ಜಿನ ಬಿಂಬದ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನದ ಆಶಯ: ಕಣ್ಮನ ಸೆಳೆಯುವ ಏಕಶಿಲಾ ಮಾನಸ್ತಂಭ

ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ: ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನ ಅಹಂಕಾರ ದೂರ ಮಾಡುವುದರ ಪ್ರತೀಕವಾಗಿರುವ ಬೃಹತ್ ಮಾನಸ್ತಂಭ, ಚಂದ್ರಗಿರಿಯ ಚಿಕ್ಕಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿದ್ದು, ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯಾಗಿದೆ.

ಮನೋಲ್ಲಾಸಕ್ಕೆ ಪ್ರವಾಸವಾದರೆ, ಆತ್ಮ ಶಾಂತಿಗೆ ತೀರ್ಥ ಯಾತ್ರೆ ಎಂದಾಗ ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ ನೆನಪಾಗದಿರದು. 2300 ವರ್ಷಗಳ ಪ್ರಾಚೀನ ಇತಿಹಾಸವನ್ನು ತನ್ನೊಡಲಿನಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುವ ತಪೋಭೂಮಿಯ ಈ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಬಾಹುಬಲಿಯ 58.8 ಅಡಿ ಏಕ ಶಿಲಾ ಮೂರ್ತಿ ಒಂದೆಡೆಯಾದರೆ, ವಿಂಧ್ಯಗಿರಿ, ಚಂದ್ರಗಿರಿ ನಗರ ಹಾಗೂ ಸುತ್ತಮುತ್ತ ಸುಮಾರು 40 ಬಸದಿಗಳಿವೆ.

3ನೇ ಶತಮಾನದಿಂದ ಮಗಧ ದೊರೆ ಸಾಮ್ರಾಟ್ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯ ಹಾಗೂ ಅಂತಿಮ ಶ್ರುತ ಕೇವಲಿ ಭದ್ರಬಾಹು ಮುನಿಗಳ ಸಲ್ಲೇಖನ ಸಮಾಧಿ ಮರಣದಿಂದಾಗಿ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಚಿಕ್ಕಬೆಟ್ಟ ಪ್ರಖ್ಯಾತಿ ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ 13 ಬಸದಿಗಳು, ಅಪೂರ್ವ ಶಿಲಾ ಶಾಸನಗಳು, ನಿಷಧಿ ಮಂಟಪಗಳು, ಸ್ಮಾರಕಗಳು ರನ್ನ ಹಾಗೂ ಚಾವುಂಡರಾಯನ ಹಸ್ತಾಕ್ಷರ ಮತ್ತು ಭದ್ರಬಾಹುಗಳ ಚರಣವಿರುವ ಗುಹೆ ಇದೆ.

ಚಂದ್ರಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಎತ್ತರದ ಮಾನಸ್ತಂಭ ಮತ್ತು ಬ್ರಹ್ಮಸ್ತಂಭಗಳು ಗಮನ ಸೆಳೆಯುತ್ತಿವೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಾನಸ್ತಂಭಗಳು ಜೈನ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ಜಿನ ಬಸದಿಯ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತವೆ. ಜಿನ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಬಸದಿಯ ಒಳಗಡೆ ಶುದ್ಧ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡುವಾಗ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಜಿನ ದರ್ಶನ ಮಾಡುವ ಮುಂಚಿತವಾಗಿ ಮಾನಸ್ತಂಭದ ಬಳಿ ಅಹಂಕಾರ ಬಿಟ್ಟು ಪ್ರಾಂಗಣವನ್ನು ಪ್ರವೇಶ ಮಾಡಬೇಕು. ಆಗ ನಿರಹಂಕರವಾಗಿ, ನಿರ್ವಿಕಾರವಾಗಿ, ಶುದ್ಧಾತ್ಮವಾಗಿ ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ಒಳಗಿರುವ ಜಿನ ಬಿಂಬದ ಸಮ್ಯಗ್ದರ್ಶನ ಮಾಡುವುದೇ ಮಾನಸ್ತಂಭದ ಮುಖ್ಯ ಆಶಯ.

ಅಂತಹ ಒಂದು ಸುಂದರ ಬೃಹತ್ ಮಾನಸ್ತಂಭವು 23 ನೇ ತೀರ್ಥಂಕರರಾದ ಭಗವಾನ್ ಅಂತರಾಳ ಪಾರ್ಶ್ವನಾಥ ಬಸದಿಯ ಮುಂದೆ ಕಂಗೊಳಿಸುತ್ತಿದೆ. ಮಾನಸ್ತಂಭ, ಗರ್ಭಗುಡಿಯ ತೀರ್ಥಂಕರರ ಶರೀರಾಕೃತಿಯ 12 ಪಟ್ಟು ಎತ್ತರವಿರುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೇ 3 ಖಂಡಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಾಗಿತವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಇದು 3 ಲೋಕಕ್ಕೂ ಮಾನ್ಯವಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ದರ್ಶನ ಮಾಡಿದವರ ಅಹಂಕಾರ ದೂರವಾಗಿ ಧಾರ್ಮಿಕ ಶ್ರದ್ಧೆ ಮೂಡುತ್ತದೆ ಎಂಬ ಪ್ರತೀತಿ ಇದೆ.

ಮಾನಸ್ತಂಭ ಕರ್ನಾಟಕದ ಕಲೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಭಾರತೀಯ ಕಲಾ ಪ್ರಪಂಚಕ್ಕೆ ಜೈನರು ನೀಡಿರುವ ಅಮೋಘ ಕಾಣಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದರ ಕುರಿತು ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಪಂಡಿತ ಸ್ಮಿತ್, ‘ಜಿನಾಲಯಗಳೆದುರು ನಭಶ್ಚುಂಬಿಯಾಗಿ ನಿಂತಿರುವ ಇವು ಕೇವಲ ಅಳತೆಯ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಕಲಾ ದೃಷ್ಠಿಯಿಂದಲೂ ಹಿರಿಯದಾಗಿದೆ’ ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯ ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ.