ದಿನದ ಸೂಕ್ತಿ: ಸಜ್ಜನ ದುರ್ಜನ

ಅತಿಕುಪಿತಾ ಅಪಿ ಸುಜನಾ
ಯೋಗೇನ ಮೃದೂ ಭವನ್ತಿ ನ ತು ನೀಚಾಃ |
ಹೇಮ್ನಃ ಕಠಿನಸ್ಯಾಪಿ
ದ್ರವಣೋಪಾಯೋsಸ್ತಿ ನ ತೃಣಾನಾಮ್ ||

ಇದರ ತಾತ್ಪರ್ಯ ಹೀಗೆ:

‘ಸಜ್ಜನರು ಕೋಪಗೊಂಡಾಗಲೂ ಅವಶ್ಯವಿದ್ದಲ್ಲಿ ಮೃದುವಾಗುತ್ತಾರೆ; ಆದರೆ ನೀಚರು ಮಾತ್ರ ಹೀಗಲ್ಲ. ಬಂಗಾರ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದರೂ ಅದು ಕರಗಬಲ್ಲದು; ಆದರೆ ಹುಲ್ಲು ಹೀಗಲ್ಲ.’

ಜೀವನದಲ್ಲಿ ನಮಗೆ ಎಲ್ಲ ರೀತಿಯ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳೂ ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ನಗು, ಅಳು, ಆತಂಕ, ಹಿಂಜರಿಕೆ, ಧೈರ್ಯ, ಭಯ – ಹೀಗೆ ಎಲ್ಲವೂ ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಬೇಕೇ ಬೇಕು; ಆಯಾ ಸಂದರ್ಭಕ್ಕೆ ತಕ್ಕ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಇವು ಪ್ರಕಟವಾದಾಗ ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಯಾವುದೂ ನಕಾರಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂದೋ ನಮಗೆ ಬೇಡವಾದ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ ಎಂದೋ ಆಗುವುದಿಲ್ಲ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಾವು ಕೋಪವನ್ನು ಕೆಟ್ಟದ್ದು ಎಂದೇ ಪರಿಗಣಿಸುತ್ತೇವೆ. ಆದರೆ ಕೋಪ ಕೂಡ ನಮಗೆ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ; ಆದರೆ ಅದು ಯಾವ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಬರಬೇಕೋ ಎಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬರಬೇಕೋ ಅಷ್ಟೇ ಬರಬೇಕು, ಅಷ್ಟೆ!

ಸಜ್ಜನರಿಗೆ ಕೋಪವೇ ಬರುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದೇನೂ ಇಲ್ಲ. ಅವರಿಗೂ ಕೋಪ ಬರುತ್ತದೆ; ಬರಬೇಕು ಕೂಡ. ವಾಲ್ಮೀಕಿಮಹರ್ಷಿಗಳು ಧರ್ಮವಂತನ ಲಕ್ಷಣವನ್ನು ವರ್ಣಿಸಬೇಕಾದರೆ ‘ಅವನು ಕೋಪವನ್ನು ಗೆದ್ದಿರಬೇಕು, ಆದರೆ ಕೋಪ ಬಂದರೆ ದೇವತೆಗಳೂ ಹೆದರಬೇಕು‘ ಎಂದಿದ್ದಾರೆ.

ಸುಭಾಷಿತ ಹೇಳುತ್ತಿದೆ, ಸಜ್ಜನನಿಗೆ ಕೋಪದ ಬೆಲೆ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಅಗತ್ಯ ಎನಿಸಿದಾಗ ಕೋಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದೂ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ; ಕೋಪದ ಆವಶ್ಯಕತೆ ಇನ್ನು ಇಲ್ಲ ಎಂದಾದರೆ ಅದನ್ನು ವಿಸರ್ಜಿಸಲೂ ಅವನಿಗೆ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಸುಭಾಷಿತ ಸುಂದರವಾದ ಹೋಲಿಕೆಯ ಮೂಲಕ ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ನಿರೂಪಿಸಿದೆ. ಬಂಗಾರ ತುಂಬ ಕಠಿನವಾದ ಲೋಹ, ನಿಜ. ಆದರೆ ಅದು ಕರಗಬಲ್ಲದು; ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಅದು ಕರಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆಯೇ ಸಜ್ಜನ. ಆದರೆ ದುರ್ಜನ ಹೀಗೆ ಕರಗುವುದಿಲ್ಲ; ಅವನು ಎಂದಿಗೂ ಒಂದೇ ಭಾವದಲ್ಲಿರುತ್ತಾನೆ. ಅವನಿಗೆ ಕೋಪಿಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮಾತ್ರವೇ ಗೊತ್ತಿರುತ್ತದೆ. ಕೋಪ ಎಂದರೆ ಬೆಂಕಿ ತಾನೆ? ಚಿನ್ನವನ್ನು ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿದರೆ ಅದು ಕರಗುತ್ತದೆ. ಅದೇ ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಹುಲ್ಲನ್ನು ಹಾಕಿದರೆ ಏನಾಗುತ್ತದೆ?

ಇದೇ ಸಜ್ಜನನಿಗೂ ದುರ್ಜನನಿಗೂ ಇರುವ ವ್ಯತ್ಯಾಸ.