ಆರ್‌ಟಿಐ: ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲ ಬೇಕು– ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಉದ್ದೇಶ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹ

ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರು ಮತ್ತು ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರ (ಸಿಐಸಿ) ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ವಿವೇಚನೆಗೆ ತರುತ್ತದೆ ಹೊಸ ತಿದ್ದುಪಡಿ. ಇದುವರೆಗೆ ಇವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳು ಅಥವಾ 65 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ ಆಗಿತ್ತು. ಅಲ್ಲದೆ, ಈ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಅಂಗೀಕಾರವಾದರೆ ಸಿಐಸಿ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರ ವೇತನ ಎಷ್ಟಿರಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವೇ ತೀರ್ಮಾನಿಸಲಿದೆ. ಮಾಹಿತಿ ಹಕ್ಕು ಆಯೋಗದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವವರ ಅಧಿಕಾರಾವಧಿ, ವೇತನ–ಭತ್ಯೆಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವೇ ನಿರ್ಧರಿಸುವುದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಆ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವವರು ನಿರ್ಭೀತಿಯಿಂದ ಕರ್ತವ್ಯ ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವಾಗಬಹುದು. ಆಯೋಗದ ಪ್ರಮುಖ ಹುದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವವರ ವೇತನ, ಅಧಿಕಾರಾವಧಿಯನ್ನು ಸರ್ಕಾರದ ಮರ್ಜಿಯಡಿ ತಂದಾಗ, ಸರ್ಕಾರ ಮುಚ್ಚಿಡಲು ಬಯಸುವ ಮಾಹಿತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ಎಷ್ಟರಮಟ್ಟಿಗೆ ನಿರ್ಭಿಡೆಯಿಂದ ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸಲು ಸಾಧ್ಯ? ಈಗಿರುವ ಕಾಯ್ದೆಯ ಅನ್ವಯ, ಕೇಂದ್ರದ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರ ಹುದ್ದೆಗಳು ವೇತನ, ಭತ್ಯೆ ಹಾಗೂ ಇತರ ಸೇವಾ ನಿಯಮಗಳ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಮುಖ್ಯ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತರಿಗೆ ಸಮ. ರಾಜ್ಯಗಳ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರ ಹುದ್ದೆಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಚುನಾವಣಾ ಆಯುಕ್ತ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯ ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ ಹುದ್ದೆಗೆ ಸಮ. ‘ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗವು ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆ, ಮಾಹಿತಿ ಆಯೋಗವು ಶಾಸನಬದ್ಧ ಸಂಸ್ಥೆ. ಎರಡೂ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ, ಕೆಲಸಗಳು ಬೇರೆ ಬೇರೆ. ಹಾಗಾಗಿ, ಈ ಎರಡು ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಮತ್ತು ಸೇವಾನಿಯಮಗಳು ಒಂದೇ ಆಗಬಾರದು’ ಎನ್ನುವುದು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರದ ವಾದ. ಆದರೆ, ಸ್ಥಾನಮಾನ ಒಂದೇ ಆದರೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗೇನೂ ತೊಂದರೆ ಆಗುವುದಿಲ್ಲವಲ್ಲ? ಸ್ಥಾನಮಾನ ಮತ್ತು ಸೇವಾ ನಿಯಮಗಳಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆ ತರುವ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ, ಸಿಐಸಿ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ಆಯುಕ್ತರ ಹುದ್ದೆಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರದ ಮರ್ಜಿಯಡಿ ತರುವುದರಿಂದ ಆಯೋಗದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಸ್ವಾಯತ್ತೆಯ ಮೇಲೆ ಬಲವಾದ ಏಟು ಬೀಳುತ್ತದೆ. ಆರ್‌ಟಿಐ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶ ಇದ್ದಿದ್ದರೆ, ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯ ಸ್ಥಾನಮಾನ ನೀಡಬಹುದಿತ್ತು. ಇಂತಹ ತಿದ್ದುಪಡಿಗಳ ಬದಲು, ಆಯೋಗವನ್ನು ಇನ್ನಷ್ಟು ಬಲಪಡಿಸುವತ್ತ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲ ಆಗಬೇಕಿರುವುದು ಪಾರದರ್ಶಕತೆಯ ಪರ ಮಾತನಾಡುವ ಸರ್ಕಾರದ ಕರ್ತವ್ಯ.