<p><strong>ಹಾವೇರಿ:</strong>ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ‘ನೋಟಾ’ (ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೂ ಅಲ್ಲ) ಚಲಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, 2014ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಶೇ 0.34 ಹಾಗೂ 2018ರ ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ 0.99 ನೋಟಾ ಚಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ.</p>.<p>ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ರೋಣಾ ಮತ್ತು ಹಾವೇರಿಯಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ನೋಟಾ ಚಲಾವಣೆಯಾಗಿದ್ದರೆ, ತೀವ್ರ ಪೈಪೋಟಿಯಿದ್ದ ಹಾನಗಲ್ ಮತ್ತು ಹಿರೇಕೆರೂರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಆಯ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ತುರುಸು ನೋಟಾ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿರುವುದು ಢಾಳಾಗಿದೆ.</p>.<p>2018ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ (6 ಕ್ಷೇತ್ರ) ಒಟ್ಟು 7,743 ಮತದಾರರು ‘ನೋಟಾ’ ಚಲಾಯಿಸಿದ್ದು, ಶೇ 0.78ರಷ್ಟು ನೋಟಾ ಚಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.</p>.<p><strong>ಪ್ರಭಾವ ಬೀರದ ನೋಟಾ?</strong><br />ಎಲ್ಲ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಪಡೆದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ‘ನೋಟಾ’ (NOTA)ವೇ ಚಲಾವಣೆಯಾದರೂ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪೈಕಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮತ ಪಡೆದವರೇ ವಿಜೇತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಫಲಿತಾಂಶ ಘೋಷಣೆಯ ಮೇಲೆ ನೋಟಾ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತ್ತು.</p>.<p>ಆದರೆ, ನೋಟಾ ಚಲಾವಣೆಯು ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಮತದಾರರು ನೀಡಬಹುದಾದ ಸಂದೇಶವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ತಜ್ಞರು.</p>.<p><strong>ಏನಿದು ನೋಟಾ</strong><br />ಚುನಾವಣಾ ನಿಯಮಾವಳಿ ಕಾಯಿದೆ 1961ರ 49 ‘ಒ’ ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರ ಮತಗಟ್ಟೆಗೆ ಬಂದ ಮತದಾರನಿಗೆ ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೇ ನಿರಾಕರಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಮತಪತ್ರ (ಬ್ಯಾಲೆಟ್) ಕ್ಕೆ ಠಸ್ಸೆ ಹೊಡೆದು ಮತಪೆಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಹಾಕುವ ಪದ್ಧತಿ ಇತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತದಾರನು ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಮತ ಹಾಕದಿರಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆ –17ಎ ಪಡೆದುಕೊಂಡು, ಸಕಾರಣವನ್ನು ಬರೆದು ಮತಗಟ್ಟೆ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ನೀಡಬಹುದಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ‘ನೋಟಾ’ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗ ಮತಯಂತ್ರ (ಇ.ವಿ.ಎಂ.)ದ ಕೊನೆಯಲ್ಲೇ ನೋಟಾಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.</p>.<p><strong>ಕುಲಗೆಟ್ಟ ಮತಗಳು</strong><br />ಇವಿಎಂ ಬರುವ ಮೊದಲು ಮತಪತ್ರಕ್ಕೆ ಠಸ್ಸೆ ಹೊಡೆದು ಮತಪೆಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆಗ, ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಗುರುತು (ಠಸ್ಸೆಯ ಶಾಯಿ) ಬಿದ್ದರೆ, ಆ ಮತವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ, ಕುಲಗೆಟ್ಟ ಮತ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಅಂಚೆ ಮತದಾನದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮತಪತ್ರ ಉಳಿದಕೊಂಡಿವೆ.</p>.<p>2014ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ತವ್ಯಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜನೆಯಾದ 910 ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹಾಕಿದ ಮತಗಳ ಪೈಕಿ 400 (ಶೇ 44) ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡಿದ್ದವು.2018ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 5,685 ಅಂಚೆ ಮತಗಳಿದ್ದು, 641 ಮತಗಳು ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡಿತ್ತು.</p>.<p>‘ಈ ಬಾರಿ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತವು ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ್ದು, ಕರ್ತವ್ಯ ನಿರತ 3,866 ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ‘ಮುದ್ರಿತ ಇಡಿಸಿ’ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 2,722 ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಅಂಚೆ ಮತಪತ್ರ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಮಾನವ ಸಹಜ ಲೋಪದೋಷಗಳು ಇಳಿಕೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಗೋವಿಂದರೆಡ್ಡಿ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p><strong>ಹಾವೇರಿ:</strong>ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವ ‘ನೋಟಾ’ (ಮೇಲಿನ ಯಾವುದೂ ಅಲ್ಲ) ಚಲಾಯಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದ್ದು, 2014ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಶೇ 0.34 ಹಾಗೂ 2018ರ ವಿಧಾನ ಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಲೋಕಸಭಾ ಕ್ಷೇತ್ರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಶೇ 0.99 ನೋಟಾ ಚಲಾವಣೆಯಾಗಿದೆ.</p>.<p>ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ರೋಣಾ ಮತ್ತು ಹಾವೇರಿಯಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ನೋಟಾ ಚಲಾವಣೆಯಾಗಿದ್ದರೆ, ತೀವ್ರ ಪೈಪೋಟಿಯಿದ್ದ ಹಾನಗಲ್ ಮತ್ತು ಹಿರೇಕೆರೂರ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿತ್ತು. ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಆಯ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ತುರುಸು ನೋಟಾ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿರುವುದು ಢಾಳಾಗಿದೆ.</p>.<p>2018ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಹಾವೇರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ (6 ಕ್ಷೇತ್ರ) ಒಟ್ಟು 7,743 ಮತದಾರರು ‘ನೋಟಾ’ ಚಲಾಯಿಸಿದ್ದು, ಶೇ 0.78ರಷ್ಟು ನೋಟಾ ಚಲಾಯಿಸಿದ್ದಾರೆ.</p>.<p><strong>ಪ್ರಭಾವ ಬೀರದ ನೋಟಾ?</strong><br />ಎಲ್ಲ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳು ಪಡೆದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಮತಗಳಿಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ‘ನೋಟಾ’ (NOTA)ವೇ ಚಲಾವಣೆಯಾದರೂ, ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ಪೈಕಿ ಅತ್ಯಧಿಕ ಮತ ಪಡೆದವರೇ ವಿಜೇತರಾಗುತ್ತಾರೆ. ಫಲಿತಾಂಶ ಘೋಷಣೆಯ ಮೇಲೆ ನೋಟಾ ಯಾವುದೇ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದ ಚುನಾವಣಾ ಆಯೋಗ ಸ್ಪಷ್ಟಪಡಿಸಿತ್ತು.</p>.<p>ಆದರೆ, ನೋಟಾ ಚಲಾವಣೆಯು ರಾಜಕೀಯ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹಾಗೂ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ಮತದಾರರು ನೀಡಬಹುದಾದ ಸಂದೇಶವಾಗಿದೆ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ತಜ್ಞರು.</p>.<p><strong>ಏನಿದು ನೋಟಾ</strong><br />ಚುನಾವಣಾ ನಿಯಮಾವಳಿ ಕಾಯಿದೆ 1961ರ 49 ‘ಒ’ ನಿಯಮದ ಪ್ರಕಾರ ಮತಗಟ್ಟೆಗೆ ಬಂದ ಮತದಾರನಿಗೆ ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಎಲ್ಲ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಮತ ಚಲಾಯಿಸಿದೇ ನಿರಾಕರಿಸುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಹಿಂದೆ ಮತಪತ್ರ (ಬ್ಯಾಲೆಟ್) ಕ್ಕೆ ಠಸ್ಸೆ ಹೊಡೆದು ಮತಪೆಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಹಾಕುವ ಪದ್ಧತಿ ಇತ್ತು. ಆ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮತದಾರನು ಕಣದಲ್ಲಿರುವ ಯಾವುದೇ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗೆ ಮತ ಹಾಕದಿರಲು ಇಚ್ಛಿಸಿದಲ್ಲಿ, ಅರ್ಜಿ ನಮೂನೆ –17ಎ ಪಡೆದುಕೊಂಡು, ಸಕಾರಣವನ್ನು ಬರೆದು ಮತಗಟ್ಟೆ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ ನೀಡಬಹುದಿತ್ತು. ಅದನ್ನು ‘ನೋಟಾ’ ಎಂದು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಈಗ ಮತಯಂತ್ರ (ಇ.ವಿ.ಎಂ.)ದ ಕೊನೆಯಲ್ಲೇ ನೋಟಾಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ.</p>.<p><strong>ಕುಲಗೆಟ್ಟ ಮತಗಳು</strong><br />ಇವಿಎಂ ಬರುವ ಮೊದಲು ಮತಪತ್ರಕ್ಕೆ ಠಸ್ಸೆ ಹೊಡೆದು ಮತಪೆಟ್ಟಿಗೆಗೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಆಗ, ಎರಡು ಅಥವಾ ಹೆಚ್ಚಿನ ಅಭ್ಯರ್ಥಿಗಳಿಗೆ ಗುರುತು (ಠಸ್ಸೆಯ ಶಾಯಿ) ಬಿದ್ದರೆ, ಆ ಮತವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿ, ಕುಲಗೆಟ್ಟ ಮತ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಈಗ ಅಂಚೆ ಮತದಾನದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮತಪತ್ರ ಉಳಿದಕೊಂಡಿವೆ.</p>.<p>2014ರ ಲೋಕಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಕರ್ತವ್ಯಕ್ಕೆ ನಿಯೋಜನೆಯಾದ 910 ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಹಾಕಿದ ಮತಗಳ ಪೈಕಿ 400 (ಶೇ 44) ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡಿದ್ದವು.2018ರ ವಿಧಾನಸಭಾ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ 5,685 ಅಂಚೆ ಮತಗಳಿದ್ದು, 641 ಮತಗಳು ತಿರಸ್ಕೃತಗೊಂಡಿತ್ತು.</p>.<p>‘ಈ ಬಾರಿ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತವು ತಂತ್ರಾಂಶ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಪಡಿಸಿದ್ದು, ಕರ್ತವ್ಯ ನಿರತ 3,866 ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ‘ಮುದ್ರಿತ ಇಡಿಸಿ’ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. 2,722 ಸಿಬ್ಬಂದಿಗೆ ಅಂಚೆ ಮತಪತ್ರ ನೀಡಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಮಾನವ ಸಹಜ ಲೋಪದೋಷಗಳು ಇಳಿಕೆಯಾಗುವ ನಿರೀಕ್ಷೆ ಇದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಜಿಲ್ಲಾಧಿಕಾರಿ ಗೋವಿಂದರೆಡ್ಡಿ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
