ಕ್ಲಾರಾ ಜೆಟ್‌ಕಿನ್‌ ಮತ್ತು ಮಹಿಳಾ ದಿನ

1908ರ ಫೆಬ್ರುವರಿ ಕೊನೆಯ ಭಾನುವಾರ ಅಮೆರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕಿಗಾಗಿ ಬೃಹತ್ ಪ್ರತಿಭಟನಾ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳು ನಡೆದಿದ್ದವು. ನಂತರ 1909ರಲ್ಲಿ ಸಿದ್ಧ ಉಡುಪುಗಳ ಕಾರ್ಖಾನೆಗಳಲ್ಲಿ 20,000ದಿಂದ 30,000ದಷ್ಟು ಮಹಿಳೆಯರು ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ 13 ವಾರಗಳ ಕಾಲ ಮುಷ್ಕರ ನಡೆಸಿ ದಸ್ತಗಿರಿಯಾದಾಗ ಮಹಿಳೆಯರ ಟ್ರೇಡ್ ಯೂನಿ ಯನ್ ಲೀಗ್‌ನವರು ಜಾಮೀನು ನೀಡಿ ಬಂಧಿತ ಕೆಲಸ ಗಾರರನ್ನು ಬಿಡಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಈ ಅಮೆರಿಕದ ಮಹಿಳೆಯರ ಹೋರಾಟದಿಂದ ಸ್ಫೂರ್ತಿಗೊಂಡ ಕ್ಲಾರಾ ಜೆಟ್‌ಕಿನ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಮಹಿಳೆಯರ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ದಿನವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಿ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಲು ಅನುವಾಗುವಂತಹ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಾಗಿ ಸಲಹೆ ನೀಡಿ ಕಾರ್ಯರೂಪಕ್ಕೆ ತರಲು ಶ್ರಮಿಸಿದಳು.

1910ರ ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಡೆನ್ಮಾರ್ಕ್‌ನ ಕೋಪೆನ್‌ಹೇಗನ್‌ನಲ್ಲಿ ಎರಡನೆಯ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಮಹಿಳಾ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಚರಿತ್ರಾರ್ಹ ಸಭೆಯೊಂದು ನಡೆಯಿತು. ಅಲ್ಲಿನ ಕಾರ್ಮಿಕರ ಅಸೆಂಬ್ಲಿ ಹಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ 17 ದೇಶಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಸೇರಿದ್ದಂತೆ ಅಮೆರಿಕೆಯ ಹಲವಾರು ಕಾರ್ಮಿಕ ಸಂಘಟನೆಗಳ ನಾಯಕಿಯರು ನೆರೆದಿದ್ದರು.

ಈ ಸಮ್ಮೇಳನಕ್ಕೆ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ಸೆಕ್ರೆಟೇರಿಯೆಟ್‌ನ ಮುಖ್ಯಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದ ಕ್ಲಾರಾ ಜೆಟ್‌ಕಿನ್ ಅಧ್ಯಕ್ಷೆಯಾಗಿದ್ದಳು. ಈ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಚರ್ಚಿತವಾದ ಎರಡು ವಿಷಯಗಳೆಂದರೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರ ಹೆರಿಗೆ ಭತ್ಯೆ ಮತ್ತು ಇತರ ಸೌಕರ್ಯಗಳು. ಕ್ಲಾರಾ ಜೆಟ್‌ಕಿನ್ ಈ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಮಾರ್ಚ್ 8ನ್ನು ಮಹಿಳಾ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿರ್ಣಯ ಮಂಡಿಸಿ ಅಲ್ಲಿ ನೆರೆದಿದ್ದ ವಿವಿಧ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ಸದಸ್ಯ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಸಮ್ಮತಿಯನ್ನು ಸರ್ವಾನುಮತದಿಂದ ಪಡೆದುಕೊಂಡಳು.

ಈ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಫಿನ್ಲೆಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಗಷ್ಟೇ ಚುನಾಯಿತರಾಗಿದ್ದ ಮೂವರು ಮಹಿಳೆಯರಿದ್ದು, ಅವರು ಜೆಟ್‌ಕಿನ್‌ ಸಲಹೆಯನ್ನು ಹೃತ್ಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಸ್ವಾಗತಿಸಿದರು. ಹೀಗೆ  ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ದಿನವೆನ್ನುವುದು ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲತೆಯ ದಿನವಾಗಿ ಅಸ್ತಿತ್ವಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು.

1911ರಲ್ಲಿ ಮತದಾನದ ಹಕ್ಕನ್ನು ಬೇಡಿಕೆಯಾಗಿಟ್ಟುಕೊಂಡು ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು.
ಮಹಿಳಾ ದಿನ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರ ದಿನವಾಗಿ ಆರಂಭವಾದರೂ ಅದು ತನ್ನ ಅರ್ಥ ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಮಹಿಳೆಯರ ದಿನವಾಗಿ ಮಾರ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ, ಮಹಿಳೆ ಮತ್ತು ದುಡಿಮೆ ಎಂಬುದು ಎರಡೂ ಒಟ್ಟಾಗಿಯೇ ಸಾಗುವ ಪದಗಳು.

ಮನೆಯ ಒಳಗೆ ದುಡಿಯಲಿ, ಇಲ್ಲವೆ ಹೊರಗೆ ದುಡಿಯಲಿ ಎಲ್ಲ ಮಹಿಳೆಯರೂ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರೇ. ಮನೆಯೊಳಗೆ ದುಡಿಯುವ ಮಹಿಳೆಯರ ದುಡಿಮೆಗೆ ಉತ್ಪನ್ನದ ಮೌಲ್ಯವಿಲ್ಲದಿರುವುದು ನಿಜಕ್ಕೂ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾದ ವಿಷಯವಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರನ್ನು ಮತ್ತು ಅವರ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ದುಡಿಮೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸುವ, ಆ ಮೂಲಕ ಅವರ ಅಸ್ಮಿತೆಗೆ ಬೆಲೆಕಟ್ಟುವ ದಿನವಾಗಿಯೂ ಮಹಿಳಾ ದಿನದ ಮಹತ್ವ ಹೊಂದಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ದಿನದ ಆಚರಣೆ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆರಂಭವಾದುದರ ದಾಖಲೆಯನ್ನು ನಿಶ್ಚಿತವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುವುದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟವಾದರೂ 1960ರಲ್ಲಿ ವಿಮೆನ್ಸ್ ಇಂಟರ್ ನ್ಯಾಷನಲ್ ಡೆಮಾಕ್ರಟಿಕ್ ಫೆಡರೇಷನ್ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ದಿನದ ಸುವರ್ಣ ಮಹೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಚರಿಸಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದಾಗ ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಹಲವಾರು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಸಂಭ್ರಮದಿಂದ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು.

ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯು ನೀಡಿದ ಕರೆಯ ಮೇರೆಗೆ 1975ನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಹಿಳಾ ವರ್ಷವೆಂದು ಆಚರಿಸುವಲ್ಲಿ ಭಾರತವೂ ಹಿಂದೆ ಬೀಳಲಿಲ್ಲ. ಈ ಮಹಿಳಾ ವರ್ಷ ದಶಕವಾಗಿ ವಿಸ್ತಾರಗೊಂಡಾಗ ಮಹಿಳಾಪರ ವಿಷಯಗಳಿಗೆ, ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಮನಸ್ಸಿನ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ಬಿತ್ತು. ಈ ದಶಕದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಬಿರುಸಿನ ಮಹಿಳಾ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು, ಅದರ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಬಿಂಬಿಸಿದವು.

ಅತ್ಯಾಚಾರ ಮತ್ತು ವರದಕ್ಷಿಣೆ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮಹಿಳಾ ದಿನವನ್ನು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ತಮ್ಮ ಚಳವಳಿಯ ವಿಸ್ತರಣೆಯಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡವು. ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಗತಿಪರ ಕಾನೂನುಗಳಿಗಾಗಿ ಬೇಡಿಕೆ ಮಹಿಳಾದಿನದ ಬೇಡಿಕೆಗಳಾದವು. ಈ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಗಳ ಕಾರ್ಯವೈಖರಿ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳ ಮೇಲೂ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು ಹಾಗೂ ಸರ್ಕಾರವು ಇದನ್ನು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿತು. ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆ ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಒಂದಂಗವಾಗಿದೆ.

ವಿಶ್ವ ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸಿ, ಅದರ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕಾಗಿ ಒತ್ತಾಯಿಸಿ, ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆಯ ಹುಟ್ಟಿಗೆ ಕಾರಣಳಾದ ಕ್ಲಾರಾ ನೂರೈದು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕ ಮಹಿಳಾದಿನದ ಹಕ್ಕಿನ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಈ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡಳು. ಅದಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು, ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ರಾಜಕೀಯ ಅಜೆಂಡಾ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಈ ದಿನಾಚರಣೆ ನಾಂದಿ ಹಾಡಿತು.

ಭಾರತದಲ್ಲೂ ಆರಂಭದ ದಿನಗಳ ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆ ಇಂತಹುದೇ ಗಂಭೀರ ಆಶಯವನ್ನುತನ್ನೊಳಗೆ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರೂ, ಕಳೆದ ಕೆಲವು ವರ್ಷಗಳಿಂದೀಚೆಗೆ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಅಬ್ಬರದ ಬಿರುಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಅದರ ಮೂಲ ಆಶಯಕ್ಕೆ ಧಕ್ಕೆ ತರುವಂತಹ, ಇಲ್ಲವೆ ಮರೆತೇ ಹೋಗುವಂತಹ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತಿವೆ.

ರಾಜ್ಯೋತ್ಸವದಂತೆ ಇಡೀ ಮಾರ್ಚ್ ತಿಂಗಳು ನಡೆಯುವ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಮದರ್ಸ್ ಡೇ, ಫಾದರ್ಸ್ ಡೇ, ವ್ಯಾಲಂಟೈನ್ ಡೇಗಳಂತೆ  ಪಾರ್ಟಿ, ಮೋಜಿನ ಅಬ್ಬರದಲ್ಲಿ ಮುಳುಗಿದೆ. ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ದಿನ ಪಡೆದುಕೊಂಡ ಬಣ್ಣದ ಸ್ವರೂಪ ಈ ದಿನವನ್ನು ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯನ್ನಾಗಿಸಿದೆ. ಸಮೂಹ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ಮಹಿಳಾಪರ ಕಾಳಜಿಯ ಮಹಾಪೂರವನ್ನೇ ಹರಿಸಿ ಯಾತಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಮಹಿಳಾದಿನ? ಎಂದು ನಮಗೆ ಗಲಿಬಿಲಿಗೊಳಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ. ಪತ್ರಿಕೆಗಳು, ಟಿ.ವಿ.ಚಾನೆಲ್‌ಗಳು ಸ್ತ್ರೀ ಪ್ರಧಾನವಾದ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿದರೂ, ಅವುಗಳ ಸಂದೇಶ ಪ್ರಶ್ನಾರ್ಹವಾದದ್ದು.

ಕಣ್ಣೀರುಗರೆಯುವ ಕಥಾ ನಾಯಕಿಯರ ಹಾಗೂ ಹೆಣ್ಣಿನ ಬಗ್ಗೆ ರೂಢಿಗತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ನಿಲುವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವ ತಾಳಿ ಭಾಗ್ಯ, ಅರಿಶಿನ ಕುಂಕುಮದ ಪ್ರಾಶಸ್ತ್ಯ ಸಾರುವ ಹಳಸಲು ಚಿತ್ರಗಳು, ಇಲ್ಲವೆ ಹೊಸ ರುಚಿ, ಶೃಂಗಾರಕ್ಕೆ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಸ್ಥಿರಗೊಳಿಸುವಂತಹವು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಇಂದು ಜಾಗತೀಕರಣ ಮತ್ತು ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ನಮ್ಮ ಮಹಿಳಾ ಚಳವಳಿಯ ಸ್ವರೂಪವನ್ನೇ ಬದಲಾಯಿಸಿದೆ. ಸರ್ಕಾರಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳು ಮಹಿಳಾ ಸಬಲೀಕರಣವನ್ನು ತನ್ನ ಅಗತ್ಯಕ್ಕೆ ತಕ್ಕಂತೆ ರೂಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಚಳವಳಿಗಾರರನ್ನು ತಮ್ಮ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪ್ರಚಾರಕರನ್ನಾಗಿಸುತ್ತಿವೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮಹಿಳೆಯರು ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳ ಸಮರ್ಥಕರು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಯೋಜಕರು ಆಗುವುದಕ್ಕಿಂತ ಫಲಾನುಭವಿಗಳ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿಯೇ ತೃಪ್ತಿಪಟ್ಟುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾಗಿದೆ.

ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಮಹಿಳೆ ಸರಕಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಿಗೆ ವೋಟಿನ ಬ್ಯಾಂಕಾಗಿ, ಅಧಿಕಾರಸ್ಥರಿಗೆ ಸಬಲೀಕರಣಕ್ಕೊಳಪಡಿಸಬೇಕಾದ ಸಾಮಗ್ರಿಯಾಗುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದ ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆಯು ಗಂಭೀರ ಸವಾಲುಗಳನ್ನೆದುರಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ.

ನಿರ್ಭಯಾ ಪ್ರಕರಣದ ನಂತರ ಮಹಿಳಾ ಸಂಘಟನೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಘಟಿತರಾಗಿ ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆಯನ್ನು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ನಡೆಸುವ ಮೂಲಕ ಅದಕ್ಕೊಂದು ಗಾಂಭೀರ್ಯದ ರೂಪಕೊಡಲು ಶ್ರಮಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಮಹಿಳೆಯರ ಮೇಲಿನ ದೌರ್ಜನ್ಯಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಹೆಣ್ಣು ಸಶಕ್ತಳಾಗಿ ಎದ್ದು ನಿಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ತನ್ನ ಅಸ್ಮಿತೆಗಾಗಿ ಹುಡುಕಾಟ ನಡೆಸಿದ್ದಾಳೆ. ಆದ್ದರಿಂದ ಮಹಿಳಾ ದಿನಾಚರಣೆಯೋ, ಸಂಭ್ರಮಾಚರಣೆಯೋ ಏನೇ ಆಗಲಿ ಅದು ಹೆಣ್ಣಿನ ಘನತೆಯನ್ನು ಎತ್ತಿ ಹಿಡಿದರೆ ಸಾಕು.