ಹಿಂದಕ್ಕೆ ದಬ್ಬುವ ಗೆಲುವಿನ ಮಾನದಂಡ
ದೇಶದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇ 49ರಷ್ಟಿದೆ. ಎಲ್ಲ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷಗಳು ನಿರ್ವಿವಾದವಾಗಿ ಒಪ್ಪತಕ್ಕ ವಿಚಾರ ಇದಾಗಿದೆ. ಈ ಅನುಪಾತಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರಾತಿನಿಧ್ಯ ಅವರಿಗೆ ಸಿಕ್ಕಿಲ್ಲ ಎನ್ನುವುದು ಕೂಡ ಅಷ್ಟೇ ಸತ್ಯ ಸಂಗತಿಯಾಗಿದೆ. ಈಗ ಅವಧಿ ಪೂರೈಸುತ್ತಿರುವ ಲೋಕಸಭೆಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳ ಪ್ರಮಾಣ ಶೇ 10.8ರಷ್ಟಿದೆ (ಜಗತ್ತಿನ ಸರಾಸರಿ ಶೇ 20). ರಾಜಕೀಯ ಆಡಳಿತದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರು ಹೊಂದಿರುವ ಪಾಲಿನ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದಲ್ಲಿ ಭಾರತ 108ನೇ ಸ್ಥಾನ ಪಡೆದಿದೆ.
ಸದ್ಯದ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳಾ ಮೀಸಲಾತಿ ಎನ್ನುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ಯಾವಾಗ ಸಿಗುತ್ತದೆ ಎನ್ನುವುದು ಯಾರಿಗೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲೇ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ, ಗೆಲ್ಲಬೇಕಿರುವುದು ಮಹಿಳೆ ಮುಂದಿರುವ ಈಗಿನ ಏಕೈಕ ದಾರಿ. ಯಾವುದೇ ರಾಜಕೀಯ ಪಕ್ಷ, ಟಿಕೆಟ್‌ ನೀಡಲು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅನುಸರಿಸುವ ಮಾನದಂಡ ಯಾವುದು? ಹೌದು, ಗೆಲ್ಲುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನೇ ಎಲ್ಲಕ್ಕಿಂತ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಗೆಲ್ಲುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯನ್ನು ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕುವುದು ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಇರುವ ಬೆಂಬಲಿಗರ ಪಡೆ ಮತ್ತು ಜಾತಿ ಬಲದಿಂದ.
ಗೆಲುವಿನ ಇಂತಹ ಮಾನದಂಡ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಂತದಲ್ಲೇ ಮಹಿಳೆಯನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ದಬ್ಬುತ್ತದೆ. ಏಕೆಂದರೆ, ಬೆಂಬಲಿಗರ ಪಡೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪುರುಷರೇ ತುಂಬಿರುತ್ತಾರೆ. ಮನೆ–ಮಠಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ತಿಂಗಳಪರ್ಯಂತ ಅಲೆಯಲು ಅವರಿಗಷ್ಟೇ ಸಾಧ್ಯ. ಪ್ರಚಾರ
ಸಭೆಗಳಿಗೆ ದುಡಿಯುವುದು, ರಾತ್ರಿಯೆಲ್ಲ ಅಲೆದಾಡಿ ಪೋಸ್ಟರ್‌ ಹಚ್ಚುವುದು, ಮನೆ ಕಡೆಗೆ ಚಿಂತೆಯಿಲ್ಲದೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡುವುದು... ಇಂತಹ ಕಾರ್ಯಭಾರಗಳಿಗೆ ಪುರುಷ ಬೆಂಬಲಿಗರೇ ಬೇಕು. ಅವರು ಆಯ್ದುಕೊಳ್ಳುವುದು ನಾಯಕನನ್ನೇ ಹೊರತು ನಾಯಕಿಯನ್ನಲ್ಲ.
ಮಹಿಳಾ ಬೆಂಬಲಿಗರೂ ಚುನಾವಣಾ ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಈಗ ಹೆಚ್ಚಾಗಿದೆ. ಆದರೆ, ಅವರಿಗೆ ಕೆಲವು ಮಿತಿಗಳಿವೆ. ಬೆಳಿಗ್ಗೆ ಮನೆ ಮಂದಿಗೆಲ್ಲ ಆಹಾರ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸಿ ಬರಬೇಕು. ರಾತ್ರಿಯಾಗುತ್ತಲೇ ಮತ್ತೆ ಮನೆ ಸೇರಬೇಕು. ಈ ಮಿತಿಗಳು ಪುರುಷ ಬೆಂಬಲಿಗರಿಗೆ ಇಲ್ಲ. ಜಾತಿ ಆಧಾರಿತ ಮತ ಬುಟ್ಟಿಗಳು ಇರುವಂತೆ ಮಹಿಳಾ ಮತ ಕೇಂದ್ರಗಳು ಇಲ್ಲ. ದೇಶದ ತುಂಬಾ ಅವರು ಸಮಾನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿದು ಹಂಚಿಹೋಗಿದ್ದಾರೆ. ಈ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆ ಮಾಡಿ ನೋಡಿದಾಗ ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಹಿಳೆಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶ, ಅದರಲ್ಲೂ ಚುನಾವಣಾ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶ ಸದ್ಯದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕಷ್ಟವೇ ಸರಿ.
ಹಾಗಾದರೆ, ಮಹಿಳೆಗೆ ರಾಜಕೀಯ ಎನ್ನುವುದು ಗಗನಕುಸುಮವೇ? ಹಾಗೇನಿಲ್ಲ. ಈಗಿನ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ಕೆಲವು ಮಹಿಳೆಯರಿಗಷ್ಟೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿದೆ ಅಷ್ಟೇ. ತಂದೆ ಇಲ್ಲವೆ ಪತಿ ಸಕ್ರಿಯ ರಾಜಕಾರಣದಲ್ಲಿ ಇದ್ದರೆ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶ ಬಲು ಸುಲಭ. ತಂದೆ ಅಥವಾ ಪತಿ ಬೆಂಬಲಿಗರ ಪಡೆ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತವಾಗಿ ಮಹಿಳಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಯತ್ತ ಹೊರಳುತ್ತದೆ. ಜಾತಿ ಬಲವೂ ಕೈಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ.
ಸಿನಿಮಾ ನಟಿಯರ ರಾಜಕೀಯ ಪ್ರವೇಶಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಅವಕಾಶವಿದೆ. ಅದೆಂದರೆ ಜನ ಅವರನ್ನು ಬಲುಬೇಗ ಗುರುತಿಸುತ್ತಾರೆ. ಮಿಕ್ಕಂತೆ ಅವರೂ ರಾಜಕೀಯದ ಎಲ್ಲ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ದಾಟುತ್ತಲೇ ಸಾಗಬೇಕು. ಯಾವ ಬೆಂಬಲವೂ ಇಲ್ಲದೆ ಮಹಿಳೆಯೊಬ್ಬಳು ರಾಜಕೀಯದಲ್ಲಿ ಗುರುತಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕನಿಷ್ಠ 20 ವರ್ಷ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಆಶಾವಾದ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳದೆ ಈ ಸುದೀರ್ಘ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಹೋರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಸಾಗಬೇಕು.
ಈ ಕ್ಷೇತ್ರಕ್ಕೆ ಧುಮುಕುವ ಮಹಿಳೆಯರು ಕನಿಷ್ಠ ಪದವೀಧರರಾಗಿರಬೇಕು. ಇದರಿಂದ ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಅದರ ಒಳ–ಹೊರಗು, ಒಳಸುಳಿಗಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಯಕತ್ವ ಗುಣವನ್ನು ಬೆಳೆಸಿಕೊಳ್ಳಲೂ ಇದರಿಂದ ಅನುಕೂಲ. ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಮೀಸಲಾತಿ ಅನಿವಾರ್ಯ. ಈ ಸಂಬಂಧ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಕ್ರಮಗಳು ಎಷ್ಟುಬೇಗ ನಡೆಯುತ್ತವೆಯೋ ಅಷ್ಟು ಒಳ್ಳೆಯದು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಯಾವ ಪಕ್ಷವೂ ಮಹಿಳಾ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಲು ಮುಂದೆ ಬರುವುದಿಲ್ಲ. ಇಷ್ಟಕ್ಕೂ ಚುನಾವಣೆ ಎಂದರೆ ಸಂಖ್ಯಾ ಆಟ ತಾನೆ?
ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೀಸಲಾತಿ ಸೌಲಭ್ಯ ಒದಗಿಸಿದ ಮೇಲೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಬದಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ. ಮೊದ–ಮೊದಲು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯ್ತಿ ಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದವರು ತಮ್ಮ ಪತ್ನಿಯರನ್ನೇ ಚುನಾವಣೆಗೆ ನಿಲ್ಲಿಸಿ ಗೆಲ್ಲಿಸಿದರು. ಈಗ ಅಂತಹ ವಾತಾವರಣ ಹೊರಟುಹೋಗಿದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಹಿಳೆಯೂ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿ ಗೆಲ್ಲುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಲೋಕಸಭೆ ಮತ್ತು ವಿಧಾನಸಭೆಯಲ್ಲೂ ಮೀಸಲಾತಿ ಸಿಕ್ಕರೆ ಮೊದ–ಮೊದಲು ರಾಜಕೀಯ ನೇತಾರರ ಪತ್ನಿ–ಪುತ್ರಿಯರೇ ಅದರ ಲಾಭ ಪಡೆಯುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದೆ. ಆದರೆ, ದೂರಗಾಮಿಯಾಗಿ ಎಲ್ಲ ಮಹಿಳೆಯರಿಗೂ ಇದರಿಂದ ಅನುಕೂಲವಾಗಲಿದೆ. ಒಂದೆರಡು ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಈ ಬದಲಾವಣೆ ಮೂಡಿಬರಲಿದೆ.
(ಲೇಖಕಿ ಬಿಜೆಪಿ ರಾಜ್ಯ ಘಟಕದ ಸಹವಕ್ತಾರರು)
ತಾಜಾ ಸುದ್ದಿಗಾಗಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಟೆಲಿಗ್ರಾಂ ಚಾನೆಲ್ ಸೇರಿಕೊಳ್ಳಿ | ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ನಮ್ಮ ಫೇಸ್‌ಬುಕ್ ಪುಟ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.