ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೂ ಒತ್ತಡವಿದೆ...

ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಒಂದೆರಡು ಗಂಟೆ ಬಿಸಿಲಿಗೆ ಕಟ್ಟುವುದರಿಂದ ಸೂರ್ಯನ ಬೆಳಕಿನಿಂದ ದೇಹದಲ್ಲಿ ವಿಟಮಿನ್ ‘ಡಿ’ ಉತ್ಪತ್ತಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆಹಾರದಿಂದ ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ ಅಂಶವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಳ್ಳಲು ಈ ಜೀವಸತ್ವ ಅತ್ಯಗತ್ಯ. ಹಾಗಾಗಿ ಹಾಲಿನ ಇಳುವರಿ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ, ಮೂಳೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಚರ್ಮದ ಆರೋಗ್ಯ ಉತ್ತಮವಾಗುತ್ತದೆ. ಬಿಸಿಲು ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಹೊರಗೆ ಅಡ್ಡಾಡಿಸಲು/ಮೇಯಿಸಲು ಜಾಗವಿದ್ದರೆ ಇನ್ನೂ ಅನುಕೂಲ. ಇಂಥ ಮುಕ್ತ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಅವುಗಳ ಮಾನಸಿಕ ಒತ್ತಡ ಕಮ್ಮಿಯಿದ್ದು ಲವಲವಿಕೆಯಿಂದಿರುತ್ತವೆ.

ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವಾಗಲೂ ಅಷ್ಟೆ. ಇಕ್ಕಟ್ಟಾಗಿ ಕಟ್ಟುವುದು, ತಿರುಗಲು, ಮಲಗಲು ಜಾಗವಿಲ್ಲದಿರುವುದು, ಹಾಯುವ ದನ ಎಮ್ಮೆಯನ್ನು ಹತ್ತಿರದಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವುದು, ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮಾಡದಿರುವುದು, ಕಡಿಮೆ ಆಹಾರ ನೀಡುವುದು ಎಲ್ಲವೂ ಒತ್ತಡಕಾರಕಗಳೇ. ಗೊಚ್ಚೆ ತುಂಬಿರುವ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವುದರಿಂದಲೂ ಅವು ಒತ್ತಡ ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಅಂತಹ ಜಾಗದಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದಾಗ ಕೆಚ್ಚಲಿನ ಭಾಗ ಗಲೀಜಾಗುವುದರಿಂದ ಕೆಚ್ಚಲು ಬಾವಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚು. ಕೆಚ್ಚಲು ಬಾವಿಗೆ ತಕ್ಷಣ ಸರಿಯಾದ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ದೊರಕದಿದ್ದರೆ ಒಳಗೆ ಗಂಟಾಗಿ ಹಾಲು ಸ್ರವಿಸುವ ಗ್ರಂಥಿಗೆ ಹಾನಿಯಾಗಿ ಕೆಚ್ಚಲಿನ ಆ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಹಾಲಿನ ಉತ್ಪಾದನೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿ ನಿಂತು ಹೋಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ನಷ್ಟ ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ.

ಮಲೆನಾಡಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಕೊಟ್ಟಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲಕ್ಕೆ ಸೊಪ್ಪು/ದರಗು ಹಾಸುತ್ತಾರೆ. ಹಾಗಾಗಿ ನೆಲವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಸ್ವಲ್ಪ ಕಷ್ಟ. ಅದರಲ್ಲೂ ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಗೊಚ್ಚೆ ಜಾಸ್ತಿ. ಸರಿಯಾಗಿ ನಿರ್ವಹಣೆ ಮಾಡದೆ ತೀರಾ ರಾಡಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟುವುದರಿಂದ ಕೆಚ್ಚಲು ಬಾವು ಸಮಸ್ಯೆ ಜೊತೆಗೆ ಸೊಳ್ಳೆ, ನುಸಿ, ಕಚ್ಚುವ ನೊಣಗಳಂತಹ ಕೀಟಗಳ ಉತ್ಪತ್ತಿಯೂ ಜಾಸ್ತಿಯಾಗಿ ಜಾನುವಾರುಗಳು ಹಿಂಸೆ ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ.

ಇದು ಚರ್ಮರೋಗಕ್ಕೆ ಎಡೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತದೆ. ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಹಠಾತ್ ಬದಲಾವಣೆಯಾದಾಗ, ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ, ಕರು ಹಾಕಿದಾಗ, ಬೇರೆಡೆಗೆ ಸಾಗಾಣಿಕೆ ಮಾಡಿದಾಗಲೂ ಜಾನುವಾರುಗಳು ಒತ್ತಡ ಅನುಭವಿಸುತ್ತವೆ. ಒತ್ತಡ ಅಧಿಕವಾದಾಗ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿ ಪರಿಣಾಮಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ರಸದೂತಗಳ (ಹಾರ್ಮೋನ್) ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಏರುಪೇರಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಲಿನ ಇಳುವರಿ ಕುಸಿಯುತ್ತದೆ. ರೋಗ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಶರೀರದಲ್ಲಿ ತಟಸ್ಥವಾಗಿರುವ ಕೆಲವು ರೋಗಾಣುಗಳು ಅವುಗಳ ರೋಗ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿ ಕುಸಿದಾಗ ಒಮ್ಮೆಲೆ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ವೃದ್ಧಿಗೊಂಡು ಹಲವು ಕಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ಹುಟ್ಟು ಹಾಕುತ್ತವೆ. ಸ್ವಲ್ಪ ಅಸಡ್ಡೆ ಮಾಡಿದರೂ ಈ ರೋಗಗಳು ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯ ತರಬಹುದು. ಅಲ್ಲದೆ ಹಾಲಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ  ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ.

ಜಾನುವಾರುಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿ ದಿನ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿಸಿ. ಬ್ರಷ್ ಇಲ್ಲವೆ ಹುಲ್ಲುಚೆಂಡು ಬಳಸಿ ಮೈಯನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಉಜ್ಜಿ ತೊಳೆಯಬೇಕು. ಅವುಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ ಮಾತನಾಡಿಸಿ. ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಮೈದಡವಿ. ಆಹಾರ ಕೊಡುವಾಗ ಕೈಯಾಡಿಸಿ. ಪ್ರೀತಿಯಿಂದ ಕೊಟ್ಟ ಆಹಾರ ಪೂರ್ಣ ರಕ್ತಗತವಾಗುವುದು.
ಹಸು ಹಾಲು ಸೊರೆಯದಿದ್ದಾಗ, ಕರೆಯುವಾಗ ಕಾಲೆತ್ತಿದಾಗ ಹೊಡೆದು ಬಡಿದು ಮಾಡಬಾರದು. ಜಾನುವಾರುಗಳು ಶಾಂತ ಪರಿಸರ ಬಯಸುತ್ತವೆ.

ಹಾಗಾಗಿ ಸದ್ದು ಗದ್ದಲಗಳಿಂದ ಆದಷ್ಟು ದೂರವಿಡಿ. ಕೊಟ್ಟಿಗೆ ಮತ್ತು ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಪರಿಸರ ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿರಲಿ, ಕೊಟ್ಟಿಗೆಯೊಳಗೆ ಗಾಳಿ, ಬೆಳಕು ಧಾರಾಳವಾಗಿ ಬರುವಂತಿರಲಿ. ಹೊರ ಬಿಟ್ಟು ಮೇಯಿಸಲು ಜಾಗವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಒಂದೆರಡು ಗಂಟೆಯಾದರೂ ಬಿಸಿಲಿಗೆ ಬಿಡಿ. ಉಳಿದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನೆರಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಬಹುದು. ಕುಡಿಯುವಷ್ಟು ಸ್ವಚ್ಛ ನೀರು ಒದಗಿಸಿ. ಹಿಂಡಿ, ಒಣ ಹುಲ್ಲು, ಹಸಿರು ಮೇವನ್ನು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ಹೊಂದಿಸಿ ಹಾಕಿ.

ಜಾನುವಾರುಗಳನ್ನು ಯಾವಾಗಲೂ ಸೂಕ್ಷ್ಮವಾಗಿ ಗಮನಿಸುವ ಅಭ್ಯಾಸ ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡಾಗ ಒತ್ತಡ, ಅನಾರೋಗ್ಯದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಬೇಗನೆ ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಜಾನುವಾರುಗಳ ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ಹಾಲು ಉತ್ಪಾದನೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಅವುಗಳು ಒತ್ತಡದಿಂದ ಬಳಲದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಅತಿ ಅಗತ್ಯ. 
–ಲೇಖಕರು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೇಗರವಳ್ಳಿಯ ಮುಖ್ಯ ಪಶುವೈದ್ಯಾಧಿಕಾರಿ