ಆಳ–ಅಗಲ: ಏಕರೂಪ ನಾಗರಿಕ ಸಂಹಿತೆಯ ಚರ್ಚೆ– ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳ ಗತಿ ಏನು?

––––––––

ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಎಂದರೆ ಯಾವುದೇ ಇಬ್ಬರು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ನಡುವಣ ಕೌಂಟುಬಿಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ವಿವರಿಸುವ ಕಾನೂನುಗಳು ಎಂದು ಸ್ಥೂಲವಾಗಿ ಅರ್ಥೈಸಬಹುದು. ವಿವರವಾಗಿ ನೋಡಿದರೆ ಹೆಣ್ಣು–ಗಂಡಿನ ನಡುವಣ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧ, ಆಸ್ತಿಯ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರವನ್ನು ಈ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತವೆ. ಏಕರೂಪ ನಾಗರಿಕ ಸಂಹಿತೆ ಜಾರಿಯಾಗುವುದಾದರೆ, ಈ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಹಾಕಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಹೆಣ್ಣು ಮತ್ತು ಗಂಡಿನ ನಡುವಣ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸುವ ಅಥವಾ ಅದು ಇದೇ ರೀತಿ ಇರಬೇಕು ಎಂದು ಹೇಳುವ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ವಿವಾಹ ಕಾನೂನು ಎಂದು ವರ್ಗೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವು ಒಂದು ಧರ್ಮದಿಂದ ಬೇರೊಂದು ಧರ್ಮಕ್ಕೆ, ಒಂದು ಸಮುದಾಯದಿಂದ ಬೇರೊಂದು ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ. ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ವಿವಾಹ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾಪೂರ್ವದ ಬ್ರಿಟಿಷ್‌ ಭಾರತದಲ್ಲೇ ಈ ಧಾರ್ಮಿಕ ಕಟ್ಟಳೆಗಳಿಗೆ ಕಾಯ್ದೆಯ ರೂಪ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ನಂತರದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಅವನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆನಂತರ ಹಲವು ಬಾರಿ ಈ ಕಾನೂನುಗಳಿಗೆ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತರಲಾಗಿದೆ. 

ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧ ಹೇಗೆ ನಡೆಯಬೇಕು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಕಾನೂನುಗಳು ವಿವರಿಸುವುದರ ಜತೆಗೆ, ವಿಚ್ಛೇದನದ ಮೂಲಕ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧದಿಂದ ಬೇರೆಯಾಗುವುದು ಹೇಗೆ ಎಂಬುದನ್ನೂ ಈ ಕಾನೂನುಗಳು ವಿವರಿಸುತ್ತವೆ. ವಿಚ್ಛೇದನದ ನಂತರ ಪರಿಹಾರ, ಮಕ್ಕಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯ ಹಕ್ಕು ಮತ್ತು ಕರ್ತವ್ಯಗಳು, ಎರಡನೇ ವಿವಾಹ... ಹೀಗೆ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಎಲ್ಲಾ ವಿಷಯಗಳನ್ನೂ ಈ ಕಾನೂನುಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತವೆ.

ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕನ್ನೂ ಈ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತವೆ. ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯರಿಗೂ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕು ಏಕಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಅನ್ವಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಧರ್ಮದಿಂದ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಇವು ಬದಲಾಗುತ್ತವೆ. ಒಂದೇ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳು ಭಿನ್ನವಾದ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತವೆ. ಇವನ್ನೂ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಇವು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳು ಆಗಿರುವ ಕಾರಣದಿಂದ ಇವು ಒಂದೇ ಧರ್ಮದ ಎಲ್ಲಾ ಜನರಿಗೂ ಏಕಪ್ರಕಾರವಾಗಿ ಅನ್ವಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳು ಭಿನ್ನ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸುತ್ತವೆ. ಕೇರಳದ ನಂಬೂದರಿ ಸಮುದಾಯ, ಭಾರತದ ಎಲ್ಲೆಡೆ ಇರುವ ಕೆಲವು ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಮನೆಯ ಯಜಮಾನಿಕೆ ಮತ್ತು ಆಸ್ತಿಯ ಹಕ್ಕು ಭಿನ್ನವಾಗಿವೆ.

ಕೇರಳದ ನಂಬೂದರಿ ಸಮುದಾಯವು ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಕೌಂಟುಂಬಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿದೆ. ಮೇಘಾಲಯ ಮತ್ತು ಛತ್ತೀಸಗಡದ ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳೂ ಮಾತೃಪ್ರಧಾನ ಕೌಟುಂಬಿಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಹೊಂದಿವೆ. ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಈ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಭಾರತದ ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಇರುವ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಣ್ಣುಮಗಳಿಗೆ ಆಸ್ತಿಯ ಹಕ್ಕು ಇಲ್ಲ. ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಈ ಬುಡಕಟ್ಟು ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ವಿವಾಹ, ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಈ ಸಮುದಾಯಗಳು ತಮ್ಮದೇ ವೈಯಕ್ತಿಕ ನಿಯಮಗಳನ್ನು ಪಾಲಿಸುತ್ತವೆ. ಭಾರತದ ಸಂವಿಧಾನವು ಈ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾನ್ಯ ಮಾಡಿದೆ. ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳಲ್ಲಿನ ಈ ವೈವಿಧ್ಯವನ್ನು ಏಕರೂಪ ನಾಗರಿಕ ಸಂಹಿತೆ ಏಕರೂಪಕ್ಕೆ ತರುತ್ತದೆ.

ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳ ವೈವಿಧ್ಯ

ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಧರ್ಮದವರಿಗೆ ಅವರದ್ಧೇ ಆದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಕಾನೂನುಗಳು ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ

ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ

ಇದು ದೇಶದ ಬಹುತೇಕ ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಾಗುತ್ತದೆ. ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ‘ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ’ ಎಂದು ಇದೆಯಾದರೂ, ಸಿಖ್‌, ಜೈನ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮೀಯರಿಗೂ ಈ ಕಾಯ್ದೆ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹವು ಒಂದು ಪವಿತ್ರ ಸಂಬಂಧ ಎಂದು ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧ, ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿನ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು, ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು, ವಿಚ್ಛೇದನದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು, ವಿಚ್ಛೇದನದ ನಂತರದ ಪರಿಹಾರಗಳು, ಎರಡನೇ ಮದುವೆ ಮೊದಲಾದ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ನಿರ್ದೇಶಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ಹಲವು ಬಾರಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತರಲಾಗಿದೆ.

ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ

ಇದು ದೇಶದ ಬಹುತೇಕ ಹಿಂದೂಗಳಿಗೆ, ಸಿಖ್‌, ಜೈನ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮದವರಿಗೆ ಅನ್ವಯಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಧರ್ಮದ ಜನರಲ್ಲಿ ವಿವಾಹ ಮತ್ತು ಕೌಟುಂಬಿಕ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಆಸ್ತಿಯ ಹಕ್ಕು ಯಾರಿಗೆಲ್ಲಾ ದೊರೆಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆಯು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವ ಸ್ವರೂಪದ ಆಸ್ತಿಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ಅನ್ವಯ ಹಕ್ಕು ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ವಾರಸುದಾರಿಕೆ ಸಾಧಿಸಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸಂಬಂಧದ ಸ್ವರೂಪ, ಆ ಸಂಬಂಧದ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ ದೊರೆಯುವ ಆಸ್ತಿ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕುಗಳು ಎಂಥವು ಎಂಬುದನ್ನು ಇದರಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಹಿಂದೂ, ಸಿಖ್‌, ಜೈನ, ಬೌದ್ಧ ಧರ್ಮೀಯರಿಗೆ ಇದು ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನಾಗಿದೆ.‌

ಹಿಂದೂ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕರು ಮತ್ತು ಪಾಲಕತ್ವ ಕಾಯ್ದೆ

ಹಿಂದೂ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುವ  ಕಾಯ್ದೆ ಇದಾಗಿದೆ. ಇದು ಜೈನ, ಬೌದ್ಧ ಮತ್ತು ಸಿಖ್‌ ಧರ್ಮದವರಿಗೂ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಒಂದು ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿನ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕರ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಯಾರದ್ದು, ಅವರಿಗೆ 18 ವರ್ಷ ತುಂಬುವವರೆಗೆ ಅವರ ಆಸ್ತಿಯ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆ ಯಾರದು ಎಂಬುದನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೂ ಒಂದು ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನು ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. 

ಕ್ರೈಸ್ತ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ

ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮೀಯರ ವಿವಾಹ ಮತ್ತು ವಿಚ್ಛೇದನವನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹದ ರೂಪುರೇಷೆಗಳು, ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕುಗಳು, ವಿಚ್ಛೇದನಕ್ಕೆ ಕಾರಣಗಳು, ವಿಚ್ಛೇದನದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಗಳು, ಪರಿಹಾರಗಳನ್ನು ಈ ಕಾಯ್ದೆ ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತೀಯ ಕ್ರೈಸ್ತರಿಗೆ ಇದು ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ರೈಸ್ತ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರವಾದ ಇತರ ಭಾರತೀಯರಿಗೂ ಈ ಕಾಯ್ದೆಯ ನಿಯಮಗಳು ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ.

ಪಾರ್ಸಿ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ

ಪಾರ್ಸಿ ಧರ್ಮದವರ ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧ ಮತ್ತು ವಿಚ್ಛೇದನವನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಲು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಕಾನೂನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಯಹೂದಿಗಳಿಗೂ ಇದು ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತದೆ.

lಈಶಾನ್ಯ ಭಾರತದ ರಾಜ್ಯಗಳ ಗುಡ್ಡಗಾಡು ಪ್ರದೇಶ ನಿವಾಸಿಗಳಿಗೆ 371–ಎ, 371–ಬಿ ಮತ್ತು 371–ಐ ವಿಧಿಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ವಾಯತ್ತ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡಲಾಗಿದೆ. ಈ ಜನರು ವಿವಾಹ, ಆಸ್ತಿ, ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ತಮ್ಮದೇ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಅವನ್ನು ಪಾಲಿಸಲು ಅವಕಾಶವಿದೆ
lನಂಬೂದಿರಿ ಸಮುದಾಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಮದ್ರಾಸ್‌ ನಂಬೂದಿರಿ ಕಾಯ್ದೆ, ಮದ್ರಾಸ್‌ ಕಾಯ್ದೆ, ಕೊಚ್ಚಿ ನಂಬೂದಿರಿ ಕಾಯ್ದೆಗಳು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿವೆ

ಮುಸ್ಲಿಂ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ

ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಾಪೂರ್ವದಲ್ಲೇ ಈ ಕಾನೂನು ಜಾರಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಆನಂತರ ಈ ಕಾಯ್ದೆಗೆ ಹಲವು ಬಾರಿ ತಿದ್ದುಪಡಿ ತರಲಾಗಿದೆ. ಇದು ಮುಸ್ಲಿಂ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲೇ ಅತ್ಯಂತ ಮಹತ್ವದ ಕಾಯ್ದೆಯಾಗಿದೆ. ವಿವಾಹವು ಒಂದು ಗಂಡು ಮತ್ತು ಹೆಣ್ಣಿನ ನಡುವಣ ಒಪ್ಪಂದ ಎಂದು ಈ ಕಾನೂನು ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತದೆ. ಇಬ್ಬರೂ ಒಪ್ಪಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಆ ವಿವಾಹ ಏರ್ಪಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದಕ್ಕೆ ಇಬ್ಬರು ಸಾಕ್ಷಿಗಳು ಇರಲೇಬೇಕು. ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳು, ವೈವಾಹಿಕ ಒಪ್ಪಂದದ ಹೊಣೆಗಾರಿಕೆಗಳನ್ನು ಈ ಕಾನೂನು ವಿವರಿಸುತ್ತದೆ. ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧದ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಯಾರೇ ಮುರಿದರೂ, ಸಂಬಂಧ ಮುಂದುವರಿಸುವುದು ಅಸಾಧ್ಯ ಎನಿಸಿದಾಗ ವಿಚ್ಛೇದನ ಪಡೆಯುವ ಹಕ್ಕನ್ನು ಗಂಡ–ಹೆಂಡತಿ ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಈ ಕಾಯ್ದೆ ನೀಡುತ್ತದೆ. ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಮೊರೆ ಹೋಗದೆಯೇ, ತ್ರಿವಳಿ ತಲಾಖ್‌ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ವಿಚ್ಛೇದನ ಪಡೆಯುವ ಪದ್ಧತಿ ಜಾರಿಯಲ್ಲಿ ಇತ್ತು. ಅದನ್ನು ಈಚೆಗೆ ರದ್ದುಪಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆಸ್ತಿಯ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರದ ಹಕ್ಕನ್ನೂ ಮುಸ್ಲಿಂ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನಿನಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಲಾಗಿದೆ.

––ದೇಶದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಧರ್ಮದವರಿಗೆ ಅವರದ್ಧೇ ಆದ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಕಾನೂನುಗಳಿವೆ. ಕೆಲವು ಕಾನೂನುಗಳು ಕೆಲವು ಪ್ರದೇಶಕ್ಕಷ್ಟೇ ಅನ್ವಯವಾಗುತ್ತವೆ

ಆಧಾರ: ಹಿಂದೂ ವಿವಾಹ ಕಾಯ್ದೆ, ಹಿಂದೂ ಉತ್ತರಾಧಿಕಾರ ಕಾಯ್ದೆ, ಹಿಂದೂ ಅಪ್ರಾಪ್ತ ವಯಸ್ಕರು ಮತ್ತು ಪಾಲಕತ್ವ ಕಾಯ್ದೆ, ಕೇಂದ್ರ ಕಾನೂನು ಆಯೋಗದ ‘ಕೌಟುಂಬಿಕ ಕಾನೂನುಗಳ ಸುಧಾರಣೆ’ ಅಧ್ಯಯನ ವರದಿ, ಪಿಟಿಐ