ಸಲಿಂಗಿ ಹೆಣ್ಣುಗಳ ‘ದೊಹರಿ ಜಿಂದಗಿ’

ರಂಗದಮೇಲೆ ಸ್ತ್ರೀ ಸಲಿಂಗ ಪ್ರೇಮ–ಕಾಮದ ಕತೆಯನ್ನು ‘ಬೋಲ್ಡ್’ ಆಗಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸುವ ಈ ನಾಟಕದ ರಂಗಪ್ರಯೋಗಗಳು ದೇಶದ ತುಂಬಾ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿವೆ. ನೇಹಾ ಸಿಂಗ್, ಭೂಮಿಕಾ ದುಬೆ ಹಾಗೂ ಗುರ್ಲಿನ್ ಜಜ್ ಎನ್ನುವ ಮೂವರು ಯುವತಿಯರು ಈ ರಂಗಕೃತಿಯ ಶಕ್ತಿಗಳು. ಅವರಿಗೆ ನೆರವಾಗಿ ನಿಂತಿರುವುದು, ಕೃಷ್ಣ ಭಾರದ್ವಾಜ.

ಇದೊಂದು ರಾಜಸ್ತಾನಿ ಜಾನಪದ ಕತೆ. ವಿಜಯದಾನ ದೇಥಾ ಅವರು ಈ ಕತೆಯನ್ನು ಪುನರ್ ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ತ್ರೀ ಸಮಾನತೆಯ ಚಿಂತನೆಯ ಈ ಲೇಖಕ ‘ಧೋಹರಿ ಜಿಂದಗಿ’ಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಯತ್ನಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ತೀಜಾ (ಭೂಮಿಕಾ ದುಬೆ) ಮತ್ತು ಬೀಜಾ (ನೇಹಾ ಸಿಂಗ) ಪ್ರೇಮ–ಕಾಮದಲ್ಲಿ ಸಂಭ್ರಮಿಸುವ ಗೆಳತಿಯರು. ಬೀಜಾ ಸ್ತ್ರೀದೇಹಿಯಾದರೂ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಪುರುಷನಾಗಿ ತೀಜಾಳನ್ನು ಪ್ರೀತಿಸುವ ಪ್ರಿಯಕರ–ಯಜಮಾನ. ಇವರಿಬ್ಬರ ಪ್ರೇಮ–ಕಾಮಗಳ ನೈಜ ಅಭಿನಯ ನಾಟಕದ ಗಟ್ಟಿತನ. ಕಥೆಯ ಮುಖ್ಯ ಸಂವೇದನೆ ಅಥವಾ ಕೇಂದ್ರಬಿಂದು ಕಾಮ! ಮತ್ತು ಅದರ ಬಯಕೆಯೂ ಹೌದು.

ದೈಹಿಕ ವಾಂಛೆ, ಆಕರ್ಷಣೆ, ಲೀಲಾಜಾಲವಾಗಿ ಜರುಗುವ ಕಾಮದಾಟಗಳು ದೃಶ್ಯಕಾವ್ಯದಂತೆ ರಂಗದಮೇಲೆ ರೂಪು ಪಡೆಯುತ್ತವೆ. ರಂಗದಮೇಲೆ ದೃಶ್ಯಕ್ಕನುಗುಣವಾಗಿ ಚಿತ್ರಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಅನಾವರಣಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ನಾಟಕದ ಶಕ್ತಿ ಅಡಗಿರುವುದು ಈ ಹೆಂಗಳೆಯರ ಅಭಿನಯದಲ್ಲಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ; ರಾಜಸ್ತಾನದ ಜಾನಪದ ಹಾಡು–ಕುಣಿತಗಳಲ್ಲೂ ಇದೆ. ರಾಜಸ್ತಾನದ ಜಾನಪದ ಕತೆ ಹೇಳುವ ಪರಂಪರೆಯ ‘ಕಾವಳ’ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಕಿ ಗುರ್ಲಿನ್ ಜಜ್ ದುಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ.

‘ದೊಹರಿ ಜಿಂದಗಿ’ಯ ಕಥೆಯು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡ ಊರು ಬೋರುಂದಾ. ಅಲ್ಲಿ ಕಥೆಗಾರ ದೇಥಾನ ಕುಟುಂಬ ನೆಲೆಸಿದೆ. ದೇಥಾ ನಮ್ಮ ಮಧ್ಯೆಯಿಲ್ಲ. ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಅಪ್ಪ ಹಾಕಿಕೊಟ್ಟ ಸಾಮಾಜಿಕ ಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ ಹೆಜ್ಜೆಯಿಡುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಾಟಕದ ಪ್ರೇರಣಾಶಕ್ತಿಯಾದ ದಲಿತ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಇವರು ಭೇಟಿಮಾಡಿ, ಆಕೆಯಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ಭಾಷೆ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ, ಬದುಕು, ಸಂಗೀತ, ಹಾಡುಗಳನ್ನು ಕಲಿತು ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿದರು. ಅದು ಈ ನಾಟಕದ ಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ವಿಶಿಷ್ಟ ಸಂವೇದನೆ ಮತ್ತು ಒಳನೋಟ ತಂದುಕೊಟ್ಟಿದೆ.

ನಾಟಕದುದ್ದಕ್ಕೂ ಹಲವು ಮೋಹಕ ದೃಶ್ಯಗಳಿವೆ. ಬೀಜಾನ ಸ್ನಾನದ ದೃಶ್ಯವೊಂದರಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಧಾರಿ ನೇಹಾ ಸಿಂಗ್ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರತ್ತ ಬೆನ್ನು ನೀಡಿ ಅರೆಬೆತ್ತಲಾಗುವುದು ನಗ್ನ ಕಲಾಕೃತಿಯೊಂದನ್ನು ನೋಡಿದ ಅನುಭವ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಬೀಜಾ ಪುರುಷರೂಪಧಾರಿಯಾಗಿ (ಕೃಷ್ಣಾ ಭಾಗವತ) ತೀಜಾಳನ್ನು ಸಂಭೋಗಿಸುವುದು, ತೀಜಾ–ಬೀಜಾ ಪರಸ್ಪರ ಎದುರುಗೊಂಡು ವಿವಸ್ತ್ರವಾಗುವುದು, ಚುಂಬಿಸುವುದು –ಇವೆಲ್ಲವು ನಾಟಕದ ಓಘದ ಒಟ್ಟಿಗೆ ಓಟಪಡೆದು ರೂಪಕಗಳಾಗಿ ಕಾಡುತ್ತವೆ. ಹಾಡು, ಸಂಭಾಷಣೆ, ಅಭಿನಯದ ಕ್ರಿಯೆ ಮತ್ತು ನೆಳಲುಬೆಳಕಿನಾಟದಲ್ಲಿ ಇವು ಏಕರೂಪಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಇಂಥ ಕಥೆ ರೂಪುಗೊಳ್ಳಲು ಅಲ್ಲಿ ಅರಳಿದ ಬದುಕಿನ ಗಾಢ ಅನುಭವ ಮುಖ್ಯ. ಜಿಪುಣರಿಗೆ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಹುಟ್ಟಿದರೆ ವರನಕಡೆಯವರು ವರದಕ್ಷಿಣೆ ದುರಾಸೆಗಾಗಿ ಕಾಡುತ್ತಾರೆಂದು, ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನೇ ಗಂಡೆಂದು ಪರಿಭಾವಿಸುವ ಸ್ಥಿತಿಯಿದೆ. ಹೆಣ್ಣುಗಳೇ ಗಂಡುರೂಪವಾಗಿ ಕಾಮದಾಟ ಹೂಡುವ ಸಂಗತಿಗಳಿವೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ನೈತಿಕತೆ ಮತ್ತು ಲೈಂಗಿಕತೆಯ ಸವಾಲುಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಮುಖಾಮುಖಿಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಇಂಥ ಒಂದು ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಎಳೆಯನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಕಿ ಗುರ್ಲಿನ್ ನಾಟಕವಾಗಿಸಿದ್ದಾರೆ. ನೇಹಾ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಧ್ರುವ ಲೋಹಮಿ ಇದರ ನಿರ್ಮಾತೃಗಳು. ನೇಹಾ ಸಿಂಗ್ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಕಾ ದುಬೆಯವರ ಅಭಿನಯವೇ ಈ ಪ್ರಯೋಗದ ಕೇಂದ್ರ.

ಅದರ ಮಧ್ಯ ಬೀಜಾಳ ಗಂಡುರೂಪದಲ್ಲಿ ಬರುವ ಕೃಷ್ಣ ಭಾರದ್ವಾಜ ಅವರೂ ತಮ್ಮ ಅಭಿನಯ ಕಾಣ್ಕೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ. ಈ ನಾಟಕ ಇದೇ ತಿಂಗಳು ಬೆಂಗಳೂರಲ್ಲಿ ಜರುಗಲಿರುವ ‘ಸಿಜಿಕೆ ರಂಗೋತ್ಸವ’ದಲ್ಲಿ ಪ್ರಯೋಗಗೊಳ್ಳಲಿದೆ.