ಕುವೆಂಪು ಪದ ಸೃಷ್ಟಿ: ಐಕಿಲ್‍ಸೋನೆ

ಐಕಿಲ್ಸೋನೆ

. ಐಕಿಲ್ಸೋನೆ (ನಾ). ಹಿಮ ವೃಷ್ಟಿ

. ಹೇಮಂತ ಋತುವಿನಲ್ಲಿಯ ಮಂಜಿನ ವೃಷ್ಟಿಯನ್ನು ಕುವೆಂಪು ‘ಐಕಿಲ್ಸೋನೆ’ ಎಂದು ಕರೆದು ಹೀಗೆ ವರ್ಣಿಸಿದ್ದಾರೆ:

. ನೊರೆಯೆ ಇಬ್ಬನಿಯಾಯ್ತೊ ತಾನೆಂಬ

. ಕಡಲಾಗೆ ದಟ್ಟಿತೈಕಿಲ್ ಸೋನೆ.

. ಚಿತ್ತಫಣಿ

. ಚಂದ್ರನಖಿ ತನ್ನ ಕಿವಿ ಮೂಗನ್ನು ಲಕ್ಷ್ಮಣನಿಂದ ಕೆತ್ತಿಸಿಕೊಂಡು ಬಂದು ಅಣ್ಣ ರಾವಣನ ಬಳಿ ದೂರುವಳು. ಆಗ ರಾವಣನು ತಂಗಿಗೆ ನೀಡುವ ಆಶ್ವಾಸನೆಯಲ್ಲಿ, ಕುವೆಂಪು ‘ಚಿತ್ತಸರ್ಪ’ ಪದದಿಂದ ಅವನ ಮನ ಕೆರಳಿದ್ದನ್ನು ಹೀಗೆ ಚಿತ್ರಿಸಿದ್ದಾರೆ:

. ‘ಸೋದರಿ, ಸತ್ತನೆಂದೆ ತಿಳಿ

. ಈ ನಿನ್ನ ವದನ ವಲ್ಮೀಕಮಂ ಕಿಳ್ತೆನ್ನ

. ಚಿತ್ತಫಣಿಯಂ ಕೆರಳ್ಚಿದಾತನ್’

. ಬಿಂಕದುರಿ

. ಬಿಂಕದುರಿ (ಗು). ಸೊಕ್ಕಿನ ಉರಿ

. ಉದಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅರ್ಜುನನು ಪದ್ಮಾಸನದಲ್ಲಿ ಧ್ಯಾನಸ್ಥನಾಗಿ ಕುಳಿತಿದ್ದನು. ಆ ಮನ್ಮಥ ಸಮನಾದ ಪುರುಷ ಮೂರ್ತಿಯನ್ನು ಕಂಡು ಪುರುಷ ವೇಷದ ಚಿತ್ರಾಂಗದೆಯ ಹೃದಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಣಯದ ಮೊದಲ ಆಕರ್ಷಣೆ ಮೊಳೆಯಿತು.

. ಅವಳನ್ನು ನೋಡಿದ ಅರ್ಜುನನು ‘ಎಲೆ ತರುಣ ವೀರನೇ ನೀನು ಯಾರು?’ ಎಂದು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ, ‘ನುಡಿ, ಅಂಜದಿರು’ ಎಂದು ಹೇಳುವನು. ‘ಅಂಜದಿರು’ ಎಂಬ ನುಡಿ ಕಿಡಿಸೂಸಲು ಭುಗಿಲ್ಲೆಂದ ಬಿಂಕದುರಿ ಆ ವೀರನಾರಿಯ ಮನದಲ್ಲಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿತು.

. ಅವಳಲ್ಲಿದ್ದ ಜಂಬ, ಸೊಕ್ಕು ಜ್ವಲಿಸಿದುದನ್ನು ಕುವೆಂಪು ಅವರು ‘ಬಿಂಕದುರಿ’ ಪದರೂಪಿಸಿ ಅಭಿವ್ಯಕ್ತಿಸಿದ್ದಾರೆ.

. ‘... ನುಡಿ, ಅಂಜದಿರು; ನಾವು ಮುನಿವ ಮುನಿವರರಲ್ಲ!’

. ‘ಅಂಜದಿರು’ ಎಂಬ ನುಡಿ ಕಿಡಿಸೂಸೆ, ಬಿಂಕದುರಿ

. ಮಸಗಿದುದು ಭುಗಿಲೆಂದು ವೀರ ನಾರಿಯ ಮನದಿ.’

. ತೀಕ್ಷ್ಣದಕ್ಷಿ

. ತೀಕ್ಷ್ಣದಕ್ಷಿ (ನಾ). ತೀವ್ರ ದೃಷ್ಟಿಯ ಕಣ್ಣು

. ಚಿತ್ರಕೂಟದಲ್ಲಿ ರಾಮಸೀತೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣರು ಸುತ್ತಾಡುತ್ತಿರುವಾಗ ಉಗ್ರಧ್ವನಿ ಕೇಳುವರು. ರಾಮನ ಸೂಚನೆಯಂತೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣನು ಒಂದು ಮರ ಹತ್ತಿ ಅದರ ಶಿರದ ಗೋಪುರದಲ್ಲಿ ನಿಂತು ನೋಡುವನು. ಆ ನೋಟವನ್ನು ಕುವೆಂಪು ಗರುಡನ ಚುರುಕಾದ ಕಣ್ಣಿನ ಉಪಮಾನದಲ್ಲಿ ಹೀಗೆ ಬಣ್ಣಿಸಿರುವರು:

. ‘ಪಕ್ಷಿರಾಜನ ತೀಕ್ಷ್ಣದಕ್ಷಿಯೋಲ್

. ನೋಡಿದನು ಕಣ್ಣಟ್ಟಿ ದಿಗ್ದೇಶಮಂ’

. ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ | ಐಒಎಸ್ | ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್ , ಎಕ್ಸ್ , ಫೇಸ್ಬುಕ್ ಮತ್ತು ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.

ಕುವೆಂಪು ಪದ ಸೃಷ್ಟಿ: ಐಕಿಲ್‍ಸೋನೆ

ಚಿನಕುರುಳಿ Cartoon: 11 ಜುಲೈ 2025

ಧರ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧ ಕೃತ್ಯ ಕುರಿತ ಆರೋಪ: ಹೇಳಿಕೆ ದಾಖಲಿಸಿದ ದೂರುದಾರ

ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಅವರ 'ನಾನೇ CM' ಹೇಳಿಕೆ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಖರ್ಗೆ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಸಚಿವರ ದಂಡು

ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು: ತಿರುಪತಿ ಹೊರಟ ಹೊಸ ರೈಲಿಗೆ ದೀರ್ಘದಂಡ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿದ ವೃದ್ಧೆ

ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ ಟೆಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ 5 ವಿಕೆಟ್ ಉರುಳಿಸಿದರೂ ಸಂಭ್ರಮಿಸದ ಬೂಮ್ರಾ: ಕಾರಣವೇನು?

ಲಾರ್ಡ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ 350ರ ಗಡಿ ದಾಟಿದ ಆಂಗ್ಲರು: ಭಾರತದ ಜಯದ ಹಾದಿ ಕಠಿಣ! ಕಾರಣವೇನು?

ಟೆಸ್ಟ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಅತಿಹೆಚ್ಚು ಕ್ಯಾಚ್: ದ್ರಾವಿಡ್ ದಾಖಲೆ ಮುರಿದ ಜೋ ರೂಟ್

ಡ್ಯೂಕ್ ಚೆಂಡಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಬದ್ಧ: ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕ್ರಿಕೆಟ್ ಬಾಲ್ಸ್‌

ಒಳನೋಟ | ಬೇಸಾಯಕ್ಕೆ ಯುವಜನ ಬೇಕಾಗಿದ್ದಾರೆ! ಕೃಷಿ ಒಲ್ಲೆ ಎನ್ನುವವರೇ ಹೆಚ್ಚು

ಒಳನೋಟ: ಸೋರುವ ಕೊಠಡಿಯಲ್ಲೇ ಕಲಿಕೆ!

ಒಳನೋಟ: ಹದಗೆಟ್ಟ ಹಾಸ್ಟೆಲ್‌ ‘ಆರೋಗ್ಯ’.. ಸರಿಯಾಗದ SC, ST, OBC ವಸತಿಶಾಲೆಗಳು

ಒಳನೋಟ | ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿದೇಶಿ ಹಣ್ಣುಗಳ ದಿಬ್ಬಣ

ಚಿನಕುರುಳಿ Cartoon: 11 ಜುಲೈ 2025

ಧರ್ಮಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಅಪರಾಧ ಕೃತ್ಯ ಕುರಿತ ಆರೋಪ: ಹೇಳಿಕೆ ದಾಖಲಿಸಿದ ದೂರುದಾರ

ಸಿದ್ದರಾಮಯ್ಯ ಅವರ 'ನಾನೇ CM' ಹೇಳಿಕೆ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ ಖರ್ಗೆ ನಿವಾಸಕ್ಕೆ ಸಚಿವರ ದಂಡು

ಚಿಕ್ಕಮಗಳೂರು: ತಿರುಪತಿ ಹೊರಟ ಹೊಸ ರೈಲಿಗೆ ದೀರ್ಘದಂಡ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಿದ ವೃದ್ಧೆ