ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತಿದೆ ಅರಣ್ಯ: ಕಾಡು ಆನೆಗಳಿಗೂ ಬೇಕಿದೆ ‘ಮೊಗಾಸಾಲೆ’

ಬೆಳಗಾವಿ: ಆನೆ– ಮಾನವ ಸಂಘರ್ಷದ ಮಾತು ಇಂದು– ನಿನ್ನೆಯದಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ಎರಡು ದಶಕಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯ ನಂಟಿದೆ. ಬೆಳಗಾವಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಕಾಡು ಹೊಂದಿರುವ ಖಾನಾಪುರ ಹಾಗೂ ಬೆಳಗಾವಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನಲ್ಲೇ ಆನೆ– ಮಾನವ ಸಂಘರ್ಷ ಜೀವಂತವಾಗಿದೆ. ಆನೆಗಳ ಮೊಗಸಾಲೆ ಮಿತಿ ನಿರ್ಧರಿಸದಿರುವುದೇ ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟ.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಬೆನ್ನಿಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡ ಈ ಕಾಡಿನ ಸುತ್ತ ಫಲವತ್ತಾದ ಕಬ್ಬು ಬೆಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಎರಡು ದಶಕಗಳಿಂದ ಅರಣ್ಯ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ, ಕೃಷಿ ಭೂಮಿ ಹೆಚ್ಚುತ್ತ ಸಾಗಿದೆ. ದಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಾನವರೂ ಸತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಆನೆಗಳೂ ಸತ್ತಿವೆ. ಆದರೂ ಶಾಶ್ವತ ಪರಿಹಾರ ಕಂಡುಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಇದೂವರೆಗೆ ಉಪಾಯ ಮಾಡಿಲ್ಲ.

ಖಾನಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ನಾಗರಗಾಳಿ ಅರಣ್ಯ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯ ಸುಳ್ಳೇಗಾಳಿ ಗ್ರಾಮದ ಬಳಿ, ವಾರದ ಹಿಂದಷ್ಟೇ ಎರಡು ಕಾಡಾನೆಗಳು ಮಾನವ ನಿರ್ಮಿತ ವಿದ್ಯುತ್‌ ತಂತಿಗೆ ಸಿಕ್ಕು ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿದವು. ಈ ಮೂಲಕ ಆನೆ– ಮಾನವ ಸಂಘರ್ಷ ಮತ್ತಷ್ಟು ತೀವ್ರತೆ ಪಡೆದಿದೆ ಎಂಬುದು ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿದೆ.

ಒಂದೆಡೆ ವನ್ಯಮೃಗಗಳಿಂದ ರೈತರೂ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಲ್ಲ, ಬೆಳೆಗಳಿಗೂ ರಕ್ಷಣೆಯಿಲ್ಲ. ಇದಕ್ಕೆ ವ್ಯತಿರಿಕ್ತವಾಗಿ ಮಾನವರಿಂದ ವನ್ಯಮೃಗಗಳೂ ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿಲ್ಲ ಎಂಬುದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾಗಿದೆ.

ಸುಳ್ಳೇಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಆನೆಗಳ ಕೊಲೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಈಗಾಗಲೇ ಜಮೀನಿನ ಮಾಲೀಕ ಗಣಪತಿ ಸಾತೇರಿ ಗುರವ ಅವರನ್ನು ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಯ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಬಂಧಿಸಿದ್ದು, ಇನ್ನೊಬ್ಬ ರೈತ ಶಿವಾಜಿ ಗಣಪತಿ ಗುರವ ನಾಪತ್ತೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ.

ಇಂಥ ಪ್ರಕರಣಗಳು ಸುಳ್ಳೇಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರವಲ್ಲ; ಕಾಡಂಚಿನ ಪ್ರತಿ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲೂ ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ನಾಗರಗಾಳಿ ಅರಣ್ಯ ವಲಯದ ಕರ್ಜಗಿ, ಮೇರಡಾ, ಜಾಂಬೇಗಾಳಿ, ಗೋಟಗಾಳಿ, ಜಟಗೆ, ದೇವರಾಯಿ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಕಾಡಾನೆಗಳ ಹಾವಳಿ ಇದ್ದೇ ಇದೆ. 

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಚಂದಗಡ ಅರಣ್ಯ ಬೆಳಗಾವಿ, ಖಾನಾಪುರ ತಾಲ್ಲೂಕುಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆ. ಎರಡೂ ರಾಜ್ಯಗಳ ಅರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಯಾವುದೇ ಬೇಲಿ ಇಲ್ಲ. ಸುಲಭವಾಗಿ ಆನೆಗಳು ದಾಳಿ ಇಡುತ್ತವೆ. ಅರಣ್ಯದ ಅಂಚಿಗೆ ಇರುವ ಜಾಂಬೋಟಿ, ಕಿಣಿಯೆ, ಬೆಳವಟ್ಟಿ, ರಾಕಸಕೊಪ್ಪ, ಮಾಚಾಳಿ, ಸಾತನಾಳಿ, ಭೂಕಣಕಿ, ಮುಂಡವಾಡ ಹಾಗೂ ಹುಕ್ಕೇರಿ ತಾಲ್ಲೂಕಿನ ಕೆಲವು ಗ್ರಾಮಗಳ ಗದ್ದೆಗಳಲ್ಲಿ ಮೇಲಿಂದ ಮೇಲೆ ದಾಳಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಎಂಬಂತಾಗಿದೆ.

ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಅರಣ್ಯದಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಕೊರತೆ ಉಂಟಾಗುವುದರಿಂದ ರಾಕಸಕೊಪ್ಪ ಜಲಾಶಯ ನೀರು ಅರಸಿ ಬರುತ್ತವೆ. ಮಳೆಗಾಲ ಆರಂಭವಾಗುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಸಿಹಿಯಾದ ಕಬ್ಬು ತಿನ್ನಲು ಬರುತ್ತವೆ. ಹೀಗಾಗಿ, ಆನೆಗಳ ಹಾವಳಿಗೆ ಕಾಲದ ಹಂಗಿಲ್ಲ.

ಯಾವಾಗ ದಾಳಿ ಸಾಮಾನ್ಯ: ಏಪ್ರಿಲ್‌, ಮೇ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಇಂಥ ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಕರಣಗಳು ಕಂಡುಬರುತ್ತವೆ ಎನ್ನುವುದು ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ಮಾಹಿತಿ.

ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಆನೆಗಳು ಇತ್ತ ಏಕೆ ದಾಳಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಬಗ್ಗೆ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆಯೇ ಅರಣ್ಯಾಧಿಕಾರಿಗಳ ತಂಡ ಅಧ್ಯಯನ ಮಾಡಿ ಹೋಗಿದೆ. ಗಡಿ ದಾಟಿ ಬಂದ ಆನೆಗಳನ್ನು ಮರಳಿ ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರದ ಅರಣ್ಯಕ್ಕೇ ಬಿಡುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನೂ ಇಲ್ಲಿನ ಇಲಾಖೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡಿದೆ. ಆದರೆ, ಅದಾವುದೂ ಕೊಟ್ಟ ಮಾತಿನಂತೆ ನಡೆದಿಲ್ಲ.

ಕಾರಿಡಾರೂ ಇಲ್ಲ ಕಾರ್ಯ‍‍ಪಡೆಯೂ ಇಲ್ಲ

ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾಗದ ಮೈಸೂರು ಚಾಮರಾಜನಗರ ಹಾಸನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಆನೆ ಕಾರಿಡಾರ್‌ ನಿರ್ಮಿಸಿ ಸಂಘರ್ಷವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಕಾರಿಡಾರ್‌ ಸುತ್ತಲೂ ಸೌರಬೇಲಿ ಆಳವಾದ ಕಂದಕ ತೋಡುವ ಮೂಲಕ ಆನೆಗಳು ನಾಡಿಗೆ ಬರದಂತೆ ಕಾಡು–ನಾಡಿನ ಮೇಲೆ ಕಾಳಜಿ ವಹಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅಂಥ ಪ್ರಯತ್ನ ಈ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಆಗಿಲ್ಲ ಎಂಬ ಕೊರಗು ಕಾಡಿನ ವಾಸಿಗಳದ್ದು. ಅಲ್ಲಿ ಹಲವು ಎನ್‌ಜಿಒಗಳು ಟ್ರಸ್ಟ್‌ಗಳು ಸಂಘಟನೆಗಳು ಕೂಡ ಸಾಮೂಹಿಕ ಪ್ರಯತ್ನದ ಮೂಲಕ ಕಾಡಿಗೆ ಕಾವಲಾಗಿ ಕಾರ್ಯಪಡೆ ರಚಿಸಿವೆ. ಆದರೆ ಅಂಥ ಪ್ರಯತ್ನ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯದಿರುವುದು ವಿಪರ್ಯಾಸ.

ಇದು ಸಾವಲ್ಲ ಕೊಲೆ: ಆರೋಪ

ಸುಳ್ಳೇಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆದಿರುವುದು ಆನೆಗಳ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾವಲ್ಲ. ಅವಘಡದಿಂದ ಸಾವನ್ನಪ್ಪಿವೆ ಎಂಬುದೂ ಸರಿಯಾದ ನಿರ್ಧಾರವಲ್ಲ ಪರಿಸರವಾದಿಗಳ ಮಾತು.  ಏಕೆಂದರೆ ನಾಗರಗಾಳಿ ಸುತ್ತಲಿನ ಗ್ರಾಮಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಆನೆಗಳು ಎರಡು ವಾರಗಳಿಂದ ತಿರುಗಾಡುತ್ತಲೇ ಇದ್ದವು. ಕಬ್ಬಿನ ಗದ್ದೆ ಭತ್ತದ ಗದ್ದೆ ಅಥವಾ ಊರಿನ ಬಳಿ ಬಂದಾಗ ಜನರೇ ಕೂಗಾಡಿ ಓಡಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಇದರ ಕೆಲವು ವಿಡಿಯೊಗಳೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಜಾಲತಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡಿವೆ. ಆಗಲೇ ಎಚ್ಚೆತ್ತುಕೊಳ್ಳಬೇಕಿದ್ದ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿರ್ಲಕ್ಷ್ಯ ವಹಿಸಿದರು. ಉಪಾಯ ಮಾಡಿದ ಆರೋಪಿಗಳು ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸ್ಪರ್ಶ ಮಾಡಿಸಿ ಆನೆಗಳ ಸಾವಿಗೆ ಕಾರಣವಾದರು ಎಂಬುದು ಪರಿಸರಿವಾದಿಗಳ ವಾದ. 

ಇದಕ್ಕೆ ನಿಖರ ಕಾರಣವನ್ನೂ ಅವರು ಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಗದ್ದೆಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗೆ ಐಬಾಕ್ಸ್‌ ಸೌರತಂತಿ ಅಳವಡಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದರಲ್ಲಿ ಅಲ್ಪಪ್ರಮಾಣದ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಹರಿಯುವುದರಿಂದ ‍ಪ್ರಾಣಿಗಳು ಮುಟ್ಟಿದರೂ ಅಪಾಯ ಸಂಭವಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಸುಳ್ಳೇಗಾಳಿಯಲ್ಲಿ ಅಳವಡಿಸಿ ಸೌರತಂತಿಗಳಿಗೆ ಹೆಸ್ಕಾಂನವರು ಮನೆಗೆ ಸರಬರಾಜು ಮಾಡುವ ಹೈವೋಲ್ಟೇಜ್‌ ವಿದ್ಯುತ್‌ ಸಂಪರ್ಕ ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು ಎಂಬುದು ಖುದ್ದು ಆರೋಪಿಗಳೇ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತೆರಳಿದ್ದ ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆ ಹಾಗೂ ಹೆಸ್ಕಾಂ ಅಧಿಕಾರಿಗಳ ತಂಡವೂ ಇದನ್ನು ಖಚಿತ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದೆ. ಅಲ್ಲದೇ ವಿದ್ಯುತ್‌ ತಂತಿಗಳು ತಾವಾಗಿಯೇ ಗಾಳಿಗೆ ಹರಿದುಬಿದ್ದಿಲ್ಲ ಎಂಬುದೂ ಖಚಿತವಾಗಿದೆ. ಹಾಗಾದರೆ ಆರೋಪಿಗಳ ಮೇಲೆ ವನ್ಯಮೃಗಗಳ ಕೊಲೆ ಪ್ರಕರಣ ದಾಖಲಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಪರಿಸರ ಪ್ರಿಯರ ವಾದ.