ಸಂಪಾದಕೀಯ: ಅಮರನಾಥ ಯಾತ್ರೆ ಸುರಕ್ಷತೆ ಕಲ್ಪಿಸುವಲ್ಲಿ ವೈಫಲ್ಯ

ಈಗ ಆಗಿರುವ ದುರಂತವನ್ನು ‘ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಿಕೋಪ’ ಎಂದಷ್ಟೇ ಹೇಳಿ ಸುಮ್ಮನಿರುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಲೆಫ್ಟಿನೆಂಟ್ ಗವರ್ನರ್ ಮನೋಜ್ ಸಿನ್ಹಾ ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶದ ಆಡಳಿತ ಯಂತ್ರವು ಈ ಜೀವಹಾನಿಯ ಹೊಣೆ ಹೊರಬೇಕು. ವಾತಾವರಣವು ತೀರಾ ವಿಷಮವಾಗಿದ್ದಾಗ, ಪರಿಸ್ಥಿತಿ ಹೇಗಾಗುತ್ತದೆ ಎಂಬುದು ಖಚಿತ ವಾಗಿಲ್ಲದಿದ್ದಾಗ ಯಾತ್ರೆಗೆ ಅವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ತಪ್ಪು. ಯಾತ್ರೆಯ ಅವಧಿಯು ವರ್ಷದಿಂದ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ತೀರಾ ಸೀಮಿತವಾದ ಪ್ರದೇಶ ವೊಂದರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಳೆ ಆಗಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಹೇಳಲು ಹವಾಮಾನ ಕೇಂದ್ರಕ್ಕೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆಯಶ್ರೀನಗರದ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ತೀರಾ ದುರ್ಗಮವಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಆಗುವ ಮಳೆಯ ಪ್ರಮಾಣ ಎಷ್ಟೆಂಬುದನ್ನು ಅಳೆಯಲು ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಇಲ್ಲ ಎಂದೂ ಅವರು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಮರನಾಥ ಗುಹೆಯ ಸುತ್ತ ನೀರ್ಗಲ್ಲುಗಳು ಇವೆ. ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅಲ್ಲಿನ ವಾತಾವರಣ ವಿಷಮಗೊಳ್ಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆ ಇದ್ದೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಯಾತ್ರೆಯ ಯೋಜನೆ ಸಿದ್ಧಪಡಿಸುವಾಗ ಹವಾಮಾನದ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ಲೆಕ್ಕಕ್ಕೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ. ಹಿಂದಿನ ವರ್ಷ ಹಠಾತ್ ನೆರೆ ಸೃಷ್ಟಿಯಾದ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಡೇರೆ ಹಾಕಲು ಅವಕಾಶ ಕೊಡಲಾಯಿತು. ಹವಾಮಾನ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಅಮರನಾಥ ಯಾತ್ರೆಯ ಹಾದಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಗಂಭೀರವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಯಾತ್ರಿಕರ ಪ್ರತೀ ತಂಡದ ಜೊತೆ ವಿಕೋಪ ನಿರ್ವಹಣಾ ತಂಡವನ್ನು ಕಳುಹಿಸುವ ಕೆಲಸವೂ ಆಗಲಿಲ್ಲ. ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯು ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದ್ದ ಸಂಖ್ಯೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಯಾತ್ರಿಕರಿಗೆ ಅವಕಾಶ ಕೊಡಲಾಯಿತು.

ದೇಶದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು, ಯಾತ್ರೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯ ಹವಾಮಾನಕ್ಕೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ಯೋಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ ಹಾಗೂ ಅನಿರೀಕ್ಷಿತ ಸಂದರ್ಭಗಳು ಎದುರಾಗುವುದನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಿ, ಇಂತಹ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಯೋಜಿಸಬೇಕಾದ ಅಗತ್ಯ ಈಗ ಇದೆ. ಯಾವುದೇ ಯಾತ್ರೆ, ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ ನಡೆಯಲಿ, ಅಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಸುರಕ್ಷತಾ ಕ್ರಮಗಳು ಇರುವಂತೆ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಆಡಳಿತ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಹೊಣೆ. ಹವಾಮಾನ ಮುನ್ಸೂಚನೆ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಎಲ್ಲೆಡೆಯೂ ಬಲಪಡಿಸಬೇಕು. ಅದರಲ್ಲೂ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ, ಹವಾಮಾನ ವೈಪರೀತ್ಯಗಳು ತೀವ್ರವಾಗಿರುವ ಕಡೆಗಳಲ್ಲಿ ಇವು ಆದ್ಯತೆಯ ಮೇಲೆ ಆಗಬೇಕು. ಅಗತ್ಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ ಹಾಗೂ ಸಾರಿಗೆ ಸೌಲಭ್ಯ ಇರಬೇಕು. ಉಗ್ರರ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ನಡುವೆಯೂ ಅಮರನಾಥ ಯಾತ್ರೆಯನ್ನು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವನ್ನು, ಬಹುಶಃ ಇಡೀ ವಿಶ್ವವನ್ನು ಮೆಚ್ಚಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಆಡಳಿತ ಯಂತ್ರ ಹೊಂದಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಅದು ಯಾತ್ರಿಕರ ಸುರಕ್ಷತೆಯನ್ನು ಖಾತರಿ‍ಪಡಿಸುವಲ್ಲಿ ವಿಫಲವಾಯಿತು.