<p><strong>ನಾಪೋಕ್ಲು</strong>: ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪೈಕಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗಮನೆ ಸೆಳೆಯುವ ಪಾಲೂರು ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಕಾವೇರಿ ನದಿ ತಟದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನವಾದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ತನ್ನದೇ ಆದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.</p>.<p>ಮಡಿಕೇರಿಯಿಂದ ಭಾಗಮಂಡಲಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಮಾರ್ಗದ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಗುವ ಬೆಟ್ಟಗೇರಿ ಎಂಬಲ್ಲಿಂದ ಎಡಕ್ಕೆ ಸಾಗುವ ನಾಪೋಕ್ಲುವಿನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದರೆ ಪಾಲೂರು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ರಸ್ತೆಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಮಾನಾಕೃತಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭಕ್ತರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತದೆ.</p>.<p>ಕೇರಳದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಬೇಕೆಂದರೆ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 101 ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಏರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರಾಕಾರವಿದ್ದು ಗರ್ಭಗುಡಿಯು ಚೌಕಾಕಾರವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಎದುರಿಗೆ ಮುಖಮಂಟಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮುಖ ಮಂಟಪವು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾದ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮನಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿನ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿರುವ ಮುಖ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಬಸವನನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ ದ್ವಾರ ಪಡುವಣ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇರುವುದು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನವಾದುದು ಎನ್ನಲಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರಿ.ಶ 11ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ 11ನೇ ಶತಮಾನದ ಶಿಲಾಶಾಸನವಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಪಾಲಯೂರು ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಈ ದೇವಾಲಯದ ಆದಿದೈವ ಪಾಲೂರಪ್ಪನಾಗಿದ್ದು, ಇವರು ಮೂಲತಃ ಕೇರಳದವರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಪಾಡಿಯ ಇಗ್ಗುತ್ತಪ್ಪನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ತನ್ನ ಐವರು ಸೋದರರ ನಡುವಿನ ವೈಮನಸ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಯೂರಿದ ಎನ್ನುವುದು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಕೇರಳದ ವೀರವರ್ಮ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪಾಂಡ್ಯ ಅರಸು, ಕೊಡಗಿನ ಲಿಂಗರಾಜ ಮೊದಲಾದವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸುಧಾರಣೆ ಕಂಡಿತು. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನದ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಾಲಯದ ಪೂರ್ಣ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ದಾನಿಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ ದೇವಾಲಯದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯ ನಡೆದಿದೆ.</p>.<p>ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವ ಒಂದು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪಾರ್ವತಿ-ಪರಮೇಶ್ವರರ ಜೋಡಿ ದೇವರ ನೃತ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪಾಲೂರಪ್ಪ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಒಳಪಡುವ ಕುಯ್ಯಂಗೇರಿ ನಾಡಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಾದ ಪಾಲೂರು, ಹೊದ್ದೂರು, ಹೊದವಾಡ, ಕುಂಬಳದಾಳು, ಅರವತ್ತೋಕ್ಲು, ಬೆಟ್ಟಗೇರಿ, ಹೆರವನಾಡು, ಕಾರುಗುಂದ ಮತ್ತು ಕಡಿಯತ್ತೂರಿನ ಭಕ್ತರು ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.</p>.<p>ಈ ದೇವಾಲಯದ ಆದಿದೈವ ಪಾಲೂರಪ್ಪ ಕ್ರಿ.ಶ.11ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹಿಂದೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ದೇಗುಲ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವ</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p><strong>ನಾಪೋಕ್ಲು</strong>: ಕೊಡಗು ಜಿಲ್ಲೆಯ ದೇವಾಲಯಗಳ ಪೈಕಿ ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಗಮನೆ ಸೆಳೆಯುವ ಪಾಲೂರು ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಕಾವೇರಿ ನದಿ ತಟದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಾಚೀನವಾದ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ. ತನ್ನದೇ ಆದ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.</p>.<p>ಮಡಿಕೇರಿಯಿಂದ ಭಾಗಮಂಡಲಕ್ಕೆ ತೆರಳುವ ಮಾರ್ಗದ ಮಧ್ಯೆ ಸಿಗುವ ಬೆಟ್ಟಗೇರಿ ಎಂಬಲ್ಲಿಂದ ಎಡಕ್ಕೆ ಸಾಗುವ ನಾಪೋಕ್ಲುವಿನ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿದರೆ ಪಾಲೂರು ಸಿಗುತ್ತದೆ. ರಸ್ತೆಬದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕಮಾನಾಕೃತಿಯ ಪ್ರವೇಶದ್ವಾರವು ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಭಕ್ತರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸುತ್ತದೆ.</p>.<p>ಕೇರಳದ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ತಲುಪಬೇಕೆಂದರೆ ರಸ್ತೆಯಿಂದ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರದ ಮೂಲಕ ಸುಮಾರು 101 ಮೆಟ್ಟಿಲುಗಳನ್ನು ಏರಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಸುತ್ತಲೂ ವಿಶಾಲವಾದ ಪ್ರಾಕಾರವಿದ್ದು ಗರ್ಭಗುಡಿಯು ಚೌಕಾಕಾರವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಎದುರಿಗೆ ಮುಖಮಂಟಪವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಮುಖ ಮಂಟಪವು ಆಕರ್ಷಕವಾಗಿದ್ದು ಇದರಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಲಾದ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಕೆತ್ತನೆಗಳು ಮನಸೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಗರ್ಭ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿನ ದೇವರ ವಿಗ್ರಹಕ್ಕೆ ಎದುರಾಗಿರುವ ಮುಖ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಸುಂದರವಾದ ಬಸವನನ್ನು ಕೆತ್ತಲಾಗಿದೆ. ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ ದ್ವಾರ ಪಡುವಣ ದಿಕ್ಕಿಗೆ ಇರುವುದು ಈ ದೇವಾಲಯದ ಮತ್ತೊಂದು ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯವಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಾಲಯವು ಬಹಳಷ್ಟು ಪ್ರಾಚೀನವಾದುದು ಎನ್ನಲಾಗಿದ್ದು, ಕ್ರಿ.ಶ 11ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಹಿಂದೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಈ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿ.ಶ 11ನೇ ಶತಮಾನದ ಶಿಲಾಶಾಸನವಿದ್ದು, ಅದರಲ್ಲಿ ಪಾಲಯೂರು ಎಂದು ಬರೆಯಲಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಈ ದೇವಾಲಯದ ಆದಿದೈವ ಪಾಲೂರಪ್ಪನಾಗಿದ್ದು, ಇವರು ಮೂಲತಃ ಕೇರಳದವರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ಪಾಡಿಯ ಇಗ್ಗುತ್ತಪ್ಪನೂ ಸೇರಿದಂತೆ ತನ್ನ ಐವರು ಸೋದರರ ನಡುವಿನ ವೈಮನಸ್ಯದಿಂದಾಗಿ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದು ನೆಲೆಯೂರಿದ ಎನ್ನುವುದು ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ.</p>.<p>ಕೇರಳದ ವೀರವರ್ಮ, ತಮಿಳುನಾಡಿನ ಪಾಂಡ್ಯ ಅರಸು, ಕೊಡಗಿನ ಲಿಂಗರಾಜ ಮೊದಲಾದವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಈ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತಷ್ಟು ಸುಧಾರಣೆ ಕಂಡಿತು. ಇಲ್ಲಿರುವ ಶಾಸನದ ಪ್ರಕಾರ ದೇವಾಲಯದ ಪೂರ್ಣ ಆಡಳಿತವನ್ನು ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಒಕ್ಕೂಟಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳಲಾಗಿದೆ. ದಾನಿಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ ದೇವಾಲಯದ ಜೀರ್ಣೋದ್ಧಾರ ಕಾರ್ಯ ನಡೆದಿದೆ.</p>.<p>ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವ ಒಂದು ವಾರಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಪಾರ್ವತಿ-ಪರಮೇಶ್ವರರ ಜೋಡಿ ದೇವರ ನೃತ್ಯ ಆಕರ್ಷಣೀಯವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಪಾಲೂರಪ್ಪ ಮಹಾಲಿಂಗೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಒಳಪಡುವ ಕುಯ್ಯಂಗೇರಿ ನಾಡಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಾದ ಪಾಲೂರು, ಹೊದ್ದೂರು, ಹೊದವಾಡ, ಕುಂಬಳದಾಳು, ಅರವತ್ತೋಕ್ಲು, ಬೆಟ್ಟಗೇರಿ, ಹೆರವನಾಡು, ಕಾರುಗುಂದ ಮತ್ತು ಕಡಿಯತ್ತೂರಿನ ಭಕ್ತರು ಉತ್ಸವದಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.</p>.<p>ಈ ದೇವಾಲಯದ ಆದಿದೈವ ಪಾಲೂರಪ್ಪ ಕ್ರಿ.ಶ.11ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೂ ಹಿಂದೆಯೇ ನಿರ್ಮಿಸಲಾದ ದೇಗುಲ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ನಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವ</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>