು.

ನಮ್ಮ ಅನುಭವ ಜಗತ್ತಿಗೆ ಪೂರ್ತಿ ಬೇರೆಯದೇ ಆದ ಕೃತಿ ನಮ್ಮ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಆದರೆ ನಮ್ಮದೇ ಅನುಭವ ಸ್ಮೃತಿಗಳನ್ನು ನೆನಪಿಸುವ–ಮರು ಉದ್ದೀಪಿಸುವ ಕೃತಿ ಮಾತ್ರ ನಮ್ಮ ಹೃದಯಕ್ಕೆ ಹತ್ತಿರವಾಗುವುದು. ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿ ಕೂತು ಎಡೆಬಿಡದೇ ಕಾಡುವುದು.

ಈ ಎಲ್ಲ ಜಿಜ್ಞಾಸೆಗಳ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ‘ಸೆಕೆಂಡ್‌ ಮದರ್‌’ ಎಂಬ ಸಿನಿಮಾ ನೋಡಿದಾಗ. ಎಂಟನೇ ಬೆಂಗಳೂರು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ  ಸಿನಿಮೋತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಮಂಗಳವಾರ ಪ್ರದರ್ಶಿತವಾದ ಈ ಸಿನಿಮಾ ಬ್ರೆಝಿಲ್‌ ದೇಶದ್ದು. ಎನ್ನಾ ಮೈಲಾರ್ಟ್‌ ಎಂಬ ನಿರ್ದೇಶಕಿ ರೂಪಿಸಿರುವ ಈ ಚಿತ್ರದ ಪಾತ್ರಗಳ ಹೆಸರು ಬದಲಿಸಿಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟರೆ ‘ಭಾರತೀಯವೇ’ ಆಗಿಬಿಡುವಷ್ಟು ನಮ್ಮ ಜಗತ್ತಿನೊಂದಿಗೆ ಅನುಭವ ಸಾಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ವಿಶೇಷ.

ವಾಲ್ ಸಾವೊಪೊಲೊ ನಗರದ ಶ್ರೀಮಂತ ಕುಟುಂಬವೊಂದರಲ್ಲಿ ಮನೆಗೆಲಸದವಳು. ತನ್ನ ಮಗುವನ್ನು ದೂರ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟು
ಬೆಳೆಸುತ್ತಿರುವ ಅವಳು, ತಾನು ಕೆಲಸಕ್ಕಿರುವ ಮನೆಯ ಮಗು ಫೆಬಿನೊನನ್ನು ತಾಯಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಕ್ಕರೆಯಿಂದ ಬೆಳೆಸಿದವಳು. ಫೆಬಿನೊ ಕೂಡ ವಾಲ್‌ ಮೇಲೆ ಭಾವನಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಅಷ್ಟೇ ಅವಲಂಬಿತನಾದವನು. ಆ ಕುಟುಂಬದ ಐಶಾರಾಮಿ ದಿನಚಕ್ರದ ಚಲನೆಗೆ ಕೀಲಿಣ್ಣೆಯಂತೆ ಬದುಕು ಸವೆಸುತ್ತಿರುವ ಅವಳು, ತಾನು ಮಾತ್ರ ಅದೇ ಮನೆಯ ಗೋದಾಮಿನಂಥ ಅವ್ಯವಸ್ಥಿತ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಳ್ಳುವಳು. ತನ್ನ ‘ಇತಿ ಮಿತಿ’ಗಳನ್ನು ಅರಿತು ಅದರೊಳಗೇ ತೃಪ್ತಿಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವಳು. ಆ ಮಿತಿಗಳಿಗೆ ಅವಳು ಎಷ್ಟು ಒಗ್ಗಿ ಹೋಗಿದ್ದಾಳೆಂದರೆ ಅದು ಅಸಹಜ ಎಂಬ ಸಂಗತಿ ಅವಳ ಮನಸ್ಸಲ್ಲಿಯೂ ಬಾರದಷ್ಟು.

ದೂರದಲ್ಲಿದ್ದ ಮಗಳು ಸಾವೊಪೊಲೊ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶ ಪರೀಕ್ಷೆ ಬರೆಯಲು ಬರುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಪೂರ್ತಿ ಬದಲಾಗುತ್ತದೆ. ವಾಲ್‌ ಮಗಳು ಜೆಸ್ಸಿಕಾ ದಿಟ್ಟ ಹುಡುಗಿ. ಅವಳಿಗೆ ಈ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮನ ಬದುಕಿನ ಮಿತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವೂ ಇಲ್ಲ, ಅರಿವಾದ ಮೇಲೆಯೂ ಅದನ್ನು ಮುರಿಯುವಷ್ಟು ದಿಟ್ಟೆ ಅವಳು.  ತನ್ನ ಅಮ್ಮನಿಗೆ ಅಘೋಷಿತವಾಗಿ ನಿರಾಕರಿಸಲಾಗಿದ್ದ ಎಲ್ಲ ಸೌಕರ್ಯಗಳನ್ನೂ ಜೆಸ್ಸಿಕಾ ಹಕ್ಕಿನಿಂದ ಎಂಬಂತೇ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ.

ಸೋ ಕಾಲ್ಡ್‌ ಸುಸಂಸ್ಕೃತ ಸಮಾಜದ ನಗುಮುಖದ ಹಿಂದೆ ಅಡಗಿರುವ ಅಮಾನವೀಯ ವರ್ಗತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಬಹುಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ತೆರೆಯುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ ‘ಸೆಕೆಂಡ್‌ ಮದರ್‌’. ಅದೆಷ್ಟೊ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ದಿನವೂ ಫೆಬಿನೊ ಈಜುವುದನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಖುಷಿಪಡುವ ವಾಲ್‌ ಎಂದಿಗೂ ಆ ಈಜುಕೊಳದಲ್ಲಿ ಇಳಿದಿಲ್ಲ. ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಅವರಿಗಿಷ್ಟದ ತಿನಿಸು ಮಾಡಿ ಬಡಿಸುವ ಅವಳು ಎಂದಿಗೂ ಡೈನಿಂಗ್ ಟೇಬಲ್‌ ಮೇಲೆ ಕೂತು ತಿಂಡಿ ತಿಂದಿಲ್ಲ. ದಿನದಿನವೂ ಎದುರಾಗುವ ಈ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಅವಳು ಒಮ್ಮೆಯೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸದೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡು ಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾಳೆ. ‘ನಾನಿರುವಷ್ಟು ದಿನ ಫೆಬಿನೊನನ್ನು ನಗುನಗುತ್ತಾ ಇರುವಂತೇ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು’ ಎಂಬುದಷ್ಟೇ ಅವಳ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಆಸೆ. ಆದರೆ ಅವಳ ಮಗಳು ಈ ತಾರತಮ್ಯವನ್ನು ಮುರಿಯುತ್ತಾಳೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿಯೇ ಯಜಮಾನಿಯ ಕೆಂಗಣ್ಣಿಗೂ ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಾಳೆ.

ಕುಟುಂಬದೊಳಗೇ ಇರುವ ವರ್ಗಸಂಘರ್ಷದ ವಿವಿಧ ಮುಖಗಳನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸುವ ಸಿನಿಮಾ ಇದು. ಇದಕ್ಕೆ ನಿರ್ದೆಶಕಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡ ನಿರೂಪಣಾ ತಂತ್ರವೂ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯವಾದ್ದು. ನೋವಿನ ಕಥೆಯನ್ನು ದಾರುಣವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಿ ಪ್ರೇಕ್ಷರನ್ನು ಆ ಕ್ಷಣದಲ್ಲಿ ಭಾವುಕಗೊಳಿಸಿ ಮೈಮರೆಸುವ ರೀತಿಯ ಸಿನಿಮಾ ಅಲ್ಲ ಇದು. ಬದಲಿಗೆ ತುಂಬ ನವಿರಾಗಿ, ತೆಳು ಹಾಸ್ಯದ ಮೂಲಕವೇ ವಾಸ್ತವದ ಕ್ರೌರ್ಯವನ್ನೂ ದಾಟಿಸುವ ನೀರೂಪಣಾ ತಂತ್ರ ಈ ಚಿತ್ರವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿಸಿದೆ.