<p>ಮಮ ನ ಭಜನಶಕ್ತಿಃ ಪಾದಯೋಸ್ತೇ ನ ಭಕ್ತಿಃ</p>.<p>ನ ಚ ವಿಷಯವಿರಕ್ತಿರ್ಧ್ಯಾನಯೋಗೇ ನ ಸಕ್ತಿಃ ।</p>.<p>ಇತಿ ಮನಸಿ ಸದಾಹಂ ಚಿಂತಯನ್ನಾದ್ಯಶಕ್ತೇ</p>.<p>ರುಚಿವಚನಪುಷ್ಪೈರರ್ಚನಂ ಸಂಚಿನೋಮಿ ।।</p>.<p>ಇದರ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೀಗೆ:</p>.<p>‘ನನಗೆ ಭಕ್ತಿ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ; ನಿನ್ನ ಪಾದಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ; ಇಂದ್ರಿಯ ಭೋಗಗಳಲ್ಲಿ ವೈರಾಗ್ಯ ಬಂದಿಲ್ಲ; ಧ್ಯಾನಯೋಗದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಲಿಲ್ಲ – ಹೀಗೆಂದು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಕೊರಗುತ್ತ ಕೊರಗುತ್ತ, ಎಲೈ ಆದಿಶಕ್ತಿಯೇ, ಸುಂದರವಾದ ಮಾತುಗಳು ಎಂಬ ಹೂವುಗಳಿಂದ ನಿನ್ನ ಅರ್ಚನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವೆ.’</p>.<p>ಭಕ್ತಿಯ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಈ ಪದ್ಯ.</p>.<p>ಭಕ್ತಿ ಎಂಬುದು ಭಕ್ತನು ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಸಾಧಿಸುವ ತಾದಾತ್ಮ್ಯ; ಇದನ್ನು ಪ್ರೀತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಬಹುದು. ಇದು ತೋರಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನಗಳೂ ಹತ್ತಾರು. ಮೊದಲಿಗೆ ನಮ್ಮ ಇಂದ್ರಿಯ ಸುಖಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉದಾಸೀನತೆ ಬರಬೇಕು; ಲೌಕಿಕ ಸುಖದುಃಖಗಳಿಂದ ಮನಸ್ಸು ದೂರವಾಗಬೇಕು. ಭಗವಂತನ ಸಾಕ್ಷತ್ಕಾರವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಉತ್ಕಟತೆ ಮೂಡಬೇಕು. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ದೇವರನ್ನೇ ಕಾಣುವಂಥ ಭಾವ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಬೇಕು.</p>.<p>ಆದರೆ ಇಂಥ ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೊಂದು ಸುಲಭದ ದಾರಿಯೂ ಇದೆ. ನಮಗೆ ನಮ್ಮ ಅಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಈ ಅಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪ್ರಯತ್ನವೂ ನಡೆಯಬೇಕು. ಆರ್ತತೆಯಿಂದ ಭಗವಂತನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಪಾಕಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ಇದು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆಲೆಗೊಳಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೇ ಈ ಪದ್ಯ ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು.</p>.<p>ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನ ಏನು – ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವೋ ಎಂಬಂತಿದೆ ಈ ಪದ್ಯ:</p>.<p>ಯತ್ರೈವ ಯತ್ರೈವ ಮನೋ ಮದೀಯಂ</p>.<p>ತತ್ರೈವ ತತ್ರೈವ ತವ ಸ್ವರೂಪಮ್ ।</p>.<p>ಯತ್ರೈವ ಯತ್ರೈವ ಶಿರೋ ಮದೀಯಮ್</p>.<p>ತ್ರತ್ರೈವ ತತ್ರೈವ ಪದದ್ವಯಂ ತೇ ।।</p>.<p>’ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಸುಳಿದಾಡುವುದೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ನಿನ್ನ ಸ್ವರೂಪವೇ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ನನ್ನ ತಲೆಯನ್ನಿಡುವೆನೋ ನಿನ್ನ ಪದದ್ವಯವೇ ಇರುತ್ತದೆ‘ – ಎಂಬುದು ಇದರ ಭಾವ.</p>.<p>ನಮ್ಮ ನಡೆ–ನುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಭಾವವೇ ತುಂಬಿದ್ದರೆ ಆಗ ನಾವು ನೋಡುವುದೆಲ್ಲವೂ ದೇವರ ರೂಪವಾಗಿಯೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ದೇವರನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ತತ್ತ್ವವೇ ಯಾವ ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲೂ ನಮಗೆ ಕಾಣದು. ಇದೇ ಭಕ್ತಿಯ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>
<p>ಮಮ ನ ಭಜನಶಕ್ತಿಃ ಪಾದಯೋಸ್ತೇ ನ ಭಕ್ತಿಃ</p>.<p>ನ ಚ ವಿಷಯವಿರಕ್ತಿರ್ಧ್ಯಾನಯೋಗೇ ನ ಸಕ್ತಿಃ ।</p>.<p>ಇತಿ ಮನಸಿ ಸದಾಹಂ ಚಿಂತಯನ್ನಾದ್ಯಶಕ್ತೇ</p>.<p>ರುಚಿವಚನಪುಷ್ಪೈರರ್ಚನಂ ಸಂಚಿನೋಮಿ ।।</p>.<p>ಇದರ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೀಗೆ:</p>.<p>‘ನನಗೆ ಭಕ್ತಿ ಮಾಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ; ನಿನ್ನ ಪಾದಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ಇಲ್ಲ; ಇಂದ್ರಿಯ ಭೋಗಗಳಲ್ಲಿ ವೈರಾಗ್ಯ ಬಂದಿಲ್ಲ; ಧ್ಯಾನಯೋಗದಲ್ಲಿ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಲಿಲ್ಲ – ಹೀಗೆಂದು ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಯಾವಾಗಲೂ ಕೊರಗುತ್ತ ಕೊರಗುತ್ತ, ಎಲೈ ಆದಿಶಕ್ತಿಯೇ, ಸುಂದರವಾದ ಮಾತುಗಳು ಎಂಬ ಹೂವುಗಳಿಂದ ನಿನ್ನ ಅರ್ಚನೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿರುವೆ.’</p>.<p>ಭಕ್ತಿಯ ನಿರೂಪಣೆಯನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದೆ ಈ ಪದ್ಯ.</p>.<p>ಭಕ್ತಿ ಎಂಬುದು ಭಕ್ತನು ದೇವರೊಂದಿಗೆ ಸಾಧಿಸುವ ತಾದಾತ್ಮ್ಯ; ಇದನ್ನು ಪ್ರೀತಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯಬಹುದು. ಇದು ತೋರಿಕೊಳ್ಳುವ ವಿಧಾನಗಳೂ ಹತ್ತಾರು. ಮೊದಲಿಗೆ ನಮ್ಮ ಇಂದ್ರಿಯ ಸುಖಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಉದಾಸೀನತೆ ಬರಬೇಕು; ಲೌಕಿಕ ಸುಖದುಃಖಗಳಿಂದ ಮನಸ್ಸು ದೂರವಾಗಬೇಕು. ಭಗವಂತನ ಸಾಕ್ಷತ್ಕಾರವಾಗಬೇಕೆಂಬ ಉತ್ಕಟತೆ ಮೂಡಬೇಕು. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ದೇವರನ್ನೇ ಕಾಣುವಂಥ ಭಾವ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಬೇಕು.</p>.<p>ಆದರೆ ಇಂಥ ಸಿದ್ಧತೆಯನ್ನು ಗಳಿಸುವುದು ಸುಲಭವಲ್ಲ. ಆದರೆ ಇದಕ್ಕೊಂದು ಸುಲಭದ ದಾರಿಯೂ ಇದೆ. ನಮಗೆ ನಮ್ಮ ಅಶಕ್ತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದಿರಬೇಕು. ಈ ಅಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಳ್ಳಬೇಕೆಂಬ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಪ್ರಯತ್ನವೂ ನಡೆಯಬೇಕು. ಆರ್ತತೆಯಿಂದ ಭಗವಂತನ ನಾಮಸ್ಮರಣೆ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೆ ನಮ್ಮ ಮನಸ್ಸು ಪಾಕಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ. ಇದು ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ನೆಲೆಗೊಳಿಸಲು ಸಹಕಾರಿಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನೇ ಈ ಪದ್ಯ ಇಲ್ಲಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವುದು.</p>.<p>ನಮ್ಮಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿದೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ನಿದರ್ಶನ ಏನು – ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆಗೆ ಉತ್ತರವೋ ಎಂಬಂತಿದೆ ಈ ಪದ್ಯ:</p>.<p>ಯತ್ರೈವ ಯತ್ರೈವ ಮನೋ ಮದೀಯಂ</p>.<p>ತತ್ರೈವ ತತ್ರೈವ ತವ ಸ್ವರೂಪಮ್ ।</p>.<p>ಯತ್ರೈವ ಯತ್ರೈವ ಶಿರೋ ಮದೀಯಮ್</p>.<p>ತ್ರತ್ರೈವ ತತ್ರೈವ ಪದದ್ವಯಂ ತೇ ।।</p>.<p>’ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ಸುಳಿದಾಡುವುದೋ ಅಲ್ಲೆಲ್ಲಾ ನಿನ್ನ ಸ್ವರೂಪವೇ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿ ನನ್ನ ತಲೆಯನ್ನಿಡುವೆನೋ ನಿನ್ನ ಪದದ್ವಯವೇ ಇರುತ್ತದೆ‘ – ಎಂಬುದು ಇದರ ಭಾವ.</p>.<p>ನಮ್ಮ ನಡೆ–ನುಡಿಗಳಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಭಾವವೇ ತುಂಬಿದ್ದರೆ ಆಗ ನಾವು ನೋಡುವುದೆಲ್ಲವೂ ದೇವರ ರೂಪವಾಗಿಯೇ ಕಾಣುತ್ತದೆ, ದೇವರನ್ನು ಹೊರತು ಪಡಿಸಿ ಇನ್ನೊಂದು ತತ್ತ್ವವೇ ಯಾವ ವಸ್ತುವಿನಲ್ಲೂ ನಮಗೆ ಕಾಣದು. ಇದೇ ಭಕ್ತಿಯ ಪರಾಕಾಷ್ಠೆ.</p>.<div><p><strong>ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಆ್ಯಪ್ ಇಲ್ಲಿದೆ: <a href="https://play.google.com/store/apps/details?id=com.tpml.pv">ಆಂಡ್ರಾಯ್ಡ್ </a>| <a href="https://apps.apple.com/in/app/prajavani-kannada-news-app/id1535764933">ಐಒಎಸ್</a> | <a href="https://whatsapp.com/channel/0029Va94OfB1dAw2Z4q5mK40">ವಾಟ್ಸ್ಆ್ಯಪ್</a>, <a href="https://www.twitter.com/prajavani">ಎಕ್ಸ್</a>, <a href="https://www.fb.com/prajavani.net">ಫೇಸ್ಬುಕ್</a> ಮತ್ತು <a href="https://www.instagram.com/prajavani">ಇನ್ಸ್ಟಾಗ್ರಾಂ</a>ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾವಾಣಿ ಫಾಲೋ ಮಾಡಿ.</strong></p></div>