ಗೀತೆ ಎಂಬ ತಾಯಿ

‘ಗೀತೆಗೂ ನನಗೂ ಇರುವ ಸಂಬಂಧ ತರ್ಕಕ್ಕೆ ಮೀರಿದ್ದು. ನನ್ನ ಮೈ ತಾಯ ಹಾಲಿನಿಂದ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಹಾಲಿನಿಂದ ಬೆಳೆದಿದೆ. ಎಲ್ಲಿ ಜೀವಾಳದ ಸಂಬಂಧ ಇರುತ್ತದೆಯೋ ಅಲ್ಲಿ ತರ್ಕಕ್ಕೆ ಎಡೆಯಿಲ್ಲ. ತರ್ಕವನ್ನುಳಿದು ಶ್ರದ್ಧೆ–ಪ್ರಯೋಗ – ಈ ಎರಡು ರೆಕ್ಕೆಗಳನ್ನು ಕೆದರಿ ಗೀತಾಗಗನದಲ್ಲಿ ನಾನು ಯಥಾಶಕ್ತಿ ವಿಹರಿಸುತ್ತೇನೆ. ಬಹುಶಃ ನಾನು ಗೀತೆಯ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲೇ ಇದ್ದೇನೆ. ಗೀತೆಯೆಂದರೆ ನನ್ನ ಪ್ರಾಣತತ್ವ. ಗೀತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯಾರಿಗಾದರೂ ನಾನು ಹೇಳಿದರೆ ಆಗ ಗೀತಾಸಮುದ್ರದ ಮೇಲೆ ತೇಲಾಡುತ್ತಿರುತ್ತೇನೆ. ನಾನೊಬ್ಬನೇ ಇದ್ದರೆ ಆ ಅಮೃತದ ಕಡಲಿನಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಮುಳುಗಿ ಕುಳಿತಿರುತ್ತೇನೆ.’

ಭಗವದ್ಗೀತೆಯನ್ನು ‘ಗೀತೆ’ ಎಂದು ಕರೆಯುವ ವಾಡಿಕೆಯಿದೆಯಷ್ಟೆ. ಗೀತೆಯನ್ನು ಪಠಿಸುವುದಕ್ಕೆ ಮೊದಲು ಪ್ರಾರ್ಥನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಕೆಲವೊಂದು ಶ್ಲೋಕಗಳನ್ನು ಹೇಳುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವುಂಟು. ಇವನ್ನೇ ‘ಧ್ಯಾನಶ್ಲೋಕ’ಗಳು ಎಂದು ಕರೆದಿರುವುದು. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮೊದಲನೆಯದು ಹೀಗೆ:

ಪಾರ್ಥಾಯ ಪ್ರತಿಬೋಧಿತಾಂ ಭಗವತಾ ನಾರಾಯಣೇನ ಸ್ವಯಂ
ವ್ಯಾಸೇನ ಗ್ರಥಿತಾಂ ಪುರಾಣಮುನಿನಾ ಮಧ್ಯೇ ಮಹಾಭಾರತಂ |
ಅದ್ವೈತಾಮೃತವರ್ಷಿಣೀಂ ಭಗವತೀಂ ಅಷ್ಟಾದಶಾಧ್ಯಾಯಿನೀಮ್‌
ಅಂಬತ್ವಾಮನುಸಂದಧಾಮಿ ಭಗವದ್ಗೀತೇ ಭವದ್ವೇಷಿಣೀಮ್ ||

ಈ ಧ್ಯಾನಶ್ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಗೀತೆಯನ್ನು ತಾಯಿ ಎಂದೇ ಸಂಬೋಧಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ವಿನೋಬಾ ಅವರು ಕೂಡ ಈ ಮಾತಿಗೆ ಒತ್ತು ಕೊಟ್ಟು, ಗೀತೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತನಾಡಲು ಆರಂಭಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲೊಂದು ವಾಸ್ತವ ಸಂಗತಿಯೊಂದುಂಟು. ನಮ್ಮೆಲ್ಲರ ಜೀವನವೂ ಆರಂಭವಾಗುವುದೇ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಯಿಂದ. ಇದು ಆಕೆಯ ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವುದಕ್ಕೆ ಮಾತ್ರವೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿಲ್ಲ; ನಾವು ಈ ಲೋಕಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶಿದ ಮೇಲೂ ಮೊದಲ ಸಂಪರ್ಕ ಬರುವುದು ಆಕೆಯೊಂದಿಗೆ. ಗರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವೇ ಅಲ್ಲ, ನಾವು ಜನಿಸಿದ ಮೇಲೂ ನಮ್ಮ ಮೊದಲ ಆಹಾರವನ್ನು ಪಡೆಯುವುದು ಆಕೆಯ ಮೂಲಕವೇ. ಮತ್ತೆ, ಹೀಗೆ ಪಡೆದ ಆಹಾರವೇ ನಮ್ಮನ್ನು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ಆರೋಗ್ಯವಾಗಿರಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗಿಸುವುದು. ಎಂದರೆ ನಮಗೂ ನಮ್ಮ ತಾಯಿಗೂ ಇರುವ ಸಂಬಂಧ ಸಾವಯವ ಸಂಬಂಧ; ಆಕೆ ಭೌತಿಕವಾಗಿ ನಮ್ಮಿಂದ ದೂರವಾಗಿದ್ದರೂ ತಾಯ್ತತನ ನಮ್ಮನ್ನು ಕಾಪಾಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತದೆ. ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ವಿನೋಬಾ ಮಾತುಗಳನ್ನು ಮನನ ಮಾಡಿದಾಗ, ಅದರ ಗಾಢವಾದ ಭಾವ ನಮ್ಮನ್ನು ಆಲೋಚನೆಯ ಕಡೆಗೆ ಪ್ರಚೋದಿಸದೆ ಇರದು.

‘ನನ್ನ ಮೈ ತಾಯ ಹಾಲಿನಿಂದ ಬೆಳೆದಿದೆ; ಅದಕ್ಕಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಗೀತೆಯ ಹಾಲಿನಿಂದ ಬೆಳೆದಿದೆ’ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ, ವಿನೋಬಾ.

ನಾವು ಬೆಳವಣಿಗೆ ಎಂದರೆ ಶಾರೀರಕವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಮಾತ್ರಕ್ಕೇ ಸೀಮಿತವಾಗಿ ಯೋಚಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಸಮಗ್ರ ಬೆಳವಣಿಗೆ, ವಿಕಾಸ ಎಂದರೆ ಅದು ಶಾರೀಕವಾದ ಹಾಗೂ ಮಾನಸಿಕವಾದ – ಎರಡೂ ಸೇರಿರುತ್ತವೆ. ನಾವು ಸೇವಿಸುವ ಆಹಾರ ನಮ್ಮನ್ನು ಶಾರೀರಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆಯೇ ನಾವು ಪಡೆಯುವ ವಿದ್ಯೆ–ಚಿಂತನೆಗಳು ನಮ್ಮನ್ನು ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತವೆ. ಹೀಗಿದ್ದರೂ ತಾಯಿಯ ಹಾಲು, ಎಂದರೆ ಅವಳು ಕೊಡುವ ಆಹಾರ ಕೇವಲ ನಮ್ಮನ್ನು ಶಾರೀರಕವಾಗಿ ಮಾತ್ರವೇ ಬೆಳಸುವುದಿಲ್ಲ; ಅವಳ ಉದ್ದೇಶ ನಮ್ಮನ್ನು ಶಾರೀಕವಾಗಿಯೂ ಮಾನಸಿಕವಾಗಿಯೂ ಬೌದ್ಧಿಕವಾಗಿಯೂ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ಅವಳು ಉಣಿಸುವ ಆಹಾರಕ್ಕೆ ಅಂಥ ಶಕ್ತಿಯೂ ಸಂಕಲ್ಪವೂ ಇರುತ್ತದೆ. ಮಕ್ಕಳು ಎಲ್ಲ ವಿಧದಲ್ಲಿಯೂ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿರಲಿ ಎನ್ನುವುದೇ ತಾಯಿಯ ಆಸೆ ಅಲ್ಲವೆ? ಹೆತ್ತತಾಯಿಯಂತೆ ಭಗವದ್ಗೀತೆಯೂ ನಮ್ಮ ಪಾಲಿಗೆ ಒದಗುವಂಥದ್ದು. ಅದು ಜೀವನದುದ್ದಕ್ಕೂ ನಮಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಿಕ ಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಕೊಡುವುದರಿಂದ ಅವಳು ಕೂಡ ನಮಗೆ ತಾಯಿಯೇ ಹೌದು.