ನಾವು ನಾವಾಗಿ ಇರುವುದೇ ನಿಜವಾದ ಭಾರತೀಯತೆ

ಬಹುಭಾಷಿಕ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಹಿಂದಿ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಕುರಿತಂತೆ ಸಂಸತ್ತಿನ ಹಿಂದಿ ರಾಜಭಾಷಾ ಸಮಿತಿ ನೀಡಿದ್ದ 117 ಶಿಫಾರಸುಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುತೇಕ ಶಿಫಾರಸುಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿಗಳು ಒಪ್ಪಿ ಅಂಕಿತ ಹಾಕುವುದರೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದಿ ಹೇರಿಕೆಯ ಕುರಿತ ಚರ್ಚೆ ಮತ್ತೊಮ್ಮೆ ಮುನ್ನೆಲೆಗೆ ಬಂದಿದೆ.

ಅಂಚೆ, ಬ್ಯಾಂಕು, ರೈಲು, ಪಿಂಚಣಿ, ತೆರಿಗೆ, ವಿಮಾನ ಸೇವೆ, ರಸ್ತೆ... ಹೀಗೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಬಳಸುವ ನೂರಾರು ನಾಗರಿಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸುವ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಅವುಗಳನ್ನು ಆಯಾ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲಿನ ಜನರ ಭಾಷೆಯಲ್ಲೇ ಕಲ್ಪಿಸಬೇಕು ಅನ್ನುವುದು ಒಂದು ಸಹಜವಾದ ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯಯುತವಾದ ನಿರೀಕ್ಷೆ.

ಹೀಗಿದ್ದರೂ ಇಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಹಂತಹಂತವಾಗಿ ಹಿಂದಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆದ್ಯತೆ ಕೊಡುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ಲಾಗಾಯ್ತಿನಿಂದಲೂ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬರುತ್ತಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಸಂವಿಧಾನದ ವಿಧಿ 343-351ರ ಶ್ರೀರಕ್ಷೆಯೂ ಇದೆ. ಇಂತಹ ತಾರತಮ್ಯದ ನೀತಿಯ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಅರವತ್ತು ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಂದಿ ಭಾಷೆಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿ, ಅದರ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ, ಹಿಂದಿಯೇತರ ನುಡಿಗಳ ಮೇಲಿನ  ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆ, ಒಕ್ಕೂಟದ ದಿಕ್ಕುದೆಸೆ ನಿಯಂತ್ರಿಸಬಲ್ಲ ರಾಜಕೀಯ ಬಲ, ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ತೀವ್ರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿವೆ.

ಜನಸಂಖ್ಯೆ, ಗಾತ್ರ, ಇತಿಹಾಸ, ಸಾಹಿತ್ಯ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಆರ್ಥಿಕತೆ ಮುಂತಾದ ಪರಿಮಾಣಗಳಲ್ಲಿ  ಯಾವುದೇ ಯುರೋಪಿನ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಬಹುದಾದ ಕನ್ನಡ, ತಮಿಳು, ತೆಲುಗು, ಮರಾಠಿ, ಗುಜರಾತಿ, ಮಲಯಾಳದಂತಹ ಅಸ್ಮಿತೆಗಳು ಇಂದು ಒಂದು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಗುರುತಿಗೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಭಾರತದ ಆಚೆ ಯಾರಿಗೂ ಅಷ್ಟಾಗಿ ಗುರುತು ಪರಿಚಯವಿರದ ಸಂಗತಿಗಳಾಗಿ ಉಳಿದಿವೆ.

ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ ಭಾರತವೆಂದರೆ ಹಿಂದಿ ಮತ್ತು ಹಿಂದಿಯೊಂದೇ ಅನ್ನುವಂತೆ ಬಿಂಬಿಸುವ, ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯವನ್ನು  ಒಗ್ಗಟ್ಟಿಗಿರುವ ಒಂದು ತೊಡಕಂತೆ ಕಾಣುತ್ತ ಅದನ್ನು ಮರೆಮಾಚಬೇಕು ಅನ್ನುವ ಒಂದು ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ ಪ್ರಯತ್ನ. ಈ ಪ್ರಯತ್ನಕ್ಕೆ ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಬಲ ತುಂಬುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಾಲಿವುಡ್ ಹೆಸರಿನ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರರಂಗ ಮಾಡಿಕೊಂಡು ಬಂದಿದೆ.

ಜೊತೆಗೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾದ ವಾತಾವರಣ ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಕಲಿಕೆಯಲ್ಲಿ ತ್ರಿಭಾಷಾ ಸೂತ್ರ ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ, ಆಕಾಶವಾಣಿಯಂತಹ ಸರ್ಕಾರಿ ಮಾಧ್ಯಮಗಳ ಮೂಲಕ ಹಿಂದಿ ಪ್ರಚಾರದಂತಹ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರವೂ ವ್ಯವಸ್ಥಿತವಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ. ಈ ಕೈಮಿಲಾಯಿಸುವಿಕೆ ಈಗ ಹಳಿಗೆ ಬಿದ್ದ ರೈಲಿನಂತೆ ವೇಗ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತ, ದಾರಿಗೆ ಅಡ್ಡ ಸಿಕ್ಕಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ  ಅಪ್ಪಚ್ಚಿ ಮಾಡುತ್ತ, ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಚಹರೆಯನ್ನು ಹಿಂದಿಯ ಸುತ್ತ ಹೊಸದಾಗಿ ಕಟ್ಟುವ ಒಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ಸ್ವರೂಪದಲ್ಲಿ ಹೊರ ಹೊಮ್ಮುತ್ತಿದೆ.

ರಸ್ಸಿಫಿಕೇಶನ್ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಸೋವಿಯತ್ ಒಕ್ಕೂಟದಲ್ಲಿ ರಷ್ಯಾ ಏನೇನು ಮಾಡಿತೋ ಅದಕ್ಕೂ ಇದಕ್ಕೂ ಹೋಲಿಕೆಗಳಿರುವುದು ಕಾಕತಾಳೀಯವಲ್ಲ. ಎಷ್ಟೆಂದರೂ ನಮ್ಮ ಸಮಾಜವಾದಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವಕ್ಕೆ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬಂದ ಹೊಸತಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಫೂೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದು ಇದೇ ಸೋವಿಯತ್ ರಷ್ಯಾದ ಒಕ್ಕೂಟವಲ್ಲವೇ?

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಬರುವ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಭಾಷಾವಾರು ಪ್ರಾಂತ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ನಡೆದ ಹೋರಾಟಗಳು, ಭಾಷಾ ವೈವಿಧ್ಯವನ್ನು ಒಂದು ತೊಂದರೆಯಂತೆ ನೋಡುವ ಮನಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ದೆಹಲಿಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಿದ್ದವು. ಇದಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರವಾಗಿ ಹಿಂದಿಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆ ಹರಡಿ, ಜನರನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸುವುದೇ ದಾರಿ ಅನ್ನುವ ಚಿಂತನೆ ಬಲಗೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದಂತೆಯೇ ಹಿಂದಿ ಚಿತ್ರರಂಗಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಿಲ್ಲದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರ ನೀಡಿತು.

ಕೇಂದ್ರದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಇರುವ ಆಕಾಶವಾಣಿ, ಎಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಬಂದ ದೂರದರ್ಶನ ಮುಂತಾದವುಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿ ಹರಡಲು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು. ಹಿಂದಿಯೇತರ ನಾಡುಗಳಲ್ಲಿ ಇದಕ್ಕೆ ಬೇಕಿದ್ದ ಸಾಫ್ಟ್ ಲ್ಯಾಂಡಿಂಗ್ ಒದಗಿಸಿದ್ದು ಬಾಲಿವುಡ್ ಚಿತ್ರಗಳು.

ರಾಮಾಯಣ, ಮಹಾಭಾರತದಂತಹ ಜನರನ್ನು ಹಿಡಿದಿಡುವ ಪುರಾಣದ ಕತೆಗಳನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಿದ್ದು, ವಾರ್ತಾ ಪ್ರಸಾರ, ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಕಾಮೆಂಟರಿಯನ್ನು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲೇ ಮೂಡಿಸಿದ್ದು, ಹೀಗೆ ಕಿವಿ, ಕಣ್ಣುಗಳನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತ, ಹಿಂದಿಯೇತರರಿಗೆ ಹಿಂದಿಯನ್ನು ಒಪ್ಪಿಸುವ ಕೆಲಸ ನಿರಂತರವಾಗಿ ಸಾಗಿತು. ಆ ಹೊತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಡಬ್ಬಿಂಗ್ ಮೂಲಕ ಇವು ಕನ್ನಡದಲ್ಲೇ ಸಾಧ್ಯವಾಗಲಿ ಅನ್ನುವ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಇಳಿದಿದ್ದರೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ಮಟ್ಟಿಗೆ ಹಿಂದಿಯ ಹರಡುವಿಕೆಗೆ ಅಂಕೆ ಹಾಕಿ ಕನ್ನಡದ ಹರಡುವಿಕೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದಿತ್ತು, ಆದರೆ ಅಂತಹ ದೂರದೃಷ್ಟಿ ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಕಾಣಲಿಲ್ಲ.

ಜಾಗತೀಕರಣಕ್ಕೆ ಭಾರತ ತೆರೆದುಕೊಂಡ ನಂತರ ಬಂದ ಖಾಸಗಿ ಬಂಡವಾಳದ ಅಲೆ ಹಿಂದಿಯೇತರ ನುಡಿಗಳಿಗೆ ಒಂದಿಷ್ಟು ತಲೆ ಎತ್ತುವ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದು ಎಷ್ಟು ಸತ್ಯವೋ, ಆಗಲೇ ತಳವೂರಿದ್ದ ಹಿಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಕಬಂಧ ಬಾಹುಗಳನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚಾಚಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಯಿತು ಅನ್ನುವುದೂ ಅಷ್ಟೇ ಸತ್ಯ.

ಖಾಸಗಿ ಬಂಡವಾಳದಾರರು ಎಂದಿಗೂ ‘ಎಕಾನಮಿಸ್ ಆಫ್ ಸ್ಕೇಲ್’ ಅನ್ನುವ ಚೌಕಟ್ಟಿನಲ್ಲೇ ತಮ್ಮ ಹೂಡಿಕೆಯನ್ನು ನೋಡುವುದರಿಂದ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ಆಶ್ರಯ ಮತ್ತು ಆದ್ಯತೆಯನ್ನು ಪಡೆದಿರುವ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲೂ ದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪ್ತಿ ಪಡೆದಿರುವ ಹಿಂದಿಯ ಹಿಂದೆ ತಮ್ಮ ಹೆಚ್ಚಿನ ಹೂಡಿಕೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.  ಇದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಖಾಸಗಿ ನೆಲೆಯ ಬಹುತೇಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಅವುಗಳ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಜಾಹೀರಾತುಗಳು ಹಿಂದಿಯಲ್ಲೇ ಮೂಡುವ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹಿಂದಿಯೇತರ ನುಡಿಗಳ ಜನರು ಮೂಕಪ್ರೇಕ್ಷಕರಂತೆ ನೋಡಬೇಕಾದ ಸ್ಥಿತಿ ಬಂದಿತು.

ಒಂದು ಗಟ್ಟಿಯಾದ ಚಿತ್ರರಂಗ ಹೊಂದಿರುವ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಭಾಷೆಗಳೇ ಹಿಂದಿಯ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಯಜಮಾನಿಕೆಯ ಧೋರಣೆಗೆ ಕಿಂಚಿತ್ ಆದರೂ ಪ್ರತಿರೋಧ ತೋರಿಸುವ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ಸು ಪಡೆದಿವೆ. ಆದರೆ ಉತ್ತರ ಭಾರತದ ಹಿಂದಿಯೇತರ ನುಡಿಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಇದೇ ಮಾತನ್ನು ಹೇಳುವಂತಿಲ್ಲ.