ಲೋಕಾಯುಕ್ತ: ಕಾನೂನು ಏನು ಹೇಳುತ್ತದೆ?

* ಲೋಕಾಯುಕ್ತ ಅಥವಾ ಉಪ ಲೋಕಾಯುಕ್ತರ ವಿರುದ್ಧದ ಆರೋಪಗಳು ಸಾಬೀತಾದ ನಂತರ ರಾಜ್ಯಪಾಲರು ತಮ್ಮ ವಿಶೇಷ ಆದೇಶದ ಮೂಲಕ ವಿಧಾನಮಂಡಲದ ಉಭಯ ಸದನಗಳ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಗಣನೆಗೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಅವರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸಬಹುದು.

* ಇಂತಹ ನಿರ್ಣಯಕ್ಕೆ ವಿಧಾನಮಂಡಲದ ಉಭಯ ಸದನಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಎರಡರಷ್ಟು ಸದಸ್ಯರ ಬೆಂಬಲ ಇರಬೇಕು.

* ಲೋಕಾಯುಕ್ತರನ್ನು ಪದಚ್ಯುತಗೊಳಿಸುವ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಂಡಿಸಿದಾಗ, ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಅದರ ಬಗ್ಗೆ ತಮಗೆ ಸೂಕ್ತವೆನಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಜೊತೆ ಸಮಾಲೋಚನೆ ನಡೆಸಬಹುದು. ತಮಗೆ ಸೂಕ್ತ ಎಂದು ಕಂಡುಬಂದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು. ನಂತರ, ಪದಚ್ಯುತಿ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಲು ನಿರಾಕರಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ನಿರ್ಣಯ ಒಪ್ಪಬಹುದು.

* ಪದಚ್ಯುತಿ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡರೆ ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಆ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ತಮ್ಮ ಬಳಿ ಇರಿಸಿಕೊಂಡು, ಲೋಕಾಯುಕ್ತರ ವಿರುದ್ಧ ಇರುವ ಆರೋಪಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಒಂದು ಸಮಿತಿ ರಚಿಸಬೇಕು. ಈ ಸಮಿತಿಯಲ್ಲಿ ಇಬ್ಬರು ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಗಳು, ಒಬ್ಬರು ನ್ಯಾಯವಿಜ್ಞಾನ ತಜ್ಞರಿರಬೇಕು.

* ಸಮಿತಿಯು ಲೋಕಾಯುಕ್ತರ ವಿರುದ್ಧ ಇರುವ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಆರೋಪಗಳ ಪಟ್ಟಿ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ, ಲೋಕಾಯುಕ್ತರಿಗೆ ನೀಡಬೇಕು. ತನ್ನ ವಿರುದ್ಧ ಇರುವ ಆರೋಪಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಲಿಖಿತ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಸಲ್ಲಿಸಲು ಲೋಕಾಯುಕ್ತರಿಗೂ ಕಾಲಾವಕಾಶ ನೀಡಬೇಕು.

* ಲೋಕಾಯುಕ್ತರು ತಪ್ಪೆಸಗಿರುವುದು ನಿಜ ಎಂಬ ವರದಿಯನ್ನು ಸಮಿತಿಯು ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರಿಗೆ ನೀಡಿದರೆ, ಅದನ್ನು ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರು ಮತಕ್ಕೆ ಹಾಕುತ್ತಾರೆ. ಮತದಾನ ನಡೆಯುವ ವೇಳೆ ಸದನದಲ್ಲಿ ಹಾಜರಿರುವ ಸದಸ್ಯರಲ್ಲಿ ಮೂರನೆಯ ಎರಡರಷ್ಟು ಜನ, ಪದಚ್ಯುತಿ ಪರವಾಗಿ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದರೆ ಆ ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ಸಭಾಧ್ಯಕ್ಷರು ರಾಜ್ಯಪಾಲರಿಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ರಾಜ್ಯಪಾಲರುಇದನ್ನು ಆಧರಿಸಿ, ಲೋಕಾಯುಕ್ತರ ಪದಚ್ಯುತಿ ಆದೇಶ ಹೊರಡಿಸುತ್ತಾರೆ.