ವಚನಗಳು ಆತ್ಮಕಥಾನಕಗಳು

ಶರಣರ ವಚನಗಳು ಆತ್ಮಕಥಾನಕಗಳು. ಅವರು ಲೋಕವನ್ನು ವಿವರಸಿಕೊಂಡದ್ದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ತಮ್ಮನ್ನು ತಮ್ಮ ನಡೆ ನುಡಿಯನ್ನು ವಿವರಿಸಿಕೊಂಡವರು. ಆ ಮುಖೇನ ಬದುಕನ್ನು ವ್ಯಾವರ್ಣಿಸಿದವರು. ಇದು ಸಿದ್ಧಾಂತ ಮುಖಿಯಾದ ಬಾಳುವೆಯಲ್ಲ; ಅನುಭವ ಭೂಮಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬದುಕಿನ ಅರ್ಥ ಹುಡುಕಿದ ಬಾಳುವೆ. ಹೀಗಾಗಿ ವಚನ ರಚನೆಯೆಂದರೆ ಅನುಭವ ದ್ರವ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಲೋಡನೆಗೊಂಡದ್ದು. ಆಲೋಡನೆ ಅಂದರೆ ಚಿಂತನೆ; ಮಥಿಸಿ ಮಥಿಸಿ ಫಲಿಸಿದ ಚಿಂತನೆ. ಇದನ್ನು ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಮನಸ್ಸು ಮಾತ್ರ ಮಾಡಬಲ್ಲುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ವಚನಕಾರರು ಸಂವೇದನಾಶೀಲ ಮನೋಧರ್ಮವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡವರು. ತಲೆಯಿಂದ ಮಾತನಾಡಿದವರಲ್ಲ ಹಾಗೆಯೇ ಬರೀ ಹೃದಯದಿಂದ ಮಾತನಾಡಿದವರೂ ಅಲ್ಲ. ತಲೆ ಮತ್ತು ಹೃದಯಗಳ ಸಂಘರ್ಷ ಸಾಂಗತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮಾತು ಫಲಿಸಿದವರು. ಇದನ್ನೇ ಕುವೆಂಪು ಬುದ್ಧಿ ಭಾವಗಳ ವಿದ್ಯುದಾಲಿಂಗನ ಪ್ರತಿಭೆ ಎಂದು ಕರೆದಿದಾರೆ. ಅಂದರೆ ಪ್ರತಿಭೆ ಎಂಬುದು ಭಾವಾವೇಶದ ಬೊಬ್ಬೆಯಲ್ಲ ಒಣ ವೈಚಾರಿಕ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲ; ಇವೆರೆಡರ ವಿದ್ಯುದಾಲಿಂಗನ ಸಂಲಗ್ನದ ಫಲಿತರೂಪ, ಇದು ಬೆಳಗು, ಮಹಾ ಬೆಳಗು. ಇಂಥ ಬೆಳಗು ತನ್ನ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಕತ್ತಲನ್ನು ಕಳೆದು ವಾಸ್ತವವನ್ನು ಕಾಣಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ವಾಸ್ತವವೆಂಬುದು ಅರಿವು ಕಂಡ ಬೆರಗು. ಇಂಥ ಬೆರಗನ್ನು ವ್ಯಾವರ್ಣಿಸ ತೊಡಗಿದಂತೆ ಮೂಡಿದ ರಚನೆಗಳು ವಚನಗಳು. ಹೀಗಾಗಿ ಸ್ವಾನುಭವದ ಭೂಮಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬೇರುಬಿಟ್ಟಂತೆ ಲೋಕಾನುಭವದ ಟೊಂಗೆ ಟಿಸಿಲುಗಳಲ್ಲಿ ಉಸಿರಾಡಿದ ಹಸಿರು ಹೂವು ಕಾಯಿ ಹಣ್ಣು ಇವು. ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣದ ಭೂಮಿಯಾಳದ ಬೇರಿನ ಬದುಕು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವ ಹಸಿರೇ ಉಸಿರಾದ ಋತುಫಲದ ಬದುಕು ಇಂಥ ತರು ಪ್ರಜ್ಞೆಯ ಚಾಕ್ಷುಷ ಸ್ವರೂಪಗಳು ವಚನಗಳು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ವಿಚಾರ ಪತ್ನಿ ಎಂದು ಹೆಸರಾದ ನೀಲಮ್ಮನವರ ಒಂದು ವಚನ ಇಂತಿದೆ.
ಮಾಯದ ಮನದ ಕರ್ಮದ ಹಂಗ ಹರಿದು
ಅನುಭವವ ನನ್ನಲ್ಲಿಯಡಗಿಸಿ
ನಾನು ನಮ್ಮಯ್ಯನಲ್ಲಿ ನಮಸ್ಕಾರವನಳಿದೆನಯ್ಯಾ
ನಮಸ್ಕಾರವನಳಿದು
ವಿಶ್ವರೂಪಳಾದೆನಯ್ಯಾ ಸಂಗಯ್ಯಾ.