ಬಿದಿರ ನಂಬಿದವರ `ಹಾವು-ಏಣಿ' ಬದುಕು

`ನಾನ್ಯಾರಿಗಲ್ಲದವಳು...  ಬಿದಿರು... ನಾನ್ಯಾರಿಗಲ್ಲದವಳು/ಹುಟ್ಟುತ್ತ ಹುಲ್ಲಾದೆ, ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಮರವಾದೆ...' ಎಂಬ ಹಾಡು ಕೇಳಲು ಯಾರಿಗೆ ತಾನೇ ಹಿತವೆನಿಸದು. ಹೌದು. ಹುಟ್ಟುತ್ತ ಹುಲ್ಲಾಗುವ ಬಿದಿರು ಬೆಳೆಯುತ್ತ ಮರವಾಗುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ಬಿದಿರ ಬದುಕು ಸಾರ್ಥಕತೆಗೆ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಆಗಷ್ಟೇ ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗುವನ್ನು ತೂಗುವ ತೊಟ್ಟಿಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅಮ್ಮಂದಿರ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಕೇರುವ ಮೊರವಾಗುತ್ತದೆ. ಕೂರುವ ಕುರ್ಚಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಮಲಗುವ ಮಂಚವಾಗುತ್ತದೆ. ಮನೆಗೆ ಚಂದದ ಛಾವಣಿಯಾಗುತ್ತದೆ.

ಏಣಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಅಟ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೂ, ತರಕಾರಿ ಬುಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಮುದುಕರಿಗೆ ಊರುಗೋಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೊನೆಗೆ ಮಸಣದ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಚಟ್ಟವಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಬಿದಿರು ನಮ್ಮ ಬದುಕಿನ ಪ್ರತಿ ಹಂತದಲ್ಲೂ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ನಾಗರಿಕತೆ ಎಷ್ಟೇ ಬೆಳೆದರೂ, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ನಮ್ಮ ಬದುಕನ್ನು ಆವರಿಸಿದರೂ, ಕೆಲವು ಪಾರಂಪರಿಕ ವಸ್ತುಗಳು ತಮ್ಮ ಅನನ್ಯತೆಯನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಈ ಮಹಾನಗರದಲ್ಲಿ ಇವತ್ತಿಗೂ ಕುಂಬಾರಿಕೆ, ಚಮ್ಮಾರಿಕೆ, ಬುಟ್ಟಿ ಹೆಣಿಗೆ ಮುಂತಾದ ಕುಲಕಸುಬುಗಳು ಉಳಿದುಕೊಂಡಿವೆ. ನಗರದ ಅನೇಕ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲಿ ಬಿದಿರಿನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಬದುಕು ಸಾಗಿಸುತ್ತಿರುವವರು ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಕಾಣಸಿಗುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಬಿದಿರಿನಿಂದ ಏಣಿ, ಮೊರ, ಪರದೆ, ಬುಟ್ಟಿ, ಅಲಂಕಾರಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಮಾರುವ ಕುಟುಂಬವೊಂದು ಮಾಗಡಿ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿದೆ. ಸುಮಾರು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಟೋಲ್‌ಗೇಟ್‌ನ ರಸ್ತೆ ಬದಿ ಬಿದಿರಿನ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಮಾರುತ್ತಾ ಬೀಡುಬಿಟ್ಟಿದೆ.

ನಂಜನಗೂಡಿನ ರಾಜಯ್ಯನವರು ಹತ್ತು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ನಗರದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಕಡೆ ಏಣಿ ಮಾರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಾ ಬಂದವರು. ಮೊದಲು ಕೆ.ಆರ್. ಪುರಂನಲ್ಲಿ ಏಣಿ ವ್ಯಾಪಾರ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದರು. ಅಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆ ಅಗಲೀಕರಣ ಕಾರ್ಯ ಶುರುವಾದಾಗ ಮಾಗಡಿ ರಸ್ತೆಗೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಂಡರು. ರಾಜಯ್ಯನವರ ಮಗ, ಪತ್ನಿ ಕೂಡ ಬಿದಿರಿನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ತಯಾರಿಸುವುದನ್ನೇ ವೃತ್ತಿಯಾಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ದೊಡ್ಡಮಗ ರಾಚಯ್ಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಬಿದಿರು ಖರೀದಿಸಿ ತರುತ್ತಾರೆ. ಇವರು ಒಂಟಿ ಸ್ಕ್ರೀನ್ ತಯಾರಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಣಾತರು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಇವರ ಜೊತೆ ಇನ್ನಿಬ್ಬರು ಸಹಾಯಕರಿದ್ದಾರೆ. ಹೆಚ್ಚು ಕೆಲಸವಿದ್ದಾಗ ಊರಿನಿಂದ ಕೆಲಸಗಾರರನ್ನು ಕರೆತಂದು ಅವರಿಗೆ ಸಂಬಳ, ಊಟ ತಿಂಡಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಪೂರೈಸಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿಸುತ್ತಾರೆ. 

ಬಿದಿರು ಕತ್ತರಿಸುವುದು ಹೀಗೆ
ಬಿದಿರು ಮೆಳೆಗಳಿಂದ ಒಂದೊಂದೇ ಬಿದಿರು ಆಯ್ದು ಕತ್ತರಿಸುವುದು ಸುಲಭದ ಕೆಲಸವಲ್ಲ. ಬಿದಿರಿನ ತುಂಬಾ ಮುಳ್ಳುಗಳಿರುತ್ತವೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ನಂಜು ಇರುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ ಬಿದಿರು ಮೆಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಾವು, ವಿಷಜಂತುಗಳೆಲ್ಲ ಆಶ್ರಯ ಪಡೆದಿರುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಬಿದಿರು ಕತ್ತರಿಸುವ ಮೊದಲು ಮೆಳೆಗಳಿಗೆ ಬೆಂಕಿ ಹಾಕಿ ಸುಡುವುದು ರೂಢಿಯಲ್ಲಿದೆ. ಹೀಗೆ ಸುಡುವಾಗ ಬೆಂಕಿ ಹೆಚ್ಚಾದರೆ ಬಿದಿರು ಒಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಆದರೆ, ಇದು ತಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಗೊತ್ತಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಬಿದಿರನ್ನು ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಿಂದ ಖರೀದಿಸುವವರೆಗೂ ಗಮನಕ್ಕೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಏಣಿ ತಯಾರಿಸುವಾಗ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ರಂಧ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಾಗ ಹೆಚ್ಚು ಬೆಂಕಿ ತಾಕಿದ್ದ ಬಿದಿರು ಬೇಗನೇ ಒಡೆಯುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾದಲ್ಲಿ ಅಪಾರ ನಷ್ಟವಾಗುವುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಏಣಿ ಮಾರಾಟದಿಂದ ಸರಿಹೊಂದಿಸುತ್ತಾರೆ. ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆದ ಬಿದಿರು ಬಿಸಿಲು, ಮಳೆಗೆ ಹಾಳಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಬಿದಿರಿನ ಮನೆಗಳ ಕಾಲ
ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ನಗರದ ಆರ್ಕಿಟೆಕ್ಟ್ ಕಂಪೆನಿಯೊಂದು ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ ಪರಿಸರಸ್ನೇಹಿ ಮನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಪರಿಚಯಿಸಿತ್ತು. ಅಲ್ಲಿ ಗೋಡೆ ಮತ್ತು ಅಂತಸ್ತು ನಿರ್ಮಾಣಕ್ಕೆ ಅವರು ಬಿದಿರಿನ ಒಳಗೆ ಕಾಂಕ್ರೀಟು ತುಂಬಿ ಬಳಸಿದ್ದರು. ಬಿದಿರು ಎಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿ ಎಂದರೆ ಸರಿಯಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅದನ್ನು ಬಳಸಿದರೆ ಎಷ್ಟೇ ವರ್ಷವಾದರೂ ಶಿಥಿಲವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಕಾಂಕ್ರೀಟ್‌ಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಹುಳು ಕಾಟವಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬೆಳೆದಿರುವ ಬಿದಿರು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡಲು ಕೆಲವು ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಬೇಕು. ಬಿದಿರಿನ ಮನೆಗಳನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ವಿದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಚಾಲ್ತಿಯಲ್ಲಿದೆ.

ಬಿದಿರೇ ಉಸಿರು