<p>ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ (ಶಿವಮೊಗ್ಗ): ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಥಮ ಶಾಸನ ಎಂದೇ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿರುವ ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನವೊಂದು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಳಗುಂದದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ.<br /> <br /> ‘ಪತ್ತೆಯಾಗಿರುವ ಈ ಶಿಲಾ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಕನ್ನಡ ಪದಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ’ ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ರಾಜ್ಯ ಉಪ ನಿರೀಕ್ಷಕ ಕೇಶವ ಶರ್ಮ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು. <br /> <br /> ಕದಂಬ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಮಯೂರ ವರ್ಮನ ನೆಲೆಬೀಡಾಗಿದ್ದ ತಾಳಗುಂದದ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ಇತಿಹಾಸದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲು ಹಲವು ತಿಂಗಳಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಹಾಗೂ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು.<br /> <br /> ಮೊದಲ ಬಾರಿ ನಡೆದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಣವ ಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 2 ಜತೆ ತಾಮ್ರದ ಶಾಸನ ಹಾಗೂ 4 ಗ್ರಾಂ ತೂಕದ 13 ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳು ದೊರಕಿದ್ದವು. ಈ ನಾಣ್ಯಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 605 ರಿಂದ 635ರವರೆಗೆ ತಾಳಗುಂದವನ್ನು ಆಳಿದ ಭೂವಿಕ್ರಮನದು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<br /> <br /> ಇದರಲ್ಲಿ ಆನೆ ಹಾಗೂ ಗಂಗ ಅರಸರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ತಾಮ್ರದ ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1180ರ ಖಳಚೂರಿ ಸಂಕಮನದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಇನ್ನಷ್ಟು ಉತ್ತೇಜಿತರಾದ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಕೈ ಹಾಕಿದ್ದು ಸಾಕಷ್ಟು ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ.<br /> <br /> ಕಲ್ಲಿನ ಶಾಸನದ ಜತೆ ಈಗ ಪತ್ತೆಯಾಗಿರುವ ಮುಖಮಂಟಪದ ಬಳಿಯ ಸಿಂಹ ಖಟಾಂಜನವು ಇತಿಹಾಸ ಅಧ್ಯಯನದ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಭಾಗ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. <br /> <br /> ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ 6 ಬಗೆಯ ಹೆಂಚುಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು, 40x20x8 ಹಾಗೂ 20x20x8 ಸೆ.ಮೀ. ಅಳತೆಯ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳು ಸಹ ದೊರಕಿವೆ.<br /> <br /> ‘ಶಾತವಾಹನರ ಕಾಲದಿಂದ ಈ ಸ್ಥಳ ಅಗ್ರಹಾರವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಕದಂಬರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪಿತ್ತು. ಎರಡನೇ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಉಪ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ’ ಎಂದು ಶರ್ಮ ತಿಳಿಸಿದರು.<br /> <br /> ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ರಾಜ್ಯ ಅಧೀಕ್ಷಕ ಡಾ.ನಂಬಿರಾಜನ್ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.<br /> –ಎಂ.ನವೀನ್ ಕುಮಾರ್</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಶಿರಾಳಕೊಪ್ಪ (ಶಿವಮೊಗ್ಗ): ಕನ್ನಡದ ಪ್ರಥಮ ಶಾಸನ ಎಂದೇ ಪ್ರಚಲಿತವಾಗಿರುವ ಹಲ್ಮಿಡಿ ಶಾಸನಕ್ಕಿಂತಲೂ ಪ್ರಾಚೀನ ಶಾಸನವೊಂದು ಶಿವಮೊಗ್ಗ ಜಿಲ್ಲೆಯ ತಾಳಗುಂದದಲ್ಲಿ ಪತ್ತೆಯಾಗಿದೆ.<br /> <br /> ‘ಪತ್ತೆಯಾಗಿರುವ ಈ ಶಿಲಾ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಕೆಲ ಕನ್ನಡ ಪದಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಧ್ಯಯನ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ’ ಎಂದು ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ರಾಜ್ಯ ಉಪ ನಿರೀಕ್ಷಕ ಕೇಶವ ಶರ್ಮ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡಿದರು. <br /> <br /> ಕದಂಬ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಮಯೂರ ವರ್ಮನ ನೆಲೆಬೀಡಾಗಿದ್ದ ತಾಳಗುಂದದ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಹುದುಗಿರುವ ಇತಿಹಾಸದ ಮೇಲೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ಬೆಳಕು ಚೆಲ್ಲಲು ಹಲವು ತಿಂಗಳಿಂದ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಹಾಗೂ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣ ಇಲಾಖೆ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯ ಕೈಗೊಂಡಿತ್ತು.<br /> <br /> ಮೊದಲ ಬಾರಿ ನಡೆದ ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉತ್ಖನನದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಣವ ಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯದ ಈಶಾನ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿ 2 ಜತೆ ತಾಮ್ರದ ಶಾಸನ ಹಾಗೂ 4 ಗ್ರಾಂ ತೂಕದ 13 ಚಿನ್ನದ ನಾಣ್ಯಗಳು ದೊರಕಿದ್ದವು. ಈ ನಾಣ್ಯಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 605 ರಿಂದ 635ರವರೆಗೆ ತಾಳಗುಂದವನ್ನು ಆಳಿದ ಭೂವಿಕ್ರಮನದು ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.<br /> <br /> ಇದರಲ್ಲಿ ಆನೆ ಹಾಗೂ ಗಂಗ ಅರಸರ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದಾಗಿದೆ. ತಾಮ್ರದ ಶಾಸನಗಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1180ರ ಖಳಚೂರಿ ಸಂಕಮನದು ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಇದರಿಂದ ಇನ್ನಷ್ಟು ಉತ್ತೇಜಿತರಾದ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಎರಡನೇ ಬಾರಿಗೆ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಕೈ ಹಾಕಿದ್ದು ಸಾಕಷ್ಟು ಉಪಯುಕ್ತ ಮಾಹಿತಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆ.<br /> <br /> ಕಲ್ಲಿನ ಶಾಸನದ ಜತೆ ಈಗ ಪತ್ತೆಯಾಗಿರುವ ಮುಖಮಂಟಪದ ಬಳಿಯ ಸಿಂಹ ಖಟಾಂಜನವು ಇತಿಹಾಸ ಅಧ್ಯಯನದ ಬಹುಮುಖ್ಯ ಭಾಗ ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ. <br /> <br /> ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ 6 ಬಗೆಯ ಹೆಂಚುಗಳು ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು, 40x20x8 ಹಾಗೂ 20x20x8 ಸೆ.ಮೀ. ಅಳತೆಯ ಇಟ್ಟಿಗೆಗಳು ಸಹ ದೊರಕಿವೆ.<br /> <br /> ‘ಶಾತವಾಹನರ ಕಾಲದಿಂದ ಈ ಸ್ಥಳ ಅಗ್ರಹಾರವಾಗಿತ್ತು. ನಂತರ ಕದಂಬರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿಗೆ ತಲುಪಿತ್ತು. ಎರಡನೇ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಉಪ ಕಟ್ಟಡಗಳು ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದು, ಇನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಶೋಧನೆಯ ಅಗತ್ಯವಿದೆ’ ಎಂದು ಶರ್ಮ ತಿಳಿಸಿದರು.<br /> <br /> ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಉತ್ಖನನ ಕಾರ್ಯ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಯ ರಾಜ್ಯ ಅಧೀಕ್ಷಕ ಡಾ.ನಂಬಿರಾಜನ್ ಮಾರ್ಗದರ್ಶನದಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ.<br /> –ಎಂ.ನವೀನ್ ಕುಮಾರ್</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
