ಕುವೆಂಪು ಪದ ಸೃಷ್ಟಿ–ಜವಗಂಟೆ

ಮೃತ್ಯುದೇವತೆ ಯಮನನ್ನು ‘ಜವ’ ಎನ್ನುವರು. ಅವನು ತರುವ ಸಾವು ಖಚಿತವಾದರೂ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತವಾದುದು. ಅವನು ಆಸೆಗಳು ಅರಳಿ ಕೈಗೂಡುವ ಮೊದಲೆ ‘ಜವಗಂಟೆ’ಯನ್ನು ಬಾರಿಸಿ ಸಾವಿನ ಸೂಚನೆ ನೀಡುತ್ತ ಪ್ರಾಣವನ್ನು ಎಳೆದೊಯ್ಯುವನು. ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಕಾಲನ ಕರೆಯನ್ನು ‘ಜವಗಂಟೆ’ ಎಂದು ಕರೆದಿದ್ದಾರೆ.

‘ಆಸೆಗಳರಳುವ ಮುನ್ನ

ಯಮ ಮಾರಾಯನು ತನ್ನ

ಜವಗಂಟೆಯ ‘ಝೇ’ ಎಂದ

ಎಳೆವನು ‘ಬಾ! ಬಾ!!’ ಎಂದು!

(ಎಷ್ಟೆಂದು ನಗಲೋದೇವ – ಕೊಳಲು)