ವಚನಾಮೃತ: ಸಂಸ್ಕಾರವಿಲ್ಲದವರ ಬಾಳು ವ್ಯರ್ಥ

ಸಂಸ್ಕಾರ ಸಂಪನ್ನತೆಯಿಂದ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ಮೆರಗು ಬರುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಕಾರ ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮನುಷ್ಯನ ಜೀವನ ಸಂಪತ್ತಿನಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದರೂ ಸುಂದರವಾಗಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಗಂಧವಿಲ್ಲದ ಹೂವಿನಂತೆ ಸಂಸ್ಕಾರವಿಲ್ಲದವರ ಬಾಳು ವ್ಯರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ.

ಜೀವಾತ್ಮ- ಪರಮಾತ್ಮನ ಅಂಶವಾದರೂ ಸಹ ಕೊನೆಗೆ ಆ ಪರಮಾತ್ಮನ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸೇರಲು ಜೀವನಿಗೆ ಸಂಸ್ಕಾರ ಬೇಕು. ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ? ಲೌಕಿಕವಾಗಿ ಸಹ ಒಂದು ಉತ್ತಮ ವಸ್ತುವನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಿದ್ದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ವಸ್ತುವಿಗೂ ಅದೇ ಪ್ರಮಾಣದ ಶುದ್ಧತೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾಳಿ‌ದಾಸ ಮಹಾಕವಿ ಸಂಸ್ಕಾರ ಸಂಪನ್ನತೆಯನ್ನು ಈ ರೀತಿ ಆರಾಧಿಸಿದ್ದಾನೆ. ರತ್ನ -ಬಂಗಾರ ಸಂಯೋಗ ಸುಂದರವಾದದ್ದೇನೋ ನಿಜ. ಆದರೆ, ಶುದ್ಧ ಬಂಗಾರದ ಸಂಗಡ ಸೇರಬೇಕಿದ್ದರೆ ಅದೇ ಆಗ ಗಣಿಯಿಂದ ತೆಗೆದ ಹದ ಮಾಡದ ರತ್ನದಿಂದ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ. ಆ ರತ್ನಕ್ಕೆ ಸಾಣೆಹಿಡಿದು, ಅದರ ಮಲಿನತೆಯನ್ನೆಲ್ಲ ತೆಗೆದು, ಅಪೇಕ್ಷಿತ ಆಕಾರ ಕೊಟ್ಟಾಗ ಅದು ಬೆಳಗುತ್ತದೆ, ಶುದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗ ಸಂಸ್ಕಾರ ಪಡೆದ ಆ ರತ್ನ ಶುದ್ಧ ಬಂಗಾರದ ಸಂಗಡ ಸೇರಲು ಅರ್ಹವಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಂಸ್ಕಾರಗಳು ಅಂದರೆ, ಶುಚಿತ್ವ. ಶುದ್ಧಿ ಇಲ್ಲದೇ ಇದ್ದಾಗ ಜೀವನ ಅಸಂಸ್ಕೃತವಾಗುತ್ತದೆ. ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರವಾಗುವುದೇ ಇಲ್ಲ. ನಿಜವಾಗಿ ಲೋಕ ಪೂಜ್ಯತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಡುವುದು ಸಂಸ್ಕಾರವೇ ಹೊರತು ಸಂಪತ್ತು, ಅಧಿಕಾರ ಯಾವುದೂ ಅಲ್ಲ. ‘ಜನ್ಮನಾ ಜಾಯತೇ ಶೂದ್ರ: ಸಂಸ್ಕಾರಾತ್ ದ್ವಿಜ ಉಚ್ಯತೇ’ ಎನ್ನುವ ಸೂಕ್ತಿಯೂ ಇದೇ ಅರ್ಥವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ.

(ಲೇಖಕರುವಿಜಯಪುರದಕೃಪಾಮಯಿ ಶಾರದಾಶ್ರಮದಅಧ್ಯಕ್ಷರು)