ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರದ ಬಡತನ ಉಪಾಖ್ಯಾನ

ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತು ತರಹೇವಾರಿ ಕಾರುಗಳ ರೂಪದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಗಿಳಿದಾಗ ಅಲ್ಲಿದ್ದದ್ದು  18ನೇ ಶತಮಾನದ ಮಟ್ಟದ ರಸ್ತೆಗಳು. ಹೊಸ ತೆಲೆಮಾರಿನ ಕಾರುಗಳು ಹಳೆತಲೆಮಾರಿನ ರಸ್ತೆಗಳೊಂದಿಗೆ  ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ಸರಸ-ವಿರಸದಾಟದಲ್ಲಿ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಸಾರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗೆ ಇದ್ದ ಸ್ಥಳವೂ ಇಲ್ಲದಾಯಿತು.

ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದಾಗಿ  ಭಾರತೀಯರೇ ಭಾರತೀಯ ಭೂಮಿಯ ಮೇಲೆ ಹೊಸ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿಗಳಾದರು. ಭೂಮಿಯ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಿತು. ಭೂಮಿ ಬಡವರಿಂದ, ಕೃಷಿಯಿಂದ, ಹಸಿರಿನಿ೦ದ ದೂರಾಗತೊಡಗಿತು. ಭೂಮಿಯ ಒಡೆತನಕ್ಕೆ ಬಡವರಿಗೆ ಭದ್ರತೆ ಎಂಬುದೇ ಇಲ್ಲದ ಸ್ಥಿತಿ ಬಂತು.

ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಮತ್ತು ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಲು ಹೆಚ್ಚು ಹೆಚ್ಚು ವಿದ್ಯುತ್ ಬೇಕಾಯಿತು. ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಈಗಲೂ ಇರುವುದು ಒಂದು ಹಗುರ ಮಳೆ ಬಂದರೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿದು ಹೋಗುವ ವಿತರಣಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆ.

ಇವುಗಳೆಲ್ಲಾ ಹೊಸ ಅರ್ಥ ನೀತಿ ಮತ್ತು ಅದು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದ ಹೊಸ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೇಗೆ ಸನ್ನದ್ಧವಾಗಿರಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಕುರುಹುಗಳಾದವು. ಇವೆಲ್ಲದಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು ಹೊಸ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಅದು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಭಾರತೀಯ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಹದವಾಗಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವ ಅಂಶ.

ಇನ್ನೂ ಬಡವರಾಗಿಯೇ ಉಳಿದವರ ಕಣ್ಣು ಕುಕ್ಕದಂತೆ, ಪ್ರಕೃತಿಯೊಡಲಿಗೆ ಮಾರಕವಾಗದಂತೆ, ಕಾನೂನಿನ  ಮೇರೆ ಮೀರದಂತೆ ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತನ್ನು ವೆಚ್ಚ ಮಾಡಲು ಒಂದು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಬುದ್ಧತೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಅದು 25 ವರ್ಷಗಳ ನಂತರವೂ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ಹಾಗೆ ತೋರುವುದಿಲ್ಲ. ಬದಲಿಗೆ ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು, ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು,  ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತು ಮಠ, ಮಂದಿರ, ಚರ್ಚು, ಮಸೀದಿ, ಬಸದಿ, ಪಗೋಡ ಹೀಗೆ ಯಾವೊಂದನ್ನೂ ಬಿಡದೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು.

ಯಾರ್‌್ಯಾರು ಹೊಸ ಸಂಪತ್ತಿನ ಅಟಾಟೋಪಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಅಧಿಕಾರ ಹಾಗೂ ನೈತಿಕ ಶಕ್ತಿಯಿಂದ ನಿಭಾಯಿಸಬೇಕಿತ್ತೋ ಅವರೆಲ್ಲ ಅದರ ದಾಸರಾಗಿಬಿಟ್ಟರು. ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರದ ಹೊಸ ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಸ್ವರೂಪ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನಾವಿನ್ನೂ ಸರಿಯಾಗಿ ತಿಳಿದುಕೊಂಡಿದ್ದೇವೆ ಎಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಇದು ಶ್ರೀಮಂತಿಕೆಯ ಕತೆಯಾದರೆ, ಹಳೆಯ ಬಡತನ ಹೊಸ ಸಿರಿವಂತಿಕೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬೇರೆಯೇ ಸ್ವರೂಪ ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಬಡವರ ಮಧ್ಯೆ ಬಡವರಾಗಿರುವುದು ಶ್ರೀಮಂತರ ನಡುವೆ ಬಡವರಾಗಿ ಬದುಕಬೇಕಾಗಿರುವ ಸ್ಥಿತಿಯಷ್ಟು ಅಸಹನೀಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬಡತನದ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತೀಯ ಮನಸ್ಸುಗಳು ಶತಶತಮಾನಗಳಿಂದ ಬೆಳೆಸಿಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವ ಒಂದು ಸಹನೀಯ ಸಂಬಂಧ ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಶಿಥಿಲವಾಗುತ್ತಾ ಇದೆ.

ಬಹುಶಃ ಬಡವರ ಬದುಕಿನ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಆವರಿಸಿರುವ ಹೊಸ ಸಿರಿವಂತಿಕೆ, ಅದು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ  ಜೀವನಶೈಲಿ,  ಶ್ರಮ ಮತ್ತು ವಿರಾಮದ ಬಗ್ಗೆ ಅದು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿರುವ ಹೊಸ ದೃಷ್ಟಿಕೋನ ಇತ್ಯಾದಿಗಳೆಲ್ಲವೂ ಇನ್ನೂ ಬಡವರಾಗಿಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡವರ ಬದುಕನ್ನು ಹೆಚ್ಚು ದುರ್ಬರಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ.

ಹಲವಾರು ರೈತರ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ಪ್ರಕರಣದ ಆಳಕ್ಕಿಳಿದು ನಡೆಸಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಪ್ರಕಾರ ರೈತರಿಗೆ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ  ಬೇಸರ ಮೂಡಿಸುತ್ತಿರುವುದು ಒಕ್ಕಲುತನ ಹೇರುವ ಬಡತನಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಸುತ್ತಲ ಪರಿಸರದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಹೊಸ ಸಿರಿತನ. ಅದನ್ನು ಆಶಿಸಿ ಅಥವಾ ಅನುಕರಿಸಿ ಸೋತ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಸಾವಿಗೆ ಶರಣಾದ ರೈತರ ಕತೆ ಅಧಿಕೃತ ಕಡತಗಳಲ್ಲಿ ದುಂದುವೆಚ್ಚದ, ಕುಡಿತದ ಪ್ರಕರಣಗಳಾಗಿ  ದಾಖಲಾಗಿಬಿಡುತ್ತವೆ.

ದುತ್ತೆಂದು ತೀರ್ಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ಬಿಡುವ ಹೋರಾಟಗಾರರು ಜಾಗತೀಕರಣ ಮತ್ತು ಉದಾರೀಕರಣದ ದೆಸೆಯಿಂದ ಸರ್ಕಾರ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸ್ವಾಸ್ತ್ಯದ ಮೇಲೆ ಮಾಡುವ ವೆಚ್ಚ ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿರುವುದು ಇದಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಕಾರಣ ಎಂದುಬಿಡುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗೆ ನೋಡಿದರೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಹೆಸರಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ಪ್ರಮಾಣ ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರ  ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ, ಹೇಗೆ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದರ ಬಗ್ಗೆ ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇಲ್ಲ.

ಬದಲಿಗೆ ಉದಾರೀಕರಣದ ಜತೆ ಜತೆಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು ಸಾಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವ ವೆಚ್ಚ ಹೆಚ್ಚಿದೆ. ನರೇಗಾದಂತಹ ಪ್ರಪಂಚದಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಬೃಹತ್ತಾದ ಉದ್ಯೋಗ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆ, ಆಹಾರ ಖಾತರಿ ಯೋಜನೆ, ಕಡ್ಡಾಯ ಉಚಿತ ಶಿಕ್ಷಣ ಇತ್ಯಾದಿ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳೆಲ್ಲಾ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿದ್ದು ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲೇ.

ಕಲ್ಯಾಣ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳಲ್ಲಿ ಜನ ಪಡೆಯುವ ಸೌಲಭ್ಯಗಳು ಭಿಕ್ಷೆಯಲ್ಲ, ಬದಲಾಗಿ ಅವರ  ಹಕ್ಕುಗಳು ಎನ್ನುವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಹೊಸ ನುಡಿಗಟ್ಟು ಕೂಡಾ ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡದ್ದು ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ- ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಭಾರತದಲ್ಲಲ್ಲ.

ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯ ನೆಹರೂ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉತ್ತುಂಗದಲ್ಲಿರಲಿಲ್ಲ. ಸರ್ಕಾರಿ ಸ್ವಾಮ್ಯದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಉದ್ಯಮಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದು ಮತ್ತು ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಿಗಿ ಸರ್ಕಾರಿ ಹಿಡಿತದಲ್ಲಿ ಮುನ್ನಡೆಸಿದ್ದು ನೆಹರೂ ಯುಗದ ಹೆಚ್ಚುಗಾರಿಕೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಇಂಬು ಕೊಡಲಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ನೆಹರೂ ಮಾದರಿಯ ಮೇಲೆ ಇರುವ ಟೀಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು.

ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಿಕ ನೀತಿಗಳು ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದತ್ತ ವಾಲಿದ್ದು ನಿಜ. ಆದರೆ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ದರ ಅವರ ಆಡಳಿತದ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ತೀರಾ ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣ ‘ಬಡತನವನ್ನು ಹಂಚುವ’ ಕಾರ್ಯವಷ್ಟೇ ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಭಾರತದ ಆರ್ಥಿಕ ಚರಿತ್ರೆ ದಾಖಲಿಸುತ್ತದೆ.

ಆದಕಾರಣ ಉದಾರೀಕರಣ ಪೂರ್ವದಲ್ಲಿ ಸರ್ಕಾರ ಬಡವರ ಹಿತ ಕಾಯುತ್ತಿತ್ತು ಎನ್ನುವ ವಾದವಾಗಲೀ, ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ನ್ಯಾಯದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯಿಂದ ಸರ್ಕಾರ ನುಣುಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದೆ ಎನ್ನುವ ವಾದವಾಗಲೀ ಸರಿಕಾಣುತ್ತಿಲ್ಲ.

ನಮ್ಮ ನಡುವಣ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ನಮಗೆ ದೊಡ್ಡ ಕಾರಣಗಳು ಬೇಕು. ಉದಾರೀಕರಣ ಮತ್ತು ಜಾಗತೀಕರಣ ಆ ಕಾರಣಗಳಾಗಿ ಕಾಣಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಅವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸವೆಸುತ್ತಿರುವ ಹಾದಿ ಮತ್ತು ಉಂಟುಮಾಡಿದ ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟತೆ ಇದೆ ಎಂದು ಅನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.

ಯಾವ ತಲೆಮಾರಿಗೂ ಅದು ಬದುಕುವ ಕಾಲ ಸರಿಯಾಗಿ ಅರ್ಥವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅರ್ಥವಾಗುವ ಹೊತ್ತಿಗೆ ಸಮಯ ಮೀರಿರುತ್ತದೆ. ಇನ್ನೊಂದು ರೀತಿಯ ಪರಿವರ್ತನೆಗೆ ರಂಗ ಸಜ್ಜಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾರೀಕರಣೋತ್ತರ ಭಾರತವನ್ನು ನಾವು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ರೀತಿ ಕೂಡ ಇದೇ ಹಾದಿಯಲ್ಲಿದೆ.