ಋಷಿಯೇ ಕವಿ, ಕವಿಯೇ ಋಷಿ

ಭಾರತೀಯ ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಬಹುಪಾಲು ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಕವಿ–ಕಲಾವಿದರು ತಮ್ಮ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಿವರಗಳನ್ನು ನೀಡದಿರುವುದು ಆಕಸ್ಮಿಕವಲ್ಲ. ಕಾಲಿದಾಸ ಮುಂತಾದ ಮಹಾಕವಿಗಳನ್ನೂ ಶಂಕರಾಚಾರ್ಯರಂಥ ದಾರ್ಶನಿಕರನ್ನೂ ಇದಕ್ಕೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿ ನೋಡಬಹುದು. ಈ ಮನೋಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಭಿತ್ತಿಯಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಯ ಪ್ರಾಚೀನ ಜೀವನ–ಕಲಾದರ್ಶನದ ಆದರ್ಶ ಮತ್ತು ತತ್ತ್ವಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡಿರುವುದು ಸ್ಪಷ್ಟ. ಆನಂದ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಯವರಂಥ ಕಲಾಯೋಗಿಗಳು ಈ ಮೂಲತತ್ತ್ವಗಳನ್ನು ಬಹಳ ಸೊಗಸಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಈ ಎಲ್ಲದರ ಸಾರವಾಗಿ ಆನಂದ ಕುಮಾರಸ್ವಾಮಿಯವರ ಮಾತೊಂದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು: ‘The Divine ‘making’ is not operation apart from being: it is an act of being'. ದೈವಿಕವಾದುದರ ರಚನೆಗೂ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಕ್ಕೂ ನೇರ ಸಂಬಂಧವಿರುವುದನ್ನು ಈ ಮಾತು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ‘ವಲ್ಮೀಕ’ದಿಂದ ಮರುಹುಟ್ಟು ಪಡೆದವನಷ್ಟೆ ‘ವಾಲ್ಮೀಕಿ’ಮಹರ್ಷಿ ಆಗಲು ಸಾಧ್ಯ. ‘ಹುತ್ತಗಟ್ಟದೆ ಚಿತ್ತ ಮತ್ತೆ ಕೆತ್ತೀತೇನು ಪುರುಷೋತ್ತಮನ ಆ ಅಂಥ ರೂಪ–ರೇಖೆ?’ ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರ ಈ ಮಾತನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಮೆಲುಕು ಹಾಕಬಹುದು. ‘ಅಲೌಕಿಕ’ವಾದುದನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದವನು ಅಲೌಕಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದವನೂ ಆಗಿರಬೇಕು.

ರಾಮನಂಥ ಅಲೌಕಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಂಡರಿಸುವ ಮೊದಲು ವಾಲ್ಮೀಕಿ ಮಹರ್ಷಿ ಅಂಥ ಅಲೌಕಿಕ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿರುವುದರ ಸೂಚನೆಯು ನೀರಿನ ತಿಳಿತನದಲ್ಲಿ ಬಿಂಬಿತವಾಗಿದೆ. ‘The mind of the sage, being in repose, becomes the mirror of the Universe, a reflection of all creation’ ಎಂದಿದ್ದಾನೆ, ಚೀನಾದೇಶದ ದಾರ್ಶನಿಕ ಚುವಾಂಗ್–ಸು (Chuang Tzu). ‘ಸಮಾಧಾನದಲ್ಲಿರುವ ಋಷಿಯ ಮನಸ್ಸು ಇಡಿಯ ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡದ ಕನ್ನಡಿಯಂತೆ, ಸಮಸ್ತ ಸೃಷ್ಟಿಯೂ ಅದರಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಫಲನವಾಗುವುದಂತೆ’. ತಿಳಿತನ ಎಂದರೆ ಇಂಥದೇ ಸ್ಥಿತಿ ಅಲ್ಲವೆ? ಕವಿಪ್ರತಿಭೆಯಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಯ ಯಾವುದೇ ವಿವರವೂ ಅರಳಬಹುದು. ಕವಿಪ್ರತಿಭೆಗೆ ಮೂಲಭಿತ್ತಿ ತಿಳಿತನ, ಪಾರದರ್ಶಕತೆ. ಇದು ಋಷಿಗೂ ಕವಿಗೂ ಸಮಾನವಾಗಿರುವ ಗುಣ. ವೇದದಲ್ಲಿ ಋಷಿಯನ್ನು ‘ಕವಿ’ ಎಂದೇ ಒಕ್ಕಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪರಿಪೂರ್ಣ ಮನುಷ್ಯ ಏಕಾಗ್ರತೆಯಿಂದ ಋಷಿತ್ವವನ್ನೂ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆಯಿಂದ ರಾಜತ್ವವನ್ನೂ ಸಂಪಾದಿಸುತ್ತಾನೆ – ಎನ್ನುವುದು ಕೂಡ ಚುವಾಂಗ್‌–ಸುವಿನ ಮಾತೇ.

ವಾಲ್ಮೀಕಿಮಹರ್ಷಿಯು ‘ಹುತ್ತ’ದಿಂದ ಹುಟ್ಟಿ ಋಷಿತ್ವವನ್ನೂ, ಅದರಿಂದ ಸಮಾಧಾನವನ್ನೂ ಕವಿತ್ವವನ್ನೂ ಸಿದ್ಧಿಸಿಕೊಂಡವನು. ಹೀಗಾಗಿ ನಮಗೆ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ದಿಟವಾದ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಕಾಣಬೇಕಾದರೆ ಅವನ ರಾಮಾಯಣಕಾವ್ಯವನ್ನೇ ನೋಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅವನ ಕಾವ್ಯ ಯಾವ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಎತ್ತಿಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಅವನ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವದ ಕನ್ನಡಿಯೂ ಹೌದು. ರಾಮಾಯಣದ ಆಶಯ–ಆದರ್ಶಗಳು ಎಲ್ಲ ಕಾಲದ ಮಾರ್ಗ–ಗುರಿಗಳೂ ಆಗಿರುವುದರಿಂದ ವಾಲ್ಮೀಕಿ–ಶ್ರೀರಾಮ–ಸೀತೆಯರು ಎಲ್ಲರ ಊರಿನವರೂ ಹೌದು; ಎಲ್ಲರ ಮನೆಯವರೂ ಹೌದು. ಹೀಗಿದ್ದಾಗ ವಾಲ್ಮೀಕಿಯ ಹೊರಗಿನ ವಿವರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಲೆಕೆಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದುದಿಲ್ಲ ಎನಿಸುತ್ತದೆ. ಡಿವಿಜಿಯವರ ಮಾತುಗಳನ್ನೇ ಇಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಬಹುದು: