ಪ್ಲೇಟೋನ ಅಮೂರ್ತಲೋಕ

ಇದನ್ನು ನೂರಾರು ರೀತಿ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಿಸಬಹುದು. ಆದರೆ ಒಂದು ಮುಖ್ಯ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ. ಪೂ. ನಾಲ್ಕನೇ ಶತಮಾನದ ಗ್ರೀಕ್ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಪ್ಲೇಟೋ ಈ ರೂಪಕವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾನೆ.

ಮೂರ್ತಜಗತ್ತು ನಮ್ಮ ಅರಿವಿಗೆ ಬರುವುದು ಇಂದ್ರಿಯಾನುಭವದ ಮೂಲಕವೇ ಆದರೂ, ಇಂದ್ರಿಯಾನುಭವಕ್ಕೆ ದೊರಕದ, ವಿಚಾರದಿಂದ ಮಾತ್ರ ಗ್ರಹಿಸಬಲ್ಲ ಹಾಗೆಯೇ ಕೇವಲ ಮಾನಸಿಕ ಸತ್ಯವಷ್ಟೇ ಆಗಿರದ ಪಾರಮಾರ್ಥಿಕ, ಅಮೂರ್ತಲೋಕದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಪ್ಲೇಟೋ ಈ ಉಪಮೆಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾನೆ. ಅಸ್ತಿತ್ವ ಎಂದರೇನು? ದೇಶ ಕಾಲಗಳಲ್ಲಿ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅಸ್ತಿತ್ವವಿದೆಯೇ, ಅಥವಾ ದೇಶ ಕಾಲಾತೀತ ಅಸ್ತಿತ್ವ ಎಂಬುದೇನಾದರೂ ಇದೆಯೇ ಎಂಬ ಮುಖ್ಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಇದು ಉತ್ತರವಾಗಬಲ್ಲುದು.

ಉದಾಹರಣೆಗೆ ನಮ್ಮ ಸುತ್ತಲೂ ಅನೇಕ ಬಗೆಯ ವೃಕ್ಷಗಳಿವೆ – ತೆಂಗು, ಮಾವು, ಹಲಸು, ಸೀಬೆ, ಅಡಕೆ ಮುಂತಾದುವು; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ವೈವಿಧ್ಯವಿದ್ದರೂ ಅವೆಲ್ಲವನ್ನೂ ನಾವು ವೃಕ್ಷಗಳೆಂದೇ ಗುರುತಿಸಬೇಕಾದರೆ ಅವುಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಾಮ್ಯತೆಯಾದ'ವೃಕ್ಷತ್ವ'ವನ್ನು ನಾವು ಗ್ರಹಿಸಿರಬೇಕು. ಈ 'ವೃಕ್ಷತ್ವ' ಎನ್ನುವ ಸಾಮಾನ್ಯವು ಕೇವಲ ಅನೇಕ ವೃಕ್ಷಗಳನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆಯುವ ಜ್ಞಾನವಲ್ಲ. 'ವೃಕ್ಷತ್ವ' ಎನ್ನುವುದು ಆಮೂರ್ತವಾದೊಂದು ಲೋಕದಲ್ಲಿನ (ನಮ್ಮ ಈ ಲೋಕದ ಮೇಜು, ಖುರ್ಚಿ, ಪುಸ್ತಕ ಇವುಗಳಷ್ಟೇ) ಅಪ್ಪಟ ಸತ್ಯ ಎನ್ನುವುದು ಪ್ಲೇಟೋನ ವಾದ. ಕೇವಲ 'ವೃಕ್ಷತ್ವ'ದಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯಗಳೇ ಅಲ್ಲದೆ, ಸೌಂದರ್ಯ, ನ್ಯಾಯ, ಸದ್ಗುಣ – ಅಷ್ಟೇ ಏಕೆ – ಸಂಖ್ಯೆಗಳು, ವೃತ್ತ ಮುಂತಾದ ಗಣಿತೀಯ ಮೂಲ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳೂ – ಎಲ್ಲವೂ ಉರಿಯುವ ಸೂರ್ಯನಷ್ಟೇ, ಹರಿಯುವ ನದಿಯಷ್ಟೇ ನಿಚ್ಚಳ ಸತ್ಯ. ಅವುಗಳು ಆಮೂರ್ತವಾದ ಲೋಕದಲ್ಲಿ 'ಇವೆ'ಯಷ್ಟೇ, ಅಲ್ಲ ಅವುಗಳ ಇರುವಿಕೆಯಿಂದಷ್ಟೇ ಮೂರ್ತಲೋಕದ ಜ್ಞಾನ ಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಉಂಟಾಗಲು ಸಾಧ್ಯ ಎಂಬುದು ಪ್ಲೇಟೋನ ಮುಖ್ಯ ತತ್ವ. ಈ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಗಳು ಹಾಗಾದರೆ ಮಾನಸಿಕ ಚಿತ್ರಣಗಳೇ ಎಂದರೆ ಅದಕ್ಕೆ ಪ್ಲೇಟೋನ ಉತ್ತರ: ಅಲ್ಲ, ಅವು ಮಾನಸಿಕ ನೆಲೆಯದ್ದಲ್ಲ, ಅವುಗಳು ಮಾನಸಿಕ ಲೋಕವನ್ನು ಮೀರಿದ ಪರಮೋನ್ನತ ಸತ್ಯ; ವೈಚಾರಿಕತೆಯಿಂದಷ್ಟೇ ಅರಿಯಬಲ್ಲ ಸತ್ಯ ಎಂಬುದು ಪ್ಲೇಟೋನ ವಾದ. ನೆರಳು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಅನುಭವದ ಮೂರ್ತ ಲೋಕವಾದರೆ, ನಿಜ ಎಂಬುದು ಆ ಅಮೂರ್ತಲೋಕ.

v