ಕಳಕಳಿಗೆ ಕಾದಿರುವ ಸ್ಮಾರಕಗಳು...

ಹೊಸಪೇಟೆ: ‘ಜಗತ್ತಿನ ಅತ್ಯಂತ ವಿಶಾಲ ಬಯಲು ವಸ್ತು ಸಂಗ್ರಹಾಲಯ’ ಎಂದೇ ಬಿಂಬಿತವಾಗಿರುವ ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ರಾಜಧಾನಿ ಹಂಪಿ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ಕಲಾ ವೈಭವಕ್ಕೆ ಸರಿಸಾಟಿಯೇ ಇಲ್ಲ. 14ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಹಕ್ಕ–ಬುಕ್ಕರಿಂದ ಸ್ಥಾಪನೆಯಾದ ಈ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಎರಡು ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಆಳಿದ ನಾಲ್ಕು

ರಾಜವಂಶಗಳು ಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ಸಾಹಿತ್ಯ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಗೆ ತಮ್ಮದೇ ಆದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿವೆ. 

ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರಲ್ಲಿಯೇ ಪ್ರಮುಖರಾದ ಪ್ರೌಢದೇವರಾಯ ಹಾಗೂ ಶ್ರೀಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಶಿಲ್ಪಕಲೆಗೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೋತ್ಸಾಹ ದೊರೆತಿದ್ದು, ಈ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ನಿರ್ಮಾಣ ಅತ್ಯಂತ ವೈಭವೋಪೇತವಾಗಿ ಸಾಗಿತ್ತು.

ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯ ಅವನತಿ ಹೊಂದುವ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ವಿರೋಧಿ ಅರಸರ ದಾಳಿಗೆ ತುತ್ತಾಗಿ ಭಗ್ನಗೊಂಡ ಸ್ಮಾರಕಗಳು ಇಂದಿಗೂ ಗತ ವೈಭವನವನ್ನು ಸಾರುವ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಚಿತ್ರಗಳಾಗಿವೆ. ಇತಿಹಾಸದ ರಾಯಭಾರಿಗಳಾಗಿರುವ ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಮಾರಕಗಳು, ಅಂದಿನ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈಭವವನ್ನು ತಿಳಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿವೆ. 

ಇಂತಹ ರಮಣೀಯ ಇತಿಹಾಸ ಹೊಂದಿರುವ ವಿಜಯನಗರ ಅರಸರ ನಯನ ಮನೋಹರವಾದ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಯುನೆಸ್ಕೋ ವಿಶ್ವ ಪಾರಂಪರಿಕ ಪಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿಸಿದ ಮೇಲಂತೂ ಹಂಪಿಯ ಖ್ಯಾತಿ ವಿಶ್ವದ ಮೂಲೆ ಮೂಲೆಗೂ ಪಸರಿಸಿದೆ.

ಆದರೆ, ವಿಶ್ವ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಕಾರ್ಯ ಈಗ ಯಾವ ರೀತಿ ನಡೆಯುತ್ತಿದೆ ಎಂಬುದೇ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚರ್ಚೆಯ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲೊಂದಾಗಿದೆ.
ಹಂಪಿಯ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ರಕ್ಷಣೆಯ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ಹೊತ್ತಿರುವ ಭಾರತೀಯ ಪುರಾತತ್ವ ಸರ್ವೇಕ್ಷಣಾ ಇಲಾಖೆ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಪುರಾತತ್ವ ಇಲಾಖೆಗಳು ಯಾವ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಮಾರಕಗಳ ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುತ್ತಿವೆ ಎಂಬ ಅವಲೋಕನವೂ ಅಗತ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಇತಿಹಾಸಕಾರರ ಸ್ವರ್ಗವಾಗಿರುವ ಹಂಪಿಯು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕೇಂದ್ರವೂ ಹೌದು. ಆದರೆ, ಇಲ್ಲಿಗೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ಪ್ರವಾಸಿಗರಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಮೂಲ ಸೌಕರ್ಯ ಒದಗಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲಸಗಳು ಆಗದಿರುವುದು ಎಲ್ಲ ಸರ್ಕಾರಗಳ ವೈಫಲ್ಯಕ್ಕೆ ಹಿಡಿದ ಕನ್ನಡಿಯಾಗಿದೆ.
ಇದ್ದೂ ಇಲ್ಲದಂತಿರುವ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಇಲಾಖೆಯ ಕಚೇರಿ, ಸಮರ್ಪಕ ರಸ್ತೆ ಸೌಲಭ್ಯದ ಕೊರತೆ, ವಸತಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ, ಪರಿಣತ ಪ್ರವಾಸಿ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಿಗಳ ಕೊರತೆ... ಹೀಗೆ ಹತ್ತುಹಲವು ಸೌಲಭ್ಯಗಳ ಕೊರತೆಯು ಇಲ್ಲಿನ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮದ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಕಂಟಕ ಪ್ರಾಯವಾಗಿವೆ.

ಯುನೆಸ್ಕೋ ಸೂಚನೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಹಾಗೂ ಹೈಕೋರ್ಟ್‌ ನಿರ್ದೇಶನದ ಮೇರೆಗೆ ಒತ್ತುವರಿ ತೆರವು ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಕೈಗೊಂಡ ಬಳಿಕವಂತೂ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಕುಡಿಯಲು ನೀರೂ ದೊರೆಯದೆ ದೇಶ, ವಿದೇಶಗಳ ಪ್ರವಾಸಿಗರು ಪರದಾಡುವ ಸ್ಥಿತಿ ಎದುರಾಗಿದೆ.

ಈ ಎಲ್ಲ ಕೊರತೆ ನೀಗಿಸುವ ಉದ್ದೇಶದಿಂದಲೇ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಹಂಪಿ ಉತ್ಸವ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಆದರೆ ಉತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ರಸ್ತೆಗೆ ತೇಪೆ ಹಾಕುವ ಕೆಲಸ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಶ್ವಾಶತವಾಗಿ ಉಳಿಯುವಂತಹ ಕಾಮಗಾರಿಗಳು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ಕೇಂದ್ರದಲ್ಲಿ ಆಗಿಲ್ಲ.

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದೇ ಕರೆಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಹಂಪಿಯಲ್ಲಿ ಈಗ ಮತ್ತೆ ಉತ್ಸವದ ಮೆರಗು ಆರಂಭವಾಗಿದೆ. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಜಿಲ್ಲಾಡಳಿತ ಇಲ್ಲಿನ ರಸ್ತೆಗಳಿಗೆ ತೇಪೆ ಹಾಕುವ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿ ಮುಗಿಸಿದೆ. ಸಿದ್ಧತೆಯ ಭರದಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿನ ಸ್ಮಾರಕಗಳಿಗೂ ಹಾನಿ ಸಂಭವಿಸಿದೆ.

ಉತ್ಸವದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹಂಪಿಗೆ ಮೇಲಿಂದಮೇಲೆ ಭೇಟಿ ನೀಡುವ ರಾಜಕಾರಣಿಗಳು ನಂತರ ಈ ಕಡೆ ಮುಖ ಹಾಕದಿರುವುದರಿಂದ ಹಂಪಿಯು ಹಾಳು ಕೊಂಪೆ ಎಂಬ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಅಡ್ಡಹೆಸರನ್ನು ಗಳಿಸಿದೆ.

ಸರ್ಕಾರಗಳು ಹಂಪಿಯ ಗತವೈಭವವನ್ನು ಮುಂದಿನ ಪೀಳಿಗೆಗೆ ಉಳಿಸುವ ಹಾಗೂ ಪರಿಚಯಿಸುವ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯ ಕ್ರಮ ಕೈಗೊಂಡು, ಉತ್ತರ ಭಾರತ ಹಾಗೂ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಲ್ಲಿನ ಸ್ಮಾರಕಗಳನ್ನು ಸಲಹುವಂತೆಯೇ ಸಲಹಿ ಪೋಷಿಸುವ ಅಗತ್ಯವೂ ಇದೆ ಎಂದು ಇತಿಹಾಸ ತಜ್ಞ ಡಾ.ಟಿ.ಎಚ್‌.ಎಂ. ಚಂದ್ರಶೇಖರ ಶಾಸ್ತ್ರಿ ತಿಳಿಸುತ್ತಾರೆ.