ಹಾವೇರಿ | ಅಂದಿನ ಚಂಗೂರೇ ಇಂದಿನ ಸಂಗೂರ

ಚಾಲುಕ್ಯರ ಮತ್ತು ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಚಂಗೂರು, ಚಂಗಾಪೂರ ಮತ್ತು ಸಂಗೂರು ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗಿದೆ. ಕ್ರಮೇಣ ಅದು ಚ ಕಾರಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ ಸ ಕಾರ ಆದೇಶವಾಗಿ ಸಂಗೂರ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತಿದೆ ಎಂದು ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ.

ವರದಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಗೂರ ಗ್ರಾಮ ರಾಷ್ಟ್ರಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದೆ. ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ  ಹೋರಾಟಗಾರ ಸಂಗೂರ ಕರಿಯಪ್ಪ ಸಂಗೂರ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು.

ಮಹಾತ್ಮಗಾಂಧೀಜಿ ಅವರ ಸಾಕು ಮಗಳು ವೀರಮ್ಮರನ್ನು ಕೈ ಹಿಡಿದವರೆ ಸಂಗೂರ ಕರಿಯಪ್ಪನವರು. ಗಾಂಧೀಜಿ ಅವರು ಹುತಾತ್ಮದ ನಂತರ ಅವರ ಚಿತಾಭಸ್ಮವನ್ನು ತಮ್ಮ ಸಾಕು ಮಗಳಾದ ವೀರಮ್ಮ ಮತ್ತು ಕರಿಯಪ್ಪ ದಂಪತಿಗೆ ಅಂದಿನ ಸರ್ಕಾರ ಕಳುಹಿಸಿ ಕೊಟ್ಟಿತ್ತು. ಚಿತಾಭಸ್ಮದ ಸ್ಥಳ ಈಗ ಗಾಂಧೀಜಿ ಸ್ಮಾರಕವಾಗಿ ರಾಜ್ಯ, ರಾಷ್ಟ್ರದಲ್ಲಿ ಹೆಸರು ಪಡೆದಿದೆ.

ವರದಾ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿರುವ ಕುಮಾರೇಶ್ವರ ಮಠದ ಜಾತ್ರೆ ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಮಕರ ಸಂಕ್ರಾತಿ ದಿನದಂದು ಅದ್ಧೂರಿಯಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ. ಸಂಗೂರ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿರುವ ಸಂಗೂರ ಸಕ್ಕೆರೆ ಕಾರ್ಖಾನೆ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಏಕೈಕ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಾಗಿತ್ತು. 30 ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಿಂದಾಗಿ ಸಂಗೂರ ಗ್ರಾಮ ಎಲ್ಲಡೆ ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಪಡೆದಿದೆ.

ಗ್ರಾಮವು 1916 ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಭೌಗೋಳಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. 1600 ಹೆಕ್ಟೇರ್ಪ್ರದೇಶವು ಕೃಷಿ ಭೂಮಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕೆಂಪು ಮಿಶ್ರಿತ ಕಪ್ಪು ಮಣ್ಣು ಹೊಂದಿದ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಭತ್ತ, ಕಬ್ಬು, ಗೋವಿನಜೋಳ, ಹತ್ತಿ, ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ, ಬೆಳೆಗಳನ್ನು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾರೆ. ಬೀದರಗಡ್ಡಿ, ದಿಡಗೂರ, ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಂಗೂರ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿ 6 ಸಾವಿರಕ್ಕೂ ಅಧಿಕ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಕೃಷಿ ಪ್ರಧಾನ ಕಸಬು ಆಗಿರುವ ಸಂಗೂರ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ವೀರಭದ್ರೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಸುಸಜ್ಜಿತವಾಗಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿದೆ. ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ 2 ಕೆರೆಗಳಿವೆ. ದ್ಯಾಮವ್ವ, ದುರ್ಗಾದೇವಿ, ಆಂಜನೇಯ, ಬೀರಲಿಂಗೇಶ್ವರ, ಬಸವೇಶ್ವರ ದೇವಸ್ಥಾನ ಗ್ರಾಮದ ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ.

ಸಂಗೂರಿನ ರಾಮಲಿಂಗದೇವರು, ವೀರಭದ್ರ, ಈಶ್ವರ ಮತ್ತು ಕಲ್ಮೇಶ್ವರ, ದೇವಾಲಯಗಳು ಪ್ರಾಚೀನ ದೇವಾಲಯಗಳಾಗಿವೆ. ಇವೆಲ್ಲ ಕಲ್ಯಾಣ ಚಾಲುಕ್ಯರ ಕಾಲದ ಕಟ್ಟಡಗಳು.

ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಎಂಟು ಶಾಸನಗಳು ಸಿಕ್ಕಿವೆ. ಸಿಂಹ ಬೇಟೆ ವೀರಗಲ್ಲು, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟ ಜಗತುಂಗನ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ವೀರಗಲ್ಲು, ಕಲಚೂರಿ ಬಿಜ್ಜಳನ ಕಾಲದ ಶಾಸನ, ಯಾದವ ಅರಸ ಮಾಹಾದೇವನ ಎರಡು ಶಾಸನ, 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಜೈನ ಶಾಸನ, ರಾಷ್ಟ್ರಕೂಟರ ಕಾಲದ ನಾಲ್ಕು ಗೋಶಾಸನ ಶಿಲೆಗಳು ರಾಮಲಿಂಗ ದೇವಾಲಯದ ಹಿಂದೆ ಇವೆ.