ಸಂಗತ: ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳ ಅಸಲಿಯತ್ತು

ಫೇಸ್‍ಬುಕ್‍ನಲ್ಲಿ ತೀರಾ ಪರಿಚಿತರೊಬ್ಬರಿಂದ ಫ್ರೆಂಡ್ ರಿಕ್ವೆಸ್ಟ್ ಬಂತೆಂದು ಸ್ವೀಕರಿಸಿಬಿಟ್ಟರೆ, ಮರುಕ್ಷಣ ಅವರಿಂದ ಹಣದ ಬೇಡಿಕೆ. ‘ಬಹಳ ತೊಂದರೆಯಲ್ಲಿದ್ದೇನೆ. ನಿಮ್ಮಲ್ಲಿ ಗೂಗಲ್ ಪೇ ಅಥವಾ ಫೋನ್ ಪೇ ಇದೆಯೇ? ತುರ್ತಾಗಿ ಹತ್ತು ಸಾವಿರ ರೂಪಾಯಿ ಬೇಕಾಗಿದೆ. ಕೂಡಲೇ ವರ್ಗಾಯಿಸಿಬಿಡಿ. ನಾಳೆಯೇ ವಾಪಸ್ ಕೊಡುತ್ತೇನೆ’– ಇದು ಅಂತಹ ಖಾತೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ವರಸೆ.

ನಮಗೆ ಬಹಳ ಗೊತ್ತಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಇಂತಹ ಕೋರಿಕೆ ಬಂದಾಗ ‘ಛೇ, ಏನು ತೊಂದರೆಯಾಯಿತೋ ಏನೋ? ಸಹಾಯ ಮಾಡೋಣ’ ಎಂದು ಅನಿಸುವುದು ಸಹಜ. ಒಂದಷ್ಟು ಮಂದಿ ಅವರಿಗೆ ಫೋನ್ ಮಾಡಿಯೋ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮೆಸೇಜ್ ಮಾಡಿಯೋ ಖಚಿತ ಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದರೆ, ಕೆಲವು ಮಂದಿ ಅದೇನೂ ಮಾಡದೆ ನೇರವಾಗಿ ಹಣವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು ಮೋಸ ಹೋಗುವುದುಂಟು. ಇಂತಹ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಂತೂ ಬಹುವಾಗಿ ವರದಿಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ‘ನನ್ನ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಫೇಕ್ ಅಕೌಂಟ್ ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗಿದೆ. ದಯಮಾಡಿ ಯಾರೂ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸಬೇಡಿ, ಹಣ ನೀಡಬೇಡಿ’ ಎಂದು ಪರಿಚಿತರು ಪ್ರಕಟಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ತೀರಾ ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಂಬ ಹಂತಕ್ಕೆ ಬಂದಿದೆ.

ತಂತ್ರಜ್ಞಾನದಿಂದ ಬದುಕು ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಆಗಿದೆ ಅಂದುಕೊಳ್ಳುತ್ತೇವೆ. ಅಂತೆಯೇ ಕಳ್ಳರೂ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಆಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಿಂದ ಸಂವಹನದ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಸಾಧ್ಯವಾಗಿದೆ ಎಂದು ನಿನ್ನೆಮೊನ್ನೆಯವರೆಗೆ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸುತ್ತಿದ್ದ ಸಂವಹನ ಪಂಡಿತರು, ಈ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಅಸಲಿಯೋ ನಕಲಿಯೋ ಎಂಬ ಸಂಶಯದಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿದ್ದಾರೆ.

ಫೇಸ್‍ಬುಕ್ ಇಂದು ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲೇ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿರುವ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣವಾಗಿದ್ದು, 274 ಕೋಟಿ ಸಕ್ರಿಯ ಬಳಕೆದಾರರನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಯುಟ್ಯೂಬ್ 229 ಕೋಟಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿ ಎರಡನೇ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿದ್ದರೆ, 200 ಕೋಟಿ ಬಳಕೆದಾರರೊಂದಿಗೆ ವಾಟ್ಸ್‌ಆ್ಯಪ್, 130 ಕೋಟಿ ಬಳಕೆದಾರರೊಂದಿಗೆ ಫೇಸ್‍ಬುಕ್ ಮೆಸೆಂಜರ್, 122 ಕೋಟಿ ಬಳಕೆದಾರರೊಂದಿಗೆ ಇನ್‍ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ಹಾಗೂ 35 ಕೋಟಿ ಬಳಕೆದಾರರೊಂದಿಗೆ ಟ್ವಿಟರ್ ನಂತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿವೆ. ಯಾವುದೇ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣ ಜನಪ್ರಿಯವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಅದನ್ನು ದುರ್ಬಳಕೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವವರ ಸಂಖ್ಯೆಯೂ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ.

ಫೇಸ್‍ಬುಕ್, ಇನ್‍ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ, ಟ್ವಿಟರ್ ಕಂಪನಿಗಳು ಈ ನಕಲಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು ಹರಸಾಹಸಪಡುತ್ತಿವೆ. ನಕಲಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಈ ಕಂಪನಿಗಳು ತಂತ್ರಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತಿರುವಂತೆಯೇ, ನಕಲಿಗಳು ಕೂಡ ಮೋಸದ ಹೊಸಹೊಸ ದಾರಿಗಳನ್ನು ಹುಡುಕುತ್ತಿರುತ್ತಾರೆ. 2018ರ ಮೊದಲ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಫೇಸ್‍ಬುಕ್ 58 ಕೋಟಿ ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು
ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿದ್ದರೆ, ಕೊನೆಯ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ 120 ಕೋಟಿ ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿತು. 2019ರ ಮೊದಲ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ 220 ಕೋಟಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನೂ ಕೊನೆಯ ಮೂರು ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ 110 ಕೋಟಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನೂ 2020ರ ಅಂತ್ಯಕ್ಕೆ 130 ಕೋಟಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನೂ ನಿಷ್ಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸಿತು.

ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಿದ ಇಮ್ಮಡಿ ವೇಗದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೆ ನಕಲಿಗಳು ಸೃಷ್ಟಿಯಾಗುತ್ತಿವೆ. ಇನ್‍ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂನಲ್ಲಿ 9.5 ಕೋಟಿ ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳು, ಟ್ವಿಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರತೀ 10 ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದು ಖಾತೆ ನಕಲಿ ಇರುವುದಾಗಿಯೂ ಸಮೀಕ್ಷೆಗಳು ಬಹಿರಂಗ
ಪಡಿಸಿವೆ. ಫೇಸ್‍ಬುಕ್‍ನಲ್ಲಿ ಶೇ 13ರಷ್ಟು ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳಿರುವುದಾಗಿ ಸ್ವತಃ ಕಂಪನಿಯೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದೆ.

ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಗದವು ಇವೆ: ಒಂದು, ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌ ಸಹಾಯದಿಂದ ಏಕಕಾಲಕ್ಕೆ ಬಹುಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದವು. ಇನ್ನೊಂದು, ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಂದ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದವು. ಎರಡರಿಂದಲೂ ಅವುಗಳದ್ದೇ ಆದ ಅಪಾಯಗಳಿವೆ. ಸಾಫ್ಟ್‌ವೇರ್‌
ಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಹುಟ್ಟುಹಾಕುವ ಖಾತೆಗಳು ವಿವಿಧ ಕಂಪನಿಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ‘ಫಾಲೋವರ್ಸ್’ ಅಥವಾ ‘ಲೈಕ್ಸ್’ ಅನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುವ ಮೂಲಕ ನಕಲಿ ಜನಪ್ರಿಯತೆಯನ್ನು ತಂದುಕೊಡುತ್ತವೆ. ಮಾನವನಿರ್ಮಿತ ನಕಲಿ ಖಾತೆಗಳಂತೂ ಇದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯಕಾರಿ. ಜನಸಾಮಾನ್ಯರ ಖಾಸಗಿತನ, ಗೋಪ್ಯತೆ ಹಾಗೂ ಆದಾಯದೊಂದಿಗೆ ಚೆಲ್ಲಾಟ ಆಡುವ ಇವು ಸಾಮಾಜಿಕ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅಲ್ಲೋಲಕಲ್ಲೋಲ ಸೃಷ್ಟಿಸಬಲ್ಲವು.

ನಮ್ಮ ಸೈಬರ್ ಕ್ರೈಂ ನಿಯಂತ್ರಣ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಚಾಪೆ ಕೆಳಗೆ ತೂರಿದರೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್‍ಗಳು ರಂಗೋಲಿ ಕೆಳಗೆ ತೂರುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಕೇವಲ ಕಾನೂನಿನಿಂದ ತಡೆಗಟ್ಟಬಹುದಾದ ಸಮಸ್ಯೆ ಇದಲ್ಲ. ಅದಕ್ಕೆ ಜನರು ಜಾಗೃತರಾಗಿರುವುದೇ ಸರಿಯಾದ ಪರಿಹಾರ. ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳ ಅಪಾಯಗಳಿಗೆ ಬಲಿ ಬೀಳದಂತೆ ಜನಸಾಮಾನ್ಯರನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಸುವುದು, ಅವುಗಳ ಸರಿಯಾದ ಬಳಕೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಅವರಲ್ಲಿ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿ.