ಆಯೋಗದ ವಿಶ್ವಾಸಾರ್ಹತೆಗೆ ಬಲವಾದ ಪೆಟ್ಟು ಕೊಟ್ಟ ಚುನಾವಣೆ

ಚುನಾವಣೆ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿ ಘೋಷಿಸಿದ ದಿನದಿಂದ, ಕೊನೆಯ ಹಂತದ ಮತದಾನಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳದಲ್ಲಿ ಬಹಿರಂಗ ಪ್ರಚಾರದ ಅವಧಿಯನ್ನು ಮೊಟಕುಗೊಳಿಸಿದ್ದರವರೆಗೆ ಆಯೋಗ ಕೈಗೊಂಡ ಅನೇಕ ತೀರ್ಮಾನಗಳು ಟೀಕೆಗಳಿಗೆ, ವಿವಾದಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾದವು. ಈ ತೀರ್ಮಾನಗಳ ಹಿಂದೆ ನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ಧೋರಣೆಯ ಕೊರತೆ ಕಾಣುತ್ತಿತ್ತು. ಈ ತೀರ್ಮಾನಗಳು ಪ್ರಧಾನಿ ಮೋದಿ ಹಾಗೂ ಬಿಜೆಪಿಯ ಪರ ಇರುವಂತೆ ಕಾಣುತ್ತಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣಾ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯನ್ನು ಏಳು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ, ಎರಡು ತಿಂಗಳಿಗೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅವಧಿಗೆ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಸಮರ್ಥನೆಗಳು ಇರಲಿಲ್ಲ. ಬಿಜೆಪಿಯು ಒಂದಿಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸೀಟುಗಳನ್ನು ಗೆದ್ದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು ಎಂಬ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇರುವ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಮತದಾನ ನಡೆಯಿತು. ಚುನಾವಣಾ ಅಭಿಯಾನದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಾಜಕೀಯ ನಾಯಕರ ಭಾಷೆ ತೀರಾ ಕೆಳಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಕುಸಿಯಲು ಈ ದೀರ್ಘ ಅವಧಿ ಕೂಡ ಒಂದು ಕಾರಣ ಎಂಬ ವಾದ ಇದೆ. ಆಯೋಗವು ಪಕ್ಷಪಾತಿಯಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದು ತೀರಾ ಎದ್ದುಕಾಣುವಂತೆ ಆಗಿದ್ದು ಮೋದಿ ಮತ್ತು ಶಾ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ದಾಖಲಾದ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ದೂರುಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಿದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ. ಮೋದಿ ಅವರ ವಿರುದ್ಧ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯ 11 ದೂರುಗಳು ದಾಖಲಾದವು. ಅಷ್ಟರಲ್ಲೂ ಆಯೋಗವು ಮೋದಿ ಅವರು ‘ನಿರ್ದೋಷಿ’ ಎಂದು ಹೇಳಿತು. ಆದರೆ ಮೋದಿ ಅವರು ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆ ಉಲ್ಲಂಘಿಸಿರುವುದು ಚುನಾವಣೆಯನ್ನುನಿಷ್ಪಕ್ಷಪಾತ ಮನಸ್ಸಿನಿಂದ ಗಮನಿಸಿದವರಿಗೆ ಅರ್ಥವಾಗುವಂತಿತ್ತು. ಉಪಗ್ರಹ ನಿರೋಧಕ ಕ್ಷಿಪಣಿ ಪ್ರಯೋಗದ ಯಶಸ್ಸು ತಮ್ಮ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆ ಎಂದು ಮೋದಿ ಅವರು ಬಿಂಬಿಸಲು ಯತ್ನಿಸಿದ್ದು ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಆಯೋಗವು ತಾಂತ್ರಿಕ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಮಾತ್ರ ಪರಿಗಣಿಸಿ ಹೇಳಿತು. ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಮತ ಚಲಾವಣೆ ಮಾಡುವವರು ತಮ್ಮ ಮತವನ್ನು ಪುಲ್ವಾಮಾ ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಹುತಾತ್ಮರಾದವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಮೋದಿ ಹೇಳಿದ್ದು, ರಾಹುಲ್ ಗಾಂಧಿ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಿರುವ ವಯನಾಡಿನಲ್ಲಿ ‘ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತರೇ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತರು’ ಎಂದು ಹೇಳಿದ್ದು ಕೂಡ ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯೇ ಆಗಿದ್ದವು. ಚುನಾವಣಾ ಅಭಿಯಾನದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮವನ್ನು, ಸಶಸ್ತ್ರ ಪಡೆಗಳ ಹೆಸರನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡುವುದು ನೀತಿ ಸಂಹಿತೆಯ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಆಗಿದ್ದರೂ ಆಯೋಗಕ್ಕೆ ಅದು ತಪ್ಪೆಂದು ಕಾಣಿಸಲಿಲ್ಲ. ಆಯೋಗವು ಕೆಲವು ನಾಯಕರ ವಿರುದ್ಧ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡಿತಾದರೂ, ಆ ನಾಯಕರು ಮಾಡಿದಷ್ಟೇ ತೀವ್ರವಾದ ತಪ್ಪು ಮಾಡಿದ್ದ ಮೋದಿ ಮತ್ತು ಶಾ ಅವರನ್ನು ದೋಷಮುಕ್ತಗೊಳಿಸಿತು. ಈ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಗದ ಕಾರ್ಯವೈಖರಿಯು ಗಂಭೀರ ಕಳವಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲ ಪಕ್ಷಗಳನ್ನು, ಎಲ್ಲ ಪಕ್ಷಗಳ ನಾಯಕರನ್ನು ಸಮಾನವಾಗಿ ಕಾಣುವ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಗ ಸೋತಿರುವಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿದೆ. ಚುನಾವಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಸಂಕೀರ್ಣವೂ,ತ್ರಾಸದಾಯಕವೂ ಆಗುತ್ತಾ ಬಂದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ, ಈ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಲ್ಲಿ ಆಯೋಗವು ಸಮಸ್ಯೆಗಳಿಗೆ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಹುಡುಕುವ ಬದಲು ತಾನೇ ಸಮಸ್ಯೆಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಇದು ತೀರಾ ದುರದೃಷ್ಟಕರ. ತೀರ್ಪುಗಾರನ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಇರುವವನು ತಟಸ್ಥ ನಿಲುವು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ಆದರೆ ಆತನೇ ಪಕ್ಷಪಾತಿ ಆಗಿಬಿಟ್ಟರೆ ಆಟಗಾರರು, ಆಟವನ್ನು ನೋಡಲು ಬರುವವರು ಆಟದ ಮೇಲೆಯೇ ನಂಬಿಕೆ ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ‍ಪ್ರಜಾತಂತ್ರವನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು ಸ್ವತಂತ್ರ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹೊಣೆ. ಕಾನೂನನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಪಾಲಿಸುವ ಮೂಲಕ ಆಯೋಗವು ಕಾನೂನಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ನೈತಿಕ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಸಂಪಾದಿಸಿತ್ತು. ಆದರೆ, ಅದೇ ಆಯೋಗ ಈಗ ದೇಶದ ಜನರನ್ನು ನಿರಾಸೆಗೊಳಿಸಿದಂತೆ ಕಂಡುಬಂದಿರುವುದು ದುರ್ದೈವದ ಸಂಗತಿ.