ಪ್ರೇಮವೆನ್ನುವ ಮಾನವೀಭಕ್ತಿ

ಇರಲಿ, ಗೋದಾದೇವಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವತಪರಿಸರದಿಂದ ಬಂದ ದೈವಪ್ರಜ್ಞೆಯಾದರೂ ಇತ್ತು. ಇಲ್ಲಿನ್ನೊಬ್ಬಳಿದ್ದಾಳೆ ನೋಡಿ, ಎಲ್ಲೋ ಹುಟ್ಟಿ ಬೆಳೆದು ನಮ್ಮ ಮಣ್ಣಿಗೆ ಸಂದವಳು, ದಿಲ್ಲಿಯ ಸುಲ್ತಾನನ ಮಗಳು. ದಕ್ಷಿಣದೇಶದ ಲೂಟಿಯೊಂದರಲ್ಲಿ ತಂದೆ ಹೊತ್ತುತಂದ ಬೊಂಬೆಯೊಂದರ ಮೇಲೆ ಇವಳಿಗದೇನೋ ಮೋಹ. ಮುದ್ದುಸುರಿವ ಈ ಬೊಂಬೆಚಲುವನನ್ನು ಪತಿಯೆಂದು ವರಿಸಿಬಿಟ್ಟಳು ಮುಗ್ಧೆ - ಜೊತೆಗೇ ಆಟ, ಊಟ, ಬೇಟ. ರಾಜಕುಮಾರಿ ಬೆಳೆಬೆಳೆಯುತ್ತಾ ಒಲವೂ ಬೇರೂರಿನಿಂತಿತ್ತು. ಆದರೆ ದೈವೇಚ್ಛೆ. ಒಮ್ಮೆ ದಕ್ಷಿಣದಿಂದ ಸನ್ಯಾಸಿಯೊಬ್ಬರು, ಹೆಸರು ರಾಮಾನುಜರಂತೆ, ಈ ಬೊಂಬೆಯನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಬಂದರು. ಬಂದವರೇ ಕರುಳಕರೆಯಂತೆ ‘ವಾರಾಯ್ ಎನ್ ಶೆಲ್ವಪಿಳ್ಳೆಯೇ’ ಎಂದುಲಿದರೆ, ಈ ಚೆಲುವ ಇವಳ ತೆಕ್ಕೆಬಿಟ್ಟು ಪುಟಪುಟನೆ ಹೋಗಿಯೇ ಬಿಡುವುದೇ? ಬಾಲ್ಯದಿಂದ ಜೊತೆಯಲ್ಲೇ ಕೂಡಿಯಾಡಿದವಳಿಗೆ ಹೇಗನಿಸಬೇಡ. ಅದೇನೋ ಆ ಬೊಂಬೆ ಅವರ ದೇವರಂತೆ, ಅವರೂರ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಉತ್ಸವವಂತೆ. ತನಗೇನು ಗೊತ್ತು? ಇವನಿಗೆ ತನ್ನಬಿಟ್ಟು ಹೋಗಲು ಮನಸ್ಸಾದರೂ ಹೇಗೆ ಬಂತು? ಬಾಲೆ ಕಣ್ಣೀರಾದಳು, ನಿಟ್ಟುಸಿರಾದಳು, ಕೊನೆಗೆ ಹೊರಟೇಬಿಟ್ಟಳು ತನ್ನವನನ್ನು ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು. ಎಲ್ಲಿಯ ದಿಲ್ಲಿ, ಎತ್ತಣ ಮೇಲುಕೋಟೆ? ಊಟವಿಲ್ಲ ನಿದ್ದೆಯಿಲ್ಲ ನಡೆನಡೆದು ದಣಿದಣಿದು ಬಂದು ಸೇರಿದರೆ ಅವನೆಲ್ಲಿ? ದೇವರಾಗಿಬಿಟ್ಟಿದ್ದಾನೆ! ನಡುವಣ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ದಾಟಲಾರದೇ, ತಡೆಯಾದ ದೇಹವನ್ನೇ ತೊರೆದು ಅವನಲ್ಲೇ ಐಕ್ಯವಾಗಿಬಿಟ್ಟಳು ವರನಂದಿ. ಇರುವಾಗ ಒಳಬಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳದ ಅದೇ ಸಮಾಜ, ಅವಳನ್ನು ದೇವಿಯೆಂದು ಪೂಜಿಸತೊಡಗಿತು - ಇದು ಮೇಲುಕೋಟೆಯ ಬೀಬಿನಾಚ್ಚಿಯಾರಳ ಕತೆ, ಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದದ್ದು.

ಆದರೆ ಜಾನಪದಕ್ಕಿದು ಮೆಚ್ಚಲಿಲ್ಲ. ಏಕಮುಖಪ್ರೀತಿಯಿಲ್ಲಿ ವಿಷಾದದ ವಸ್ತು. ಆಕೆ ಚೆಲುವನನ್ನು ನೆನೆಯುತ್ತಾ ದೇಹಬಿಟ್ಟೆಡೆ ಪುಟ್ಟಗುಡಿಯೊಂದಿದೆ, ಹೊಗರಮ್ಮನಗುಡಿಯೆನ್ನುತ್ತಾರೆ, ಊರೂರಿನ ಹತ್ತುಜಾತಿಗಳು ನಡೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ವರ್ಷಕ್ಕೊಮ್ಮೆ ಜಾತ್ರೆ ನಡೆಸುತ್ತಾರೆ. ಆದರೆ ವರನಂದಿ-ಚೆಲುವರ ಕತೆ ಸ್ವಾರಸ್ಯಕರವಾದ ಜನಪದಕಾವ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ವರನಂದಿಯಿಲ್ಲಿ ದುರಂತನಾಯಕಿಯಲ್ಲ. ಚಲುವ ಖಳದೈವವಲ್ಲ; ದಾಸಯ್ಯನಾಗಿ ಆಕೆಯನ್ನರಸಿ ಹೋಗಿ ಪ್ರೇಮಭಿಕ್ಷೆ ಬೇಡುವವನೇ ಅವನು. ಹೀಗೆ ಚಿಗುರಿಡುವ ಪ್ರಣಯವನ್ನು ಜನಪದಕಾವ್ಯ ಸೊಗಸಾಗಿ ಬೆಳೆಸುತ್ತದೆ. ಮುಸಲ್ಮಾನರ ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡು ಬಂದು ಕುಲಸ್ಥರ ಭರ್ತ್ಸನೆಗೊಳಗಾಗುವ ಚೆಲುವನ ಪರದಾಟ, ಸವತಿಯರ ಕಚ್ಚಾಟ, ಒಲವುನಲಿವುಗಳು ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಗುನಗುತ್ತಲೇ ವರ್ಣಿಸುವ ವರನಂದಿಕಾವ್ಯ ಬಲುಮುದ್ದಾದ ಪ್ರಣಯಕಾವ್ಯಗಳಲ್ಲೊಂದು.

ವಿಲ್ಲಿಪುತ್ತೂರಿನ ಗೋದಾದೇವಿಯಿರಲಿ, ಮೇಲುಕೋಟೆಯ ವರನಂದಿಯಿರಲಿ, ದಿವ್ಯನಿಸ್ಸಾರವಾದ ದೇವತ್ವವನ್ನು ರಾಗಭಾವಪೂರಿತವಾದ ಮಾನವತ್ವವು ಅಪ್ಪಿ ರುಚಿಗಾಣಿಸುವ ಪರಿಯೇ ಅದ್ಭುತ.