<p><strong>`ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ~ ಎಂದರೇನು?</strong><br /> ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಅದು ಒಂದು ವಿಧದ ದೂರದರ್ಶಕ. ಅವಗೆಂಪು ದೂರದರ್ಶಕ, ಚಾಕ್ಷುಕ ದೂರದರ್ಶಕ (ಚಿತ್ರ - 7, 8), ಅತಿ ನೇರಿಳೆ ದೂರದರ್ಶಕ, ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ದೂರದರ್ಶಕ (ಚಿತ್ರ - 12)ಗಳಂತೆ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕವೂ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅದ್ಭುತ ಅತ್ಯವಶ್ಯ ಅತ್ಯುಪಯುಕ್ತ ಸಾಧನ. <br /> <br /> ನಕ್ಷತ್ರ, ನೀಹಾರಿಕೆ, ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ (ಕ್ರಮವಾಗಿ ಚಿತ್ರ - 9, 10, 11) ಇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯೋಮಣಯಗಳಿಂದ ಹೊಮ್ಮಿಬರುವ `ರೇಡಿಯೊ ತರಂಗ~ಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ, ತನ್ಮೂಲಕ ಅಂತಹ ಕಾಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ನೆರವು ನೀಡುವ ಸಾಧನ ಅದು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ವ್ಯೋಮನೌಕೆಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಕಳುಹಲು, ಅವುಗಳಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಕೂಡ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳೇ ಪ್ರಧಾನ ಸಾಧನ. <br /> <br /> ಇನ್ನೂ ವಿಶೇಷ ಏನೆಂದರೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ದೂರದೂರದ ಭೂಮೇಶ್ವರ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿರಬಹುದಾದ `ಬುದ್ಧಿವಂತ ಜೀವಿ~ಗಳ ಶೋಧದ ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳೇ ಮೂಲ ಆಧಾರ. ಅನ್ಯಲೋಕಗಳ ಬುದ್ಧಿವಂತ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ `ಸೇಟೆ~ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ (ಸರ್ಚ್ ಫಾರ್ ಎಕ್ಸ್ಟ್ರಾ ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಇಂಟಲಿಜನ್ಸ್) ಮೂಲ ಸಾಧನ ಕೂಡ ಇದೇ.<br /> <br /> <strong>ಇತರ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಂದ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನ?</strong><br /> ನಿಮಗೇ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ನಕ್ಷತ್ರ, ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಗಳಂತಹ ಎಲ್ಲ ವ್ಯೋಮ ಕಾಯಗಳೂ ಬಗೆಬಗೆಯ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊಮ್ಮಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ವಿಕಿರಣಗಳು (ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳು ಮೈಕ್ರೋ ಅಲೆಗಳು, ಅವಗೆಂಪು ವಿಕಿರಣ, ದೃಗ್ಗೋಚರ ಬೆಳಕು, ಅತಿ ನೇರಿಳೆ ಕಿರಣ, ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ಮತ್ತು ಗಾಮಾ ವಿಕಿರಣ) ಬೇರೆಬೇರೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ತರಂಗಾಂತರಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಿನ್ನಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ.<br /> <br /> ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ರೋಹಿತದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಂ.ಮೀ.ಗಿಂತ ಅಧಿಕ ತರಂಗದೂರದ ಅಲೆಗಳ ವಿಕಿರಣ ವರ್ಗವೇ ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳು. ಈ ವರ್ಗದ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ಅಲೆಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಗ್ರಹಿಸಬಲ್ಲ ಸಾಧನವೇ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ.<br /> <br /> ವಿಸ್ಮಯ ಏನೆಂದರೆ ಭಿನ್ನಭಿನ್ನ ದ್ರವ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಬಹುಪದರಗಳ ಭೂ ವಾಯುಮಂಡಲ (ಚಿತ್ರ - 6) ಧರೆಯತ್ತ ಬರುವ ಎಲ್ಲ ವಿದ್ಯುದಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನೂ ನೆಲ ತಲುಪಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ; ಅತಿ ನೇರಿಳೆ ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ಮತ್ತು ಗಾಮಾ ಕಿರಣಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತಡೆದು, ಅವಗೆಂಪು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಬಹುಪಾಲು ಹೀರಿ, ದೃಗ್ಗೋಚರ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೆಲದವರೆಗೆ ಹರಿಯ ಬಿಡುತ್ತದೆ. <br /> <br /> ಅದರಲ್ಲೂ ದೃಗ್ಗೋಚರ ಬೆಳಕು ವಕ್ರೀಭವನ ಚದರುವಿಕೆ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳಿಗೊಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಸ್ಖಲಿತವಾಗಿ ಭೂನೆಲ ಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇತರ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಂತೆ ಗರಿಷ್ಠ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಉಪಗ್ರಹಗಳಂತೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಕಿಲ್ಲ (ಚಿತ್ರ - 8, 12); ನೆಲದ ಮೇಲೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಗರಿಷ್ಠ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಗಳಿಸಬಹುದು.<br /> ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಭಿನ್ನತೆ ವಿಶಿಷ್ಟತೆ ಏನೆಂದರೆ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ವ್ಯೋಮನೌಕೆಗಳಿಗೆ ವ್ಯೋಮಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು - ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳಹಿಸಬಹುದು, ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಬಹುದು. ಇತರ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಗೆ ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇಲ್ಲ.<br /> <strong><br /> ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಸ್ವರೂಪ ಏನು?</strong><br /> ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳದು ವಿಶಾಲ ಭೋಗುಣಿಯಾಕಾರದ ಸ್ವರೂಪ (ಚಿತ್ರ - 1, 2, 3, 4) ಹತ್ತಾರು ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸದ ಬೃಹದಾಕಾರದ `ಡಿಶ್~ಗಳು ಅವು. ಬೇಕೆನಿಸಿದ ದಿಕ್ಕಿಗೆ, ಯಾವುದೇ ಕೋನಕ್ಕೆ, ಆಕಾಶದ ಯಾವುದೇ ಕಾಯದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಅವುಗಳ ಜೋಡಣೆ. ಡಿಶ್ನ ಗೋಳ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿಟ್ಟ `ಫೀಡ್~ಗೆ ಡಿಶ್ನ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವ ಎಲ್ಲ ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳೂ ಪ್ರತಿಫಲಗೊಂಡು ಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗೊಂಡು ವಿಶೇಷ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ಗೆ ರವಾನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ; ಆಯಾ ರೇಡಿಯೊ ಮೂಲದ ಚಿತ್ರಣ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ.<br /> <br /> ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳದು ಅವುಗಳ ಭಾರೀ ತರಂಗಾಂತರಗಳಿಂದ ದುರ್ಬಲ ಪ್ರಕೃತಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಆಕಾಶಕಾಯದಿಂದ ಬರುವ ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಗರಿಷ್ಠ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಡಿಶ್ಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟೂ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿರುವುದು ಸೂಕ್ತ.<br /> <br /> ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹಲವಾರು ಡಿಶ್ಗಳನ್ನು ಹರಡಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಾಗುವಂತೆ ಸಂಪರ್ಕಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮವೂ ಇದೆ. `ರೇಡಿಯೊ ಇಂಟರ್ಫೆರಾ ಮೀಟರ್~ಗಳೆಂದೇ ಇಂಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. `ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ~ದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್.ಎ. ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ `ವೆರಿ ಲಾರ್ಜ್ ಅರ್ರೇ (ವಿ. ಎಲ್.ಎ.: ಚಿತ್ರ - 5) ಎಂಬ ಇಂತಹದೊಂದು ಜೋಡಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಡಿಶ್ಗಳಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಡಿಶ್ನ ವ್ಯಾಸ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಮೀಟರ್ (82 ಅಡಿ). ಆಂಗ್ಲ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ `ವೈ~ ಅಕ್ಷರದಂತೆ ಅಣಿಗೊಳಿಸಿರುವ ಈ ಜೋಡಣೆಯ ಒಟ್ಟು ಉದ್ದ 34 ಕಿ.ಮೀ.! ಹಾಗಾಗಿ 34 ಕಿ.ಮೀ. ವ್ಯಾಸದ ಒಂದೇ ಡಿಶ್ನಂತೆ ಈ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. (ವಿ.ಎಲ್.ಎ.ಯ ನಿರ್ಮಾಣ ವೆಚ್ಚ 1500 ಕೋಟಿ ರೂ.!) ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿದ `ವೆರಿ ಲಾರ್ಜ್ ಬೇಸ್ ಲೈನ್ ಅರ್ರೇ~ (ವಿ. ಎಲ್. ಬಿ. ಎ.) ಎಂಬ ಇನ್ನೂ ಒಂದು `ರೇಡಿಯೊ ಇಂಟರ್ ಫೆರಾಮೀಟರ್~ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿದೆ.<br /> <strong><br /> ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಸಾಧನೆಗಳು ಏನೇನು?</strong><br /> ಅದೊಂದು ಸುದೀರ್ಘ ಪಟ್ಟಿ. ತುಂಬ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಅಂಥ ಕೆಲ ಅಂಶಗಳು: ನಮ್ಮ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯಾದ `ಕ್ಷೀರಪಥ~ದ ಸುರಳಿ ಸ್ವರೂಪ (ಚಿತ್ರ - 11) ವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದು, ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಸ್ಫೋಟದ ಅವಶೇಷಗಳ ಹೇರಳ ಪತ್ತೆ ಸಾಧ್ಯವಾದದ್ದು - ಅವಕ್ಕೆಲ್ಲ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳು ನೆರವು ನೀಡಿವೆ. <br /> <br /> ಅತಿ ವಿಶಿಷ್ಟ, ವಿಚಿತ್ರ, ನಿಗೂಢ ಸ್ವರೂಪಗಳ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಾದ ಕ್ಸಾಸಾರ್, ಪಲ್ಸಾರ್ಗಳಂತಹವನ್ನು ಹತ್ತಾರು ನೂರು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿವೆ; ಅವುಗಳ ಸ್ವಭಾವ- ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಬಯಲಿಗೆಳೆದಿವೆ. ಚಾಕ್ಷುಷ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಗೆಟುಕದಷ್ಟು ಮಂದಕಾಂತಿಯ, ಅತಿ ದೂರದ ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಗ್ಯಾಲಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿವೆ. ನಮ್ಮ ಸೂರ್ಯನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾವಿರಾರು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ, ನೀಹಾರಿಕೆಗಳ, ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಗಳ ದ್ರವ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನೂ ಒದಗಿಸಿದೆ.<br /> <br /> ಹಾಗೆಲ್ಲ ಆಗಿರುವುದರಿಂದಲೇ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳು `ರೇಡಿಯೊ ಅಸ್ಟ್ರಾನಮಿ~ ಎಂಬೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಾಖೆಯೇ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕವಲೊಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ.<br /> ಎಂಥ ಅದ್ಭುತ ಸಾಧನ! ಅಲ್ಲವೇ?<br /> </p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p><strong>`ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ~ ಎಂದರೇನು?</strong><br /> ಹೆಸರೇ ಸೂಚಿಸುವಂತೆ ಅದು ಒಂದು ವಿಧದ ದೂರದರ್ಶಕ. ಅವಗೆಂಪು ದೂರದರ್ಶಕ, ಚಾಕ್ಷುಕ ದೂರದರ್ಶಕ (ಚಿತ್ರ - 7, 8), ಅತಿ ನೇರಿಳೆ ದೂರದರ್ಶಕ, ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ದೂರದರ್ಶಕ (ಚಿತ್ರ - 12)ಗಳಂತೆ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕವೂ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಒಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಅದ್ಭುತ ಅತ್ಯವಶ್ಯ ಅತ್ಯುಪಯುಕ್ತ ಸಾಧನ. <br /> <br /> ನಕ್ಷತ್ರ, ನೀಹಾರಿಕೆ, ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿ (ಕ್ರಮವಾಗಿ ಚಿತ್ರ - 9, 10, 11) ಇತ್ಯಾದಿ ವ್ಯೋಮಣಯಗಳಿಂದ ಹೊಮ್ಮಿಬರುವ `ರೇಡಿಯೊ ತರಂಗ~ಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸುವ, ತನ್ಮೂಲಕ ಅಂತಹ ಕಾಯಗಳ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ನೆರವು ನೀಡುವ ಸಾಧನ ಅದು. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲದೆ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ವ್ಯೋಮನೌಕೆಗಳಿಗೆ ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಕಳುಹಲು, ಅವುಗಳಿಂದ ಮಾಹಿತಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಲು ಕೂಡ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳೇ ಪ್ರಧಾನ ಸಾಧನ. <br /> <br /> ಇನ್ನೂ ವಿಶೇಷ ಏನೆಂದರೆ ವಿಶ್ವದಲ್ಲಿ ದೂರದೂರದ ಭೂಮೇಶ್ವರ ನೆಲೆಗಳಲ್ಲಿರಬಹುದಾದ `ಬುದ್ಧಿವಂತ ಜೀವಿ~ಗಳ ಶೋಧದ ಕೆಲಸಕ್ಕೂ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳೇ ಮೂಲ ಆಧಾರ. ಅನ್ಯಲೋಕಗಳ ಬುದ್ಧಿವಂತ ಜೀವಿಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸುಪ್ರಸಿದ್ಧ `ಸೇಟೆ~ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ (ಸರ್ಚ್ ಫಾರ್ ಎಕ್ಸ್ಟ್ರಾ ಟೆರೆಸ್ಟ್ರಿಯಲ್ ಇಂಟಲಿಜನ್ಸ್) ಮೂಲ ಸಾಧನ ಕೂಡ ಇದೇ.<br /> <br /> <strong>ಇತರ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಂದ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ ಹೇಗೆ ಭಿನ್ನ?</strong><br /> ನಿಮಗೇ ತಿಳಿದಿರುವಂತೆ ನಕ್ಷತ್ರ, ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಗಳಂತಹ ಎಲ್ಲ ವ್ಯೋಮ ಕಾಯಗಳೂ ಬಗೆಬಗೆಯ ಎಲ್ಲ ಬಗೆಯ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಹೊಮ್ಮಿಸುತ್ತಿವೆ. ಈ ವಿಕಿರಣಗಳು (ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳು ಮೈಕ್ರೋ ಅಲೆಗಳು, ಅವಗೆಂಪು ವಿಕಿರಣ, ದೃಗ್ಗೋಚರ ಬೆಳಕು, ಅತಿ ನೇರಿಳೆ ಕಿರಣ, ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ಮತ್ತು ಗಾಮಾ ವಿಕಿರಣ) ಬೇರೆಬೇರೆ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ತರಂಗಾಂತರಗಳಿಂದಾಗಿ ಭಿನ್ನಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ.<br /> <br /> ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ರೋಹಿತದಲ್ಲಿ 30 ಸೆಂ.ಮೀ.ಗಿಂತ ಅಧಿಕ ತರಂಗದೂರದ ಅಲೆಗಳ ವಿಕಿರಣ ವರ್ಗವೇ ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳು. ಈ ವರ್ಗದ ವಿದ್ಯುತ್ಕಾಂತೀಯ ಅಲೆಗಳನ್ನಷ್ಟೇ ಗ್ರಹಿಸಬಲ್ಲ ಸಾಧನವೇ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ.<br /> <br /> ವಿಸ್ಮಯ ಏನೆಂದರೆ ಭಿನ್ನಭಿನ್ನ ದ್ರವ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯ ಬಹುಪದರಗಳ ಭೂ ವಾಯುಮಂಡಲ (ಚಿತ್ರ - 6) ಧರೆಯತ್ತ ಬರುವ ಎಲ್ಲ ವಿದ್ಯುದಯಸ್ಕಾಂತೀಯ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನೂ ನೆಲ ತಲುಪಲು ಬಿಡುವುದಿಲ್ಲ; ಅತಿ ನೇರಿಳೆ ಕ್ಷ-ಕಿರಣ ಮತ್ತು ಗಾಮಾ ಕಿರಣಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತಡೆದು, ಅವಗೆಂಪು ವಿಕಿರಣವನ್ನು ಬಹುಪಾಲು ಹೀರಿ, ದೃಗ್ಗೋಚರ ಬೆಳಕು ಮತ್ತು ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ನೆಲದವರೆಗೆ ಹರಿಯ ಬಿಡುತ್ತದೆ. <br /> <br /> ಅದರಲ್ಲೂ ದೃಗ್ಗೋಚರ ಬೆಳಕು ವಕ್ರೀಭವನ ಚದರುವಿಕೆ ಇತ್ಯಾದಿ ವಿದ್ಯಮಾನಗಳಿಗೊಳಗಾಗುತ್ತದೆ. ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳು ಮಾತ್ರ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅಸ್ಖಲಿತವಾಗಿ ಭೂನೆಲ ಮುಟ್ಟುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಇತರ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಂತೆ ಗರಿಷ್ಠ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಉಪಗ್ರಹಗಳಂತೆ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದಲ್ಲಿ ಇರಿಸಬೇಕಿಲ್ಲ (ಚಿತ್ರ - 8, 12); ನೆಲದ ಮೇಲೇ ಸ್ಥಾಪಿಸಿ ಗರಿಷ್ಠ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಗಳಿಸಬಹುದು.<br /> ಇನ್ನೂ ಒಂದು ಭಿನ್ನತೆ ವಿಶಿಷ್ಟತೆ ಏನೆಂದರೆ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಕೃತಕ ಉಪಗ್ರಹಗಳಿಗೆ ವ್ಯೋಮನೌಕೆಗಳಿಗೆ ವ್ಯೋಮಯಾತ್ರಿಗಳಿಗೆ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು - ಸಂದೇಶಗಳನ್ನು ಕಳಹಿಸಬಹುದು, ಪ್ರಸಾರ ಮಾಡಬಹುದು. ಇತರ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಗೆ ಈ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಇಲ್ಲ.<br /> <strong><br /> ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಸ್ವರೂಪ ಏನು?</strong><br /> ಅತ್ಯಂತ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳದು ವಿಶಾಲ ಭೋಗುಣಿಯಾಕಾರದ ಸ್ವರೂಪ (ಚಿತ್ರ - 1, 2, 3, 4) ಹತ್ತಾರು ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸದ ಬೃಹದಾಕಾರದ `ಡಿಶ್~ಗಳು ಅವು. ಬೇಕೆನಿಸಿದ ದಿಕ್ಕಿಗೆ, ಯಾವುದೇ ಕೋನಕ್ಕೆ, ಆಕಾಶದ ಯಾವುದೇ ಕಾಯದ ಕಡೆಗೆ ತಿರುಗಿಸುವುದು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವಂತೆ ಅವುಗಳ ಜೋಡಣೆ. ಡಿಶ್ನ ಗೋಳ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಹೊಂದಿಸಿಟ್ಟ `ಫೀಡ್~ಗೆ ಡಿಶ್ನ ಮೇಲೆ ಬೀಳುವ ಎಲ್ಲ ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳೂ ಪ್ರತಿಫಲಗೊಂಡು ಕೇಂದ್ರೀಕರಣಗೊಂಡು ವಿಶೇಷ ಕಂಪ್ಯೂಟರ್ಗೆ ರವಾನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ; ಆಯಾ ರೇಡಿಯೊ ಮೂಲದ ಚಿತ್ರಣ ಸಿದ್ಧವಾಗುತ್ತದೆ.<br /> <br /> ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳದು ಅವುಗಳ ಭಾರೀ ತರಂಗಾಂತರಗಳಿಂದ ದುರ್ಬಲ ಪ್ರಕೃತಿ. ಹಾಗಾಗಿ ಯಾವುದೇ ಆಕಾಶಕಾಯದಿಂದ ಬರುವ ರೇಡಿಯೊ ಅಲೆಗಳನ್ನು ಗರಿಷ್ಠ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಗ್ರಹಿಸುವುದು ಅತ್ಯವಶ್ಯ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಡಿಶ್ಗಳು ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟೂ ವಿಸ್ತಾರವಾಗಿರುವುದು ಸೂಕ್ತ.<br /> <br /> ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹಲವಾರು ಡಿಶ್ಗಳನ್ನು ಹರಡಿ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಒಟ್ಟಾಗುವಂತೆ ಸಂಪರ್ಕಗೊಳಿಸುವ ಕ್ರಮವೂ ಇದೆ. `ರೇಡಿಯೊ ಇಂಟರ್ಫೆರಾ ಮೀಟರ್~ಗಳೆಂದೇ ಇಂಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಪ್ರಸಿದ್ಧ. `ನ್ಯೂ ಮೆಕ್ಸಿಕೋ~ದಲ್ಲಿ ಯು.ಎಸ್.ಎ. ಸ್ಥಾಪಿಸಿರುವ `ವೆರಿ ಲಾರ್ಜ್ ಅರ್ರೇ (ವಿ. ಎಲ್.ಎ.: ಚಿತ್ರ - 5) ಎಂಬ ಇಂತಹದೊಂದು ಜೋಡಣೆಯಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಇಪ್ಪತ್ತೇಳು ಡಿಶ್ಗಳಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಡಿಶ್ನ ವ್ಯಾಸ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ಮೀಟರ್ (82 ಅಡಿ). ಆಂಗ್ಲ ವರ್ಣಮಾಲೆಯ `ವೈ~ ಅಕ್ಷರದಂತೆ ಅಣಿಗೊಳಿಸಿರುವ ಈ ಜೋಡಣೆಯ ಒಟ್ಟು ಉದ್ದ 34 ಕಿ.ಮೀ.! ಹಾಗಾಗಿ 34 ಕಿ.ಮೀ. ವ್ಯಾಸದ ಒಂದೇ ಡಿಶ್ನಂತೆ ಈ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕ ಸಮರ್ಥವಾಗಿದೆ. (ವಿ.ಎಲ್.ಎ.ಯ ನಿರ್ಮಾಣ ವೆಚ್ಚ 1500 ಕೋಟಿ ರೂ.!) ಇದರ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನೂ ಮೀರಿಸಿದ `ವೆರಿ ಲಾರ್ಜ್ ಬೇಸ್ ಲೈನ್ ಅರ್ರೇ~ (ವಿ. ಎಲ್. ಬಿ. ಎ.) ಎಂಬ ಇನ್ನೂ ಒಂದು `ರೇಡಿಯೊ ಇಂಟರ್ ಫೆರಾಮೀಟರ್~ ಕ್ರಿಯಾಶೀಲವಾಗಿದೆ.<br /> <strong><br /> ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳ ಸಾಧನೆಗಳು ಏನೇನು?</strong><br /> ಅದೊಂದು ಸುದೀರ್ಘ ಪಟ್ಟಿ. ತುಂಬ ಸಂಕ್ಷಿಪ್ತವಾಗಿ ಅಂಥ ಕೆಲ ಅಂಶಗಳು: ನಮ್ಮ ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಯಾದ `ಕ್ಷೀರಪಥ~ದ ಸುರಳಿ ಸ್ವರೂಪ (ಚಿತ್ರ - 11) ವನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ್ದು, ನಕ್ಷತ್ರಗಳ ಸ್ಫೋಟದ ಅವಶೇಷಗಳ ಹೇರಳ ಪತ್ತೆ ಸಾಧ್ಯವಾದದ್ದು - ಅವಕ್ಕೆಲ್ಲ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳು ನೆರವು ನೀಡಿವೆ. <br /> <br /> ಅತಿ ವಿಶಿಷ್ಟ, ವಿಚಿತ್ರ, ನಿಗೂಢ ಸ್ವರೂಪಗಳ ನಕ್ಷತ್ರಗಳಾದ ಕ್ಸಾಸಾರ್, ಪಲ್ಸಾರ್ಗಳಂತಹವನ್ನು ಹತ್ತಾರು ನೂರು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿವೆ; ಅವುಗಳ ಸ್ವಭಾವ- ಸ್ವರೂಪಗಳನ್ನು ಬಯಲಿಗೆಳೆದಿವೆ. ಚಾಕ್ಷುಷ ದೂರದರ್ಶಕಗಳಿಗೆಟುಕದಷ್ಟು ಮಂದಕಾಂತಿಯ, ಅತಿ ದೂರದ ಹತ್ತಾರು ಸಾವಿರ ಕಾಯಗಳನ್ನು ಗ್ಯಾಲಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚಿವೆ. ನಮ್ಮ ಸೂರ್ಯನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ಸಾವಿರಾರು ನಕ್ಷತ್ರಗಳ, ನೀಹಾರಿಕೆಗಳ, ಗ್ಯಾಲಕ್ಸಿಗಳ ದ್ರವ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನೂ ಒದಗಿಸಿದೆ.<br /> <br /> ಹಾಗೆಲ್ಲ ಆಗಿರುವುದರಿಂದಲೇ ರೇಡಿಯೊ ದೂರದರ್ಶಕಗಳು `ರೇಡಿಯೊ ಅಸ್ಟ್ರಾನಮಿ~ ಎಂಬೊಂದು ವಿಶಿಷ್ಟ ಶಾಖೆಯೇ ಖಗೋಳ ವಿಜ್ಞಾನದಲ್ಲಿ ಕವಲೊಡೆಯುವಂತೆ ಮಾಡಿವೆ.<br /> ಎಂಥ ಅದ್ಭುತ ಸಾಧನ! ಅಲ್ಲವೇ?<br /> </p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>