‘ಭಂಡತನವೇ ಬಂಡವಾಳ’

ಧಾರವಾಡ: ‘ಭಂಡತನವೇ ಸಣ್ಣ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಬಂಡವಾಳ. ಅದೇ ಭಂಡತನದೊಂದಿಗೆ ಆರಂಭವಾಗಿ ಸತ್ತ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ಶ್ರದ್ಧಾಂಜಲಿ. ಹಾಗೆಯೇ ಈಗಿರುವ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಬದುಕಿಸಲು ಚಂದಾದಾರರ ಅಗತ್ಯವಿದೆ’ ಎಂದು ಸಭಿಕರ ಸಾಲಿನಲ್ಲಿ ಕುಳಿತು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ
ಹಿರಿಯ ಸಾಹಿತಿ ಚಂದ್ರಶೇಖ ಪಾಟೀಲ ಅವರ ಮಾತಿನ ಮೂಲಕ ಎರಡನೇ ದಿನದ ಮೊದಲ ಗೋಷ್ಠಿ ‘ಸಾಹಿತ್ಯದ ಬೆಳವಣಿಗೆ
ಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಪಾತ್ರ’ಕ್ಕೆ ತೆರೆ ಎಳೆಯಲಾಯಿತು.

ಈ ಗೋಷ್ಠಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಹಾಗೂ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಜತೆಗೆ ಅವುಗಳ
ಕುರಿತ ತಾತ್ವಿಕ ಚರ್ಚೆ ಕೂಡ ನಡೆಯಿತು. ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಸಂಪಾದಕರಾದ ಸಿದ್ಧಲಿಂಗ ಪಟ್ಟಣಶೆಟ್ಟಿ, ಡಿ.ವಿ.ಪ್ರಹ್ಲಾದ ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರೆ, ಶೂದ್ರ ಶ್ರೀನಿವಾಸ ಅವರ ಅನುಪಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕವಿ ಬಿ.ಆರ್‌. ಲಕ್ಷ್ಮಣರಾವ್‌ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರು. ಚರ್ಚೆಯ ನಿರ್ದೇಶನವನ್ನು ಕಥೆಗಾರ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಪಾಟೀಲ ಮಾಡಿದರು.

ನವ್ಯ, ನವೋದಯ, ದಲಿತ ಬಂಡಾಯ ಹಾಗೂ ನವ್ಯೋತ್ತರ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಕುರಿತು ಗೋಷ್ಠಿಯ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡವರ ಹಾಗೂ ಸಭಿಕರ ನಡುವಿನ ಸಂವಾದ, ಮಾತು, ಪ್ರತಿ ಮಾತು, ಚರ್ಚೆಗಳು ನಡೆಯುತ್ತ ದಿನದ ಆರಂಭದಲ್ಲೇ ಸಂಭ್ರಮ ಕಾವು ಪಡೆಯಿತು.

ಬೆಟಗೇರಿ ಕೃಷ್ಣಶರ್ಮರ ‘ಜಯಂತಿ’, ಪಿ. ಲಂಕೇಶ್‌ ಸಂಪಾದಿಸಿದ ‘ಪಾಂಚಾಲಿ’, ‘ಕವಿತಾ’, ‘ಸಾಕ್ಷಿ’, ‘ಲಹರಿ’, ‘ರುಜುವಾತು’, ‘ಮನ್ವಂತರ’, ‘ಜಯಕರ್ನಾಟಕ’ ಮುಂತಾದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖ ಮಾಡಿದ ಪಟ್ಟಣಶೆಟ್ಟರು, ‘ನವೋದಯದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಸಣ್ಣ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಪ್ರಾಧಾನ್ಯತೆ ಇರಲಿಲ್ಲ. ಆದರೆ, ‘ಜಯಂತಿ’ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ವಿಮರ್ಶೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಲಭಿಸಿತು.

‘ಜಯಕರ್ನಾಟಕ’ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ವಿಮರ್ಶೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲೇ ಇಲ್ಲ. ಜತೆಗೆ ಹೊಸ ಲೇಖಕರ ಬರವಣಿಗೆಗೆ ಅದು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲಿಲ್ಲ. ಈ ಕಾರಣಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನವೋದಯದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಸೋತವು. ‘ಜಯಂತಿ’ ಹೆಚ್ಚು ಓದುಗರನ್ನು ತಲುಪಿತು. ಅದರ ಯಶಸ್ಸಿನಿಂದ ಪ್ರೇರಣೆಗೊಂಡು ಇನ್ನೂ ಅನೇಕ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಂಡವು’ ಎಂದು ಹೇಳಿದರು.

‘ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನವೋದಯ ಕಾಲದ ಎಲ್ಲಾ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ತಮ್ಮೊಳಗೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದರ ಬದಲು, ತಮ್ಮ ಸುತ್ತ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳ ಕುರಿತು ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿದ್ದವು. ಇವು ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಕೃತಿ ರಚನೆಯಲ್ಲೂ ಇದು ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿತು’ ಎಂದು ನಿರ್ದೇಶಕ ರಾಘವೇಂದ್ರ ಪಾಟೀಲ ಮಾತು ಸೇರಿಸಿದರು.

‘ನವ್ಯ ಕಾವ್ಯವು ತನ್ನನ್ನು ತಾನು ಗುರುತಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದೇ ಸಣ್ಣ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ’ ಎಂದು ಕವಿ ಬಿ.ಆರ್‌. ಲಕ್ಷ್ಮಣರಾವ್‌ ತಮ್ಮ ಮಾತು ಆರಂಭಿಸಿದರು.

‘ಕವಿತಾ’, ‘ಲಹರಿ’, ‘ಸಂಕ್ರಮಣ’, ‘ಸಾಕ್ಷಿ’ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕವೇ ನವ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ನನ್ನಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟ ಕಲ್ಪನೆ ಮೂಡಿತ್ತು. ನವ್ಯದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಪತ್ರಿಕೆಗಳಿಗೆ ವ್ಯಕ್ತಿನಿಷ್ಠ, ಅನುಭವ ನಿಷ್ಠವಾಗಿರುವುದು ಮುಖ್ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಾಗಿತ್ತು. ನವೋದಯ ಕಾಲಘಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಜನರ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಬದಿಗೊತ್ತಿ ನವ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಮುಕ್ತ ಛಂದಸ್ಸಿನತ್ತ ಹೊರಳಿತ್ತು. ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಕಾವ್ಯಗಳಿಂದ ಪ್ರಭಾವಗೊಳಗಾಗಿತ್ತು. ಇವೆಲ್ಲವೂ ಸಣ್ಣ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕವೇ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಸಾಗಿತು. ಹೀಗಾಗಿ ನವ್ಯ ಸಾಹಿತ್ಯವು ಹೊಸ ಲೇಖಕರ ಬಳಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿ ಮಾಡಿತು. ನವ್ಯದ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ‘ಪ್ರಜಾವಾಣಿ’ಯಂಥ ದೊಡ್ಡಪತ್ರಿಕೆ ಹೊಸ ಬಗೆಯ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸಲು ಆರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ಹೊಸ ಲೇಖಕರಿಗೆ ವೇದಿಕೆ ಕಲ್ಪಿಸಿತು. ನವ್ಯಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ನವಭೂಮಿಕೆ ಹಾಗೂ ಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು ಹಾಕಿಕೊಡುವಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಕಾಲದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಪಾತ್ರ ಮಹತ್ವದ್ದಾಗಿತ್ತು’ ಎಂದು ಲಕ್ಷ್ಮಣರಾವ್‌ ಹೇಳಿದರು.

ಅವರ ಮಾತಿಗೆ ದನಿಗೂಡಿಸಿದ ‘ಸಂಚಯ’ ಸಾಹಿತ್ಯ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಸಂಪಾದಕ ಡಿ.ವಿ. ಪ್ರಹ್ಲಾದ್‌, ‘1962 ನಂತರದ ನವ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ‘ಮನ್ವಂತರ‘ ಹಾಗೂ ‘ಸಾಕ್ಷಿ’ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮೂಲಕ ಸಣ್ಣಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಉದಯ ಆಯಿತು ಎಂದು ವಿಮರ್ಶಕ ಜಿ.ಎಸ್‌. ಆಮೂರ ಅವರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸುಶಿಕ್ಷಿತ ವರ್ಗ ಹಾಗೂ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಾಹಿತ್ಯದ ನಡುವಿನ ಕಂದಕವನ್ನು ಮುಚ್ಚುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಈ ಪತ್ರಿಕೆಗಳು ಮಾಡಿದವು. ಉದಯೋನ್ಮುಖ ಹಾಗೂ ಹೊಸ ಪ್ರತಿಭೆಗಳನ್ನು ಪೋಷಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಇವು ಮಾಡಿವೆ. ರಾಜಕೀಯ ಹಾಗೂ ಕಾವ್ಯ ಕಲ್ಪನೆಗಳ ಸಮನ್ವಯ ಸಾಧಿಸುವಂಥ ಕೆಲಸಗಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಮುಖ್ಯವಾದ ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳು ಎಂದು ಆಮೂರ ಅವರು ಹೇಳುತ್ತಿದ್ದರು’ ಎಂದು ನೆನಪಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿನ ಸ್ವಾರಸ್ಯಗಳು
----------------------------
ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಮೊಟಕು
ಗೋಷ್ಠಿಯ ಆರಂಭದಿಂದಲೂ ಚರ್ಚೆಯಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡವರ ಹಾಗೂ ಸಭಿಕರ ನಡುವಿನ ಸಂವಾದಗಳು ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇದ್ದ ಕಾರಣ ಅವಧಿ ಮೀರಿ ಗೋಷ್ಠಿ ಮುಂದುವರಿದಿತ್ತು. ಹೀಗಾಗಿ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿ ಗೋಷ್ಠಿಯ ನಿರ್ದೇಶಕರು ಚರ್ಚೆಯನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿದರು.