ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ನೈತಿಕ ಅನುಭವ

ಇಂತಹ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳು ಮತ್ತು ಸಂಬಂಧಿಕರನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡಿರುವ ಕುಟುಂಬಗಳ ಅಹವಾಲುಗಳನ್ನು ಕೇಳುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದ ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿ ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಒಂದು ಸಭೆ ಏರ್ಪಡಿಸಿತ್ತು. ಆ ಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮುಸಲ್ಮಾನರಲ್ಲದೇ ಕಾಶ್ಮೀರವನ್ನು ತೊರೆದಿದ್ದ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಪಂಡಿತರಿಗೂ ಆಹ್ವಾನ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು.

ಭಾರತೀಯ ಸೈನ್ಯವನ್ನು ಟೀಕಿಸಿದ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಗೂ ಮತ್ತು ಸೇನೆಯ ಪರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡಿದ ಒಬ್ಬ ಕಾಶ್ಮೀರಿ ಪಂಡಿತರಿಗೂ ಮಾತಿನ ಚಕಮಕಿ ನಡೆಯಿತು. ಅದರಲ್ಲಿ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಘೋಷಣೆಗಳನ್ನೂ ಕೂಗಲಾಯಿತು. ನಂತರ ಅಲ್ಲಿದ್ದ ‘ಎಬಿವಿಪಿ’ ಸದಸ್ಯರು ಇದು ದೇಶದ್ರೋಹದ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ವಾದಿಸಿ ದೂರು ದಾಖಲಿಸಿದರು.

ಇದು ದೇಶದ್ರೋಹವೇ ಅಲ್ಲವೇ ಎನ್ನುವುದನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತದೆ. ಕಾಶ್ಮೀರದ ಜನರು ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಅತ್ಯಾಚಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿಭಟಿಸುವ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ಘೋಷಣೆ ಕೂಗುವ ಹಕ್ಕು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ಎಷ್ಟು ನಿಜವೋ ಹಾಗೆಯೇ ಅದನ್ನು ಕಾನೂನು ರೀತಿಯಲ್ಲಿಯೇ ವಿರೋಧಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನೂ ‘ಎಬಿವಿಪಿ’ ಸದಸ್ಯರೂ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನುವುದೂ ಅಷ್ಟೇ ನಿಜ.

ಬಹುಶಃ ಈ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರನ್ನು ಓಲೈಸುತ್ತಿದೆ ಎನ್ನುವ ಆಪಾದನೆ ಎಲ್ಲಿ ಬಂದುಬಿಡುತ್ತದೋ ಎಂದು ಹೆದರಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರ ಸ್ವಲ್ಪ ಅತಿಯಾಗಿಯೇ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಮಾಡಿರಲಿಕ್ಕೂ ಸಾಕು.

ಒಟ್ಟಾರೆಯಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಕುರಿತ ವಿಚಾರ ಬಂದ ತಕ್ಷಣ ಈಗ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿ ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳಾದಂತೆ ತೋರುತ್ತದೆ. ಒಂದು, ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಿಚಾರವನ್ನು ಮಾತನಾಡುವುದು ಎಂದರೆ ಕಾಶ್ಮೀರಿಗಳ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯದ ಪರವಾಗಿ ಮಾತನಾಡುವುದು ಎಂದುಕೊಳ್ಳುವ ಗುಂಪು. ಇನ್ನೊಂದು ಇದು ದೇಶದ್ರೋಹಕ್ಕೆ ಸಮ ಎಂದು ವಾದಿಸುವ ಗುಂಪು.

ಭಾರತದ ಪತ್ರಿಕೆಗಳ ಆನ್‌ಲೈನ್ ಆವೃತ್ತಿಗಳಲ್ಲಿ, ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಸೇನೆಯಿಂದ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವ ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಬಂದಿರುವ ವರದಿಗಳಿಗೆ ಹಲವಾರು ಓದುಗರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಅವೆಲ್ಲವೂ ಭಾರತದ ಸೇನೆಯ ಪರವಾಗಿ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿರುವ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಇವೆ. ಮತ್ತು ಅಂತಹ ಭಯೋತ್ಪಾದಕರಿಗೆ ಮರುಳಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎನ್ನಲಾದ ಕಾಶ್ಮೀರಿಗಳ ವಿರುದ್ಧವೇ ಇವೆ.

ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ, ಬೆಂಗಳೂರಿನ ಘಟನೆಯ ಕುರಿತು ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿ ತನ್ನದೇ ಜಾಲತಾಣದಲ್ಲಿ ಬರೆದ ಲೇಖನಕ್ಕೂ ನೂರಾರು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಬಂದವು. ಅಪವಾದಕ್ಕಾದರೂ ಒಂದಿಲ್ಲದಂತೆ ಆ ಎಲ್ಲ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳೂ ಆಮ್ನೆಸ್ಟಿಯನ್ನು ಟೀಕಿಸುವ ಮತ್ತು ಅದರ ವಿದೇಶೀ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸುವುದಕ್ಕೇ ಮೀಸಲಾಗಿದ್ದವು.

ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಅನಾಮಧೇಯವಾಗಿ ಬರೆಯುವ ಅನುಕೂಲ ಇರುವುದರಿಂದ ಜನ ಬೇಜವಾಬ್ದಾರಿಯಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುತ್ತಾರೆ ಎನ್ನುವುದು ನಿಜವಾದರೂ, ಮತ್ತು ಈ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಸಂಘಟನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಒಲವಿರುವ ಜನರೇ ಹೀಗೆ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳ ಅಭಿಯಾನವನ್ನೇ ಮಾಡಿರಬಹುದು ಎನ್ನುವುದು ಸಾಧ್ಯವಿದ್ದರೂ, ಇದರ ಹಿಂದಿರುವ ಮನೋಭಾವವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳದೇ ವಿಧಿಯಿಲ್ಲ.

ಇತ್ತೀಚೆಗಷ್ಟೇ ದೆಹಲಿಯ ಜವಾಹರಲಾಲ ನೆಹರೂ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ನಡೆದ ಪ್ರತಿಭಟನೆಯನ್ನೂ ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಮೂಲತಃ ಆ ಘಟನೆ ನಡೆದಿದ್ದು ಭಾರತದ ಸಂಸತ್ತಿನ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಮಾಡಿದ ಆರೋಪದ ಮೇಲೆ ಗಲ್ಲುಶಿಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾದ ಅಫ್ಜಲ್ ಗುರುವಿನ ನೆನಪಿಗೆ ನಡೆದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ.

ಅಫ್ಜಲ್ ಗುರುವಿನ ಮರಣದಂಡನೆಯ ಹಿಂದೆ ನ್ಯಾಯಾಂಗದ ವಿವೇಕಕ್ಕಿಂತ ರಾಜಕೀಯ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವೇ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಇವರ ಅಭಿಮತ. ಅದರ ಮಾರನೇ ದಿನವೇ ಅಂದರೆ ಫೆಬ್ರುವರಿ 10ರಂದು, ದೆಹಲಿ ವಿವಿಯ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರು ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವು ಚಿಂತಕರು ದೆಹಲಿಯ ಪ್ರೆಸ್ ಕ್ಲಬ್‌ನಲ್ಲಿ ಇದೇ ಅಫ್ಜಲ್ ಗುರುವಿನ ನೆನಪಿಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ಏರ್ಪಡಿಸಿದ್ದರು.

ಅದರ ನೇತೃತ್ವ ವಹಿಸಿದ್ದ ಎಸ್.ಎ.ಆರ್. ಗಿಲಾನಿಯನ್ನೂ ಪೊಲೀಸರು ಬಂಧಿಸಿದರು. ಆದರೆ ನಂತರದಲ್ಲಿ ಕನ್ಹಯಾ ಕುಮಾರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಎಲ್ಲಾ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಮುಖಂಡರೂ ಕಾಶ್ಮೀರದ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ಮೂಲೆಗುಂಪು ಮಾಡಿ ತಮ್ಮ ಸಭೆ, ಪ್ರತಿಭಟನೆ ಇದ್ದದ್ದು ಯುಜಿಸಿಯ ವಿರುದ್ಧ, ಹೈದರಾಬಾದಿನಲ್ಲಿ ನಡೆದ ರೋಹಿತ್ ವೇಮುಲ ಆತ್ಮಹತ್ಯೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಎಂದು ಹೇಳುವ ಮೂಲಕ ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ವಿಶಾಲ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯ ಲೇಪನವನ್ನು ನೀಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದರು.

‘ಜೆಎನ್‌ಯು’ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಪರವಾಗಿದ್ದ ಎಡಪಂಥೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಚಿಂತಕ ವಲಯವೂ ಸಹ ಜೋಪಾನವಾಗಿ ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಿಷಯವನ್ನೇ ಬದಿಗೊತ್ತಿ, ಈ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಒಂದು ಹೊಸ ಎಡಪಂಥೀಯ–ಅಂಬೇಡ್ಕರ್‌ವಾದೀ ಸಮ್ಮಿಲನಕ್ಕೆ ಹೋರಾಡಿದರು ಎನ್ನುವಂತೆ ಬಿಂಬಿಸಿದರು.

ದೆಹಲಿ ವಿವಿಯ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರೊಬ್ಬರು ಹೇಳಿದಂತೆ, ಈಗ ನಾವೇನಾದರೂ ಗಿಲಾನಿ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಿಷಯ ತಂದರೆ, ಇರುವ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ಜನಬೆಂಬಲವನ್ನೂ ಕಳೆದುಕೊಂಡುಬಿಡುತ್ತೇವೆ ಎನ್ನುವ ಭಯ ಅವರಲ್ಲಿತ್ತು. ಹೀಗೆ ಕಾಶ್ಮೀರದ ವಿಷಯ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ರೀತಿಯ ಉದ್ವೇಗವನ್ನು, ಅಸಹನೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವಂತೆ ಬೆಳೆದಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಸತ್ಯ.

ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ
ಇಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ಒಂದು ವಿಚಿತ್ರ ಸಮಸ್ಯೆ ಏಳುತ್ತದೆ. ಸೈನ್ಯದ ಯೋಧರು ರೈಲಿನಲ್ಲಿ ಅಸಭ್ಯವಾಗಿ ವರ್ತಿಸಿದರು ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆ, ಟ್ರಾಫಿಕ್ ಪೋಲೀಸರಿಗೆ ಧಮಕಿ ಹಾಕಿದರು ಎನ್ನುವ ಕಾರಣಕ್ಕೆಲ್ಲಾ ಸಕಾರಣವಾಗಿಯೇ ಸಿಟ್ಟಿಗೇಳುವ ನಾವು ಅದೇ ಸೈನ್ಯದವರು ಸಾವಿರಾರು ಜನರನ್ನು ಅಕ್ರಮವಾಗಿ ಬಂಧಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ, ಹಿಂಸಿಸುವುದರ ಬಗ್ಗೆ, ಸೈನ್ಯದ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಅಚಾನಕ್ಕಾಗಿ ಜನರು ಕಾಣೆಯಾಗುತ್ತಿರುವ ಬಗ್ಗೆ ಮಾನವಹಕ್ಕು ಗುಂಪುಗಳು ಕೂಗೆಬ್ಬಿಸಿದಾಗ ಸುಮ್ಮನಿರುತ್ತೇವೆ ಅಥವಾ ಸೈನ್ಯವನ್ನೇ ಸಮರ್ಥಿಸಿಕೊಂಡು ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತ

ರನ್ನು ಟೀಕಿಸುತ್ತೇವೆ. ಒಂದು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನೋಡಿದರೆ, ಜನರ ಈ ವರ್ತನೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯತೆಯ ಅಮಲಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಸನ್ನಿ ಎಂದು ಕಾಣಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಇನ್ನೊಂದು ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಇದರಲ್ಲಿ ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರೂ ಚಿಂತಿಸಬೇಕಾದ ಒಂದು ವಿಚಾರವಿರಬಹುದು. ಅದನ್ನು ಗಮನಿಸದೇ ಹೋದರೆ ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರಗಳು ದಮನ ಮಾಡುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಅದನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯರೂ ತಿರಸ್ಕಾರದಿಂದ ನೋಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯೇ ಹೆಚ್ಚು.

ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳು ಮನುಷ್ಯರಿಗೆ ಜನ್ಮಸಿದ್ಧವಾಗಿ ಬಂದಿರುವ ಹಕ್ಕುಗಳು, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಇದನ್ನು ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಎಂದೆಲ್ಲಾ ನಾವು ಎಷ್ಟೇ ವಾದಿಸಿದರೂ, ಒಂದು ಮರೆಯಲಾಗದ ಸತ್ಯವಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ, ಈ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥ ಬರುವುದು ಒಂದು ಪ್ರಜಾತಾಂತ್ರಿಕ ಸರ್ಕಾರದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳ ಒಳಗೆ ಮಾತ್ರ. ತಾಲಿಬಾನಿಗಳ ಆಫ್ಘಾನಿಸ್ತಾನದಲ್ಲಿ, ಸಾಲಾಝಾರನ ಪೋರ್ಚುಗಲ್‌ನಲ್ಲಿ, ಸ್ಟಾಲಿನ್‌ನ ರಷ್ಯಾದಲ್ಲಿ ಇಂತಹ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗೆ ಅರ್ಥವಿಲ್ಲ.

ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪಾಲನೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಆ ದೇಶದ ಜನ ಸಭ್ಯಸ್ಥರು, ನೀತಿವಂತರು ಎನ್ನುವುದಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ, ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ಆ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಬೇರೂರಿವೆ, ಕಾನೂನಿನ ರೀತಿನೀತಿಗಳು ದಿನನಿತ್ಯದ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಪಾಲನೆಯಾಗುವ ಮತ್ತು ಪಾಲನೆಯಾಗದಿದ್ದರೆ ಅದನ್ನು ಗಮನಿಸುವ ಹತ್ತುಹಲವು ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಸಮಾಜದಾದ್ಯಂತ ಕೆಲಸಮಾಡುತ್ತಿವೆ ಎನ್ನುವುದು.

ಅಂತೆಯೇ, ಕೆಲವು ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಹಕ್ಕುಗಳು ಪಾಲನೆಯಾಗುತ್ತಿಲ್ಲವೆಂದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಅಲ್ಲಿನ ಜನ ಅನಾಗರಿಕರು, ಮೂಲಭೂತವಾದಿಗಳು ಎನ್ನುವುದೂ ಅಲ್ಲ. ಅಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇವುಗಳು ಪಾಲನೆಯಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಬೇಕಾದ ಸಾಂಸ್ಥಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇನ್ನೂ ಆಳವಾಗಿ ಸಂಕೀರ್ಣವಾಗಿ ಬೇರೂರಿಲ್ಲದಿರುವುದು.

ಮಾನವಹಕ್ಕು ಎಂಬ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಕಣ್ಣೆದುರಿಗೆ ಅನ್ಯಾಯಗಳು ನಡೆಯುವಾಗ ಉಪಯೋಗಕ್ಕೆ ಬರುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲ. ಅದಿರುವುದು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಯಾವ ರೀತಿಯ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು ಎನ್ನುವ ಕಾನೂನಾತ್ಮಕ ನಿಷೇಧವನ್ನು ಹೇರುವುದಕ್ಕೆ.

ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಮೂಲಭೂತ ದಸ್ತಾವೇಜು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುವ ಅಮೆರಿಕ ಸಂವಿಧಾನದ ‘ಬಿಲ್ ಆಫ್‌ ರೈಟ್ಸ್’ ಎನ್ನಲಾಗುವ 1791ರ ಮೊದಲ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಇದನ್ನು ಬಹಳ ನಿಖರವಾಗಿ ಗುರುತಿಸುತ್ತದೆ. ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ‘ಅಮೆರಿಕದ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್ (ಸಂಸತ್ತು) ಜನರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ವಾಕ್‌ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಪತ್ರಿಕಾ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ, ಶಾಂತಿಯುತವಾಗಿ ಸಭೆ ಸೇರುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಮತ್ತು ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅಹವಾಲು ಸಲ್ಲಿಸುವ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯವನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸುವ ಯಾವುದೇ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನೂ ಮಾಡಬಾರದು’.

ಇದರರ್ಥ ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಮೂಲ ಆಶಯ ಇರುವುದು ಅಪರಾಧಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಅವುಗಳನ್ನು ಶಿಕ್ಷಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಅಲ್ಲ. ಬದಲಾಗಿ ಅದಿರುವುದು ಸರ್ಕಾರದ ಕಾನೂನುಗಳು ಯಾವ ರೀತಿ ಇರಬಾರದು ಎಂದು ಹೇಳುವುದಕ್ಕೆ. ಸರ್ಕಾರದ ವಿರುದ್ಧ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಇರುವ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಮಾನ್ಯಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ.

ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಸರ್ಕಾರದ ನೀತಿಗಳು ಮತ್ತು ನ್ಯಾಯದಾನ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಪಾಲಿಸಬೇಕಾದ ವಿಧಾನಗಳು ಅಥವಾ ಪ್ರೊಸೀಜರ್‌ಗಳ ಬಗ್ಗೆ. ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಹೇಗೋ ಹಾಗೆಯೇ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲೂ ಸತ್ಯ ನಿರ್ಧರಿತವಾಗುವುದು ಯಾವ ಪ್ರೊಸೀಜರ್‌ಗಳನ್ನು, ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ ಈ ನಿಲುವಿಗೆ ಬರಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದರಿಂದ.

ಮುಂಬೈ ದಾಳಿಯ ರೂವಾರಿ ಅಜ್ಮಲ್ ಕಸಾಬ್‌ನನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಏನೇ ಇರಲಿ, ರಾಜೀವ್ ಗಾಂಧಿಯ ಹಂತಕರಿಗೆ ಮರಣದಂಡನೆ ತಪ್ಪಿಸಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಏನೇ ಇರಲಿ, ಯಾಕೂಬ್ ಮೆಮನ್‌ನನ್ನು ಗಲ್ಲಿಗೇರಿಸಿದ್ದರ ಬಗ್ಗೆ ನಿಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಏನೇ ಇರಲಿ, ಸಲಿಂಗಕಾಮದ ಬಗೆಗೆ ನಿಮ್ಮ ಇಷ್ಟಾನಿಷ್ಟ ಏನೇ ಇರಲಿ, ಮತ್ತು ಈ ದೇಶದ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಈ ವಿಚಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ನೀಡಿದ ತೀರ್ಪಿನ ಬಗ್ಗೆ ನೀವು ಏನೇ ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಹೊಂದಿರಿ,

ಈ ಎಲ್ಲಾ ನಿರ್ಧಾರಗಳನ್ನೂ ಒಂದಲ್ಲಾ ಒಂದು ರೀತಿಯ ಮಾನ್ಯತೆಯುಳ್ಳ ಪ್ರೊಸೀಜರ್‌ಗಳ ಮೂಲಕ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ ಎನ್ನುವುದು ಮುಖ್ಯವಾದದ್ದು. ಈ ಪ್ರೊಸೀಜರ್‌ಗಳಿಲ್ಲದೇ ತಲುಪುವ ನ್ಯಾಯ ತೀರ್ಮಾನಗಳಿಗೆ ಒಂದು ಆಧುನಿಕ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಗವಿಲ್ಲ. ‘ಎ ಮ್ಯಾನ್ ಫಾರ್ ಆಲ್ ಸೀಸನ್ಸ್’ ಎನ್ನುವ ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಸರ್ ಥಾಮಸ್ ಮೋರ್ ಒಂದು ಮಾತು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ:

‘ಸೈತಾನನನ್ನು ಬೇಗ ಹಿಡಿಯಬೇಕು ಎನ್ನುವ ಭರದಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಿನ ಗೋಜಲಾದ ಹಗ್ಗಗಳಿಂದ ನಾನು ಬಿಡಿಸಿ ಕೊಂಡುಬಿಟ್ಟರೆ, ಮುಂದೊಂದು ದಿನ ಅದೇ ಸೈತಾನ ನನ್ನನ್ನು ಹಿಡಿಯಲು ಬಂದಾಗ ಅವನನ್ನು ಬಂಧಿಸುವುದಕ್ಕೆ ನನಗೆ ಯಾವ ಹಗ್ಗವೂ ಸಿಗುವುದಿಲ್ಲ’.

ಹಾಗಾಗಿ, ಪೊಲೀಸರು ನಕಲಿ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್ ಮಾಡುವಾಗ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು ಎನ್ನುವುದರಿಂದ ಪ್ರಯೋಜನವಿಲ್ಲ. ನಕಲಿ ಎನ್‌ಕೌಂಟರ್ ಒಂದು ಅಪರಾಧ ಮತ್ತು ಕೊಲೆಗೆ ಸಮ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಕೊಲೆಯ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ವಿಚಾರಣೆ ನಡೆಸಬೇಕೇ ವಿನಾ ಅದರ ಜೊತೆಗೆ ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯವಿಲ್ಲ.

ಒಬ್ಬ ಮಹಿಳೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಬಲಾತ್ಕಾರವಾದಾಗ ಅದು ನೇರವಾಗಿ ಒಂದು ಹೇಯ ಅಪರಾಧ. ಅದನ್ನು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕಾನೂನಿನ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಬೇಕೇ ಹೊರತು, ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎನ್ನುವ ಅತಿ ವಿಶಾಲವಾದ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯ ಅಡಿ ನೋಡಬಾರದು. ಯಾಕೆ ಇಂತಹ ಗೆರೆ ಕೊಯ್ಯುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳು?

ಇವು ಕೇವಲ ಅಕಡೆಮಿಕ್ ಕಸರತ್ತುಗಳಷ್ಟೇ ಎಂದೂ ಕೆಲವರಿಗೆ ಅನ್ನಿಸಬಹುದು. ಸಮಸ್ಯೆ ಏನೆಂದರೆ, ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಸಡಿಲವಾಗಿ ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಸಂದಿಗ್ಧಕ್ಕೆ ಸಿಲುಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ.

ಹಕ್ಕುಗಳು ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು ಒಂದು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ. ಅಂದರೆ, ಪ್ರಜಾತಾಂತ್ರಿಕ ಸರ್ಕಾರ ಮತ್ತು ಜನರ ನಡುವೆ ಇರುವ ಒಪ್ಪಿತವಾದ, ಅಲಂಘ್ಯವಾದ ಕರಾರುಗಳು ಎನ್ನುವ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಆದರೆ ಅಪರಾಧ ಎನ್ನುವ ಪರಿಕಲ್ಪನೆ ಒಂದು ರೀತಿ ಸಂದರ್ಭಾತೀತವಾದದ್ದು.

ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷವಾಗಿ ಗೋಚರಿಸುವಂಥವು. ವಿಶೇಷ ಸಂದರ್ಭಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಯಾರಾದರೂ ಕೊಲೆ ಅಥವಾ ಕಳವು ಮಾಡಿದರೆ ನಮ್ಮ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ನೇರವಾಗಿ ಅದು ತಪ್ಪು ಎಂದು ಗೊತ್ತಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಕಾನೂನುಗಳು ನಿಂತಿರುವುದೇ ಇಂತಹ ನೇರವಾದ ನೈತಿಕ ಅನುಭವಗಳ (moral intuition) ಮೇಲೆ. ಆದರೆ, ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳು ನೇರವಾಗಿ ನೈತಿಕ ಅನುಭವಕ್ಕೆ ಗೋಚರವಲ್ಲ.

ಅದಿರುವುದು ಸರ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರಜೆಗಳ ನಡುವೆ ಇರಬೇಕಾದ ಒಪ್ಪಂದ ಎನ್ನುವ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ. ಹಾಗಾಗಿ, ನೇರವಾದ ಅಪರಾಧವನ್ನು, ಉದಾಹರಣೆಗೆ, ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಸೈನ್ಯ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು, ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಸಮಸ್ಯೆ ಎಂದು ಪುನರ್‌ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಿದರೆ, ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಆ ಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಅಪರಾಧವನ್ನಾಗಿ ನೋಡುವ ನೈತಿಕ ಅನುಭವವನ್ನೇ ವಿಕೃತಗೊಳಿಸುತ್ತೇವೆ.

ಹಾಗೆಯೇ ನಮಗೆ ಅನಿಷ್ಟವೆಂದು ತೋರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ವಿರೋಧಿಸುವಾಗಲೂ, ಉದಾಹರಣೆಗೆ ಮಡೆಸ್ನಾನದಂಥವುಗಳನ್ನು ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುವಾಗಲೂ ಇದೇ ತಪ್ಪನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿ ರುತ್ತೇವೆ. ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಭಾಷೆ ತನ್ನ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಮೀರಿ ಹೀಗೆ ಅತಿವಿಸ್ತಾರವಾದಂತೆಲ್ಲಾ ಜನರ ನೈತಿಕ ಅನುಭವದ ಕಂಪಾಸುಗಳನ್ನು ವಿಕೃತಗೊಳಿಸುತ್ತಿರುತ್ತದೆ.

ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಎಂದರೆ, ಈಗ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದರಲ್ಲಿ ತಪ್ಪೇನು ಎಂದೂ ತಿಳಿಯಲಾರದಂತೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿಯೇ, ಬಹಳ ಸ್ವಾಭಾವಿಕವಾಗಿ ‘ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಭಾರತ ವಿರೋಧೀ ಘೋಷಣೆ ಕೂಗುವವರ, ಕಲ್ಲೆಸೆಯುವವರ ಮಾನವ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಏಕೆ ರಕ್ಷಿಸಬೇಕು’ ಎಂದು ಹಲವರು ಕೇಳುವುದು.

ಒಂದೋ, ಹೀಗೆ ಕೇಳುವ ಜನ ರಾಕ್ಷಸರೋ ಬರ್ಬರರೋ ಆಗಿರಬೇಕು. ಹಾಗಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಮತ್ತು ನಾನು ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದರಲ್ಲಿ ತಥ್ಯವಿದ್ದರೆ, ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಭಾಷೆಯೇ ಇವರ ನೈತಿಕ ಅನುಭವವನ್ನು ವಿಕೃತಗೊಳಿಸಿರಬೇಕು. ಮಾನವಹಕ್ಕುಗಳ ಕುರಿತು ಚಿಂತಿಸುತ್ತಿರುವವರು ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಹಲವು ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳಲ್ಲಿ ಇದೂ ಒಂದು.