ಬಂಜಾರರಲ್ಲಿ ಕವಡೆಗಿದೆ ಕಿಮ್ಮತ್ತು!

ಕವಡೆಗಳಿಗೆ ಪ್ರೀತಿಯ ಬಂಧವನ್ನು ಬೆಸೆದವರು ಬಂಜಾರರು. ಧಾನ್ಯ, ಉಪ್ಪು, ಲೋಹ ಇತ್ಯಾದಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಎತ್ತುಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಗಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರ ದೀರ್ಘ ಪ್ರಯಾಣಗಳಲ್ಲಿ ಕವಡೆಗಳು ಕೇವಲ ಹಣವಲ್ಲ, ವ್ಯಾಪಾರದ ಭಾಷೆಯೂ ಆಗಿದ್ದವು.

ಲಿಪಿಯಿಲ್ಲದ ಭಾಷೆ ಮಾತನಾಡುವ ಬಂಜಾರರು ತಮ್ಮ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಂಕೀರ್ಣ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಹೇಗೆ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂಬುದರ ಬಗ್ಗೆ ಕುತೂಹಲ ಇರುವುದು ಸಹಜ. ಅವರ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಕವಡೆಗಳು ಕೇವಲ ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿರದೆ ಲೆಕ್ಕಾಚಾರದ ಸಾಧನವೂ ಆಗಿದ್ದವು. ಅವರು ಅವುಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ವ್ಯವಹಾರ ದಾಖಲೆಗಳಿಗೆ ಎಣಿಕೆಯ ಸಾಧನವಾಗಿ ಬಳಸಿದರು. ಮಾರಾಟ, ಖರೀದಿ ಮತ್ತು ಪಾವತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಕವಡೆಗಳನ್ನು ಸರಗಳಾಗಿ ಇಲ್ಲವೇ ಗೊಂಚಲುಗಳಾಗಿ ಕೆಲವನ್ನು ಸೇರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ತೆಗೆದುಹಾಕುವ ಪದ್ಧತಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದರು.

ಬಂಜಾರ ಮಹಿಳೆಯರು ಈ ವ್ಯಾಪಾರ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ನಿಪುಣರಾಗಿದ್ದರು. ಯುವತಿಯರು ವ್ಯಾಪಾರದ ದಾಖಲೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅವರು ಕವಡೆಗಳನ್ನು ಬಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ ಹೊಲೆದು ಅಥವಾ ಸಣ್ಣ ಚೀಲಗಳಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಟ್ಟು ಠೇವಣಿಗಳು ಮತ್ತು ಖರ್ಚುಗಳ ಲೆಕ್ಕವನ್ನು ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ರೀತಿಯ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ನೆನಪಿನ ಆಂತರಿಕ ಸಂಬಂಧವೇ, ಬಂಜಾರ ಮಹಿಳೆಯರ ಉಡುಪುಗಳು ಹಾಗೂ ಆಭರಣಗಳಲ್ಲಿ ಕವಡೆಗಳನ್ನು ಅಲಂಕಾರವಾಗಿ ಬಳಸುವ ಪರಂಪರೆಯ ಮೂಲವಾಗಿರಬಹುದು. ಅಂದರೆ, ಕವಡೆಗಳು ಕೇವಲ ಅಲಂಕಾರ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಬಂಜಾರರ ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಬದುಕಿನ ಭಾಗವೂ ಆಗಿದ್ದವು.

ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಾರದಿಂದ ಬಂದ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ಸಂಪತ್ತು ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ಚಿನ್ನದ ಆಭರಣಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆಯಾಯಿತು. ದೇಹದ ಮೇಲೆ ಧರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳನ್ನು ಸುರಕ್ಷಿತವಾಗಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ಪದ್ಧತಿ ರೂಢಿಗೆ ಬಂತು. ಆರ್ಥಿಕ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಬದಲಾವಣೆಯ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಬಂಜಾರರು ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ತ್ಯಜಿಸುವುದು ಅನಿವಾರ್ಯವಾದಾಗ ದುಬಾರಿ ಲೋಹಗಳ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಸೀಸದಂತಹ ಅಗ್ಗದ ವಸ್ತುಗಳು ಪಲ್ಲಟಗೊಳಿಸಿದವು. ಆದರೆ ಕವಡೆಯ ಸಾಂಕೇತಿಕ ಶಕ್ತಿಯು ಹಾಗೆಯೇ ಉಳಿದುಕೊಂಡಿತು.

ವ್ಯಾಪಾರ ಕ್ಷೀಣಿಸುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಕವಡೆ ಹಣವು ಕೇವಲ ನೆನಪಾಗಿ ಉಳಿಯಿತು. ಮಾನವಶಾಸ್ತ್ರಜ್ಞ ಎಡ್ಗರ್ ಥರ್ಸ್ಟನ್ ತಮ್ಮ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಬಂಜಾರ ಸಮುದಾಯವು ಕವಡೆಯನ್ನು ಅಲಂಕಾರ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಬೆಸೆದುಕೊಂಡಿದೆ ಎಂದು ದಾಖಲಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಉಡುಪು, ಆಭರಣ ಮತ್ತು ಹಬ್ಬದ ವಸ್ತ್ರಗಳು ಕವಡೆಗಳಿಂದ ಮಿನುಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಇವುಗಳು ಅವರ ಪೂರ್ವಜರ ನಿರಂತರ ಸಂಚಾರಿ ಜೀವನದ ನೆನಪನ್ನು ಹೊತ್ತಿದ್ದವು. ಜನಪದ ಹಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ಮಾತುಕತೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ಕವಡೆಯನ್ನು ಐಶ್ವರ್ಯ, ಭಾಗ್ಯ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧಿಯ ರೂಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಹೀಗೆ, ಕವಡೆ ಬಂಜಾರರ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಅಲಂಕಾರವಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ, ನೆನಪಿನ ಜೀವಂತ ಕೊಂಡಿಯಾಗಿಯೂ ಉಳಿಯಿತು.

ಕವಡೆ ಕಥೆಯು ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ಪೂರ್ವ ಯುರೋಪಿನ ಕಡೆ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುವುದನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಯುರೋಪಿನ ರೋಮಾ ಸಮುದಾಯವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಚೀನ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಧೃಡಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಸಮುದಾಯದಲ್ಲೂ ಕೂಡ ಆಭರಣಗಳು, ವೇಷಭೂಷಣಗಳು ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯ ಹೇಳುವ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಕವಡೆಗಳು ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ.

ವಾಸ್ತವವಾಗಿ, ಕವಡೆಯ ಪ್ರಯಾಣವು ಮಾನವೀಯತೆಯ ಯಾನವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತದೆ. ಪ್ರಪಂಚದ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಗರಗಳು ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿವೆ. ಅವು ಈ ಭೂ ಗ್ರಹವನ್ನು ಒಟ್ಟಿಗೆ ಬಂಧಿಸುವ ಒಂದು ದೊಡ್ಡ ಜೀವಂತ ಜಾಲವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಜಲ ಜಾಲದ ಆಳದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದ ಕವಡೆ, ಆ ಒಂದು ಏಕತೆಯ ಪ್ರತಿಬಿಂಬವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಕವಡೆಯು ದೂರದ ಜನರನ್ನು ಅಂದರೆ ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ಭಾರತಕ್ಕೆ, ದ್ವೀಪದಿಂದ ಒಳನಾಡಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದೆ. ಇದು ಸಂಪರ್ಕದ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ನಿಂತಿದೆ. ಪ್ರಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ನಡುವೆ, ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ನಂಬಿಕೆಯ ನಡುವೆ, ಕಾಣುವ ಮತ್ತು ಕಾಣದ ನಡುವೆ ಈ ಕೊಂಡಿ ಬಿಗಿ ಹಿಡಿತ ಹೊಂದಿದೆ. ಕವಡೆಯನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು ಅಥವಾ ಧರಿಸುವುದು ಎಂದರೆ ಸಾಗರದ ಆತ್ಮದ ಒಂದು ತುಣುಕನ್ನು ತನ್ನೊಳಗೆ ಧರಿಸಿದಂತಾಗಿದೆ. ಎಲ್ಲಾ ಜೀವನ, ಎಲ್ಲಾ ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಎಲ್ಲಾ ಸಂಪ್ರದಾಯವು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಒಂದೇ ಮೂಲದಿಂದ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಅದು ನೆನಪಿಸುತ್ತದೆ.

ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಕವಡೆಗಳು

ಆಧುನಿಕ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ನಿಜವಾದ ಕವಡೆಗಳು ದೈನಂದಿನ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿವೆ. ಒಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಸುಲಭವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿದ್ದ ಕವಡೆಗಳು ಈಗ ಸ್ಥಳೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಗುವುದು ಕಷ್ಟ. ಅದೇ ಆಕಾರ ಮತ್ತು ಹೊಳಪನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಕವಡೆಗಳು ಅನೇಕ ಬಂಜಾರ ಉಡುಪು ಮತ್ತು ಆಭರಣಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ. ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ಕವಡೆಗಳು ಹಗುರವಾಗಿಯೂ, ಅಗ್ಗವಾಗಿಯೂ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಬಾಳಿಕೆ ಬರುತ್ತವೆಯಾದರೂ ಅತ್ಯಗತ್ಯವಾದದ್ದೇನೋ ಕಾಣೆಯಾಗಿದೆ. ಅದೇನೆಂದರೆ ಮೂಲ ಕವಡೆಗಳುಳ್ಳ ಉಡುಪುಗಳು ಸಮುದ್ರದ ಸ್ಪರ್ಶ, ಅದರ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲದ ನೆನಪು ಹಾಗೂ ಪ್ರಾಚೀನ ನಂಬಿಕೆಯ ಜೀವಂತ ಸಂಪರ್ಕ ಕಳೆದು ಹೋದರೂ ಇನ್ನೂ, ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳು ವಿಕಸನಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಹೊಂದಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಬಂಜಾರರು ಕವಡೆ ಸಂಕೇತವನ್ನು ಜೀವಂತವಾಗಿಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ವಸ್ತುವು ಬದಲಾಗಿದ್ದರೂ ಸಹ. ನೈಜವಾಗಿರಲಿ ಅಥವಾ ಅನುಕರಣೆಯಾಗಲಿ, ಪರಂಪರೆ, ಸ್ಥಿತಿಸ್ಥಾಪಕತ್ವ ಮತ್ತು ನಿರಂತರತೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕವಡೆ ಉಡುಪುಗಳನ್ನು ಹೆಮ್ಮೆಯಿಂದ ಧರಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಬಂಜಾರರ ನೃತ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಹಬ್ಬಗಳಲ್ಲಿ, ಹೊಳೆಯುವ ಕವಡೆಗಳು ಇನ್ನೂ ವಾದ್ಯಗಳ ಬಡಿತಕ್ಕೆ ಲಯಬದ್ಧವಾಗಿ ಚಲಿಸುತ್ತವೆ.

ಕವಡೆ ಕಥೆಯು ಹಲವು ವಿಧಗಳಲ್ಲಿ ಬಂಜಾರರ ಕಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇಬ್ಬರೂ ಬಹುದೂರ ಪ್ರಯಾಣಿಸಿ ಹೊಸ ಲೋಕಗಳಿಗೆ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಇನ್ನೂ ತಮ್ಮ ಅಗತ್ಯ ಗುರುತನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ. ಕರೆನ್ಸಿಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ಆಭರಣವಾಗಿದೆ. ವ್ಯಾಪಾರವಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾದದ್ದು ಸಂಪ್ರದಾಯವಾಗಿದೆ. ಬಂಜಾರರ ಕವಡೆ ಮೇಲಿನ ಪ್ರೀತಿ ಮಾನವ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಬಗ್ಗೆ ಆಳವಾದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಸೆರೆ ಹಿಡಿಯುತ್ತದೆ.

ಕವಡೆಯ ಈ ದೀರ್ಘಯಾನವು ಆಳವಾದ ಸತ್ಯವನ್ನು ಹೇಳುತ್ತದೆ. ನಾವು ಒಮ್ಮೆ ಬದುಕಿಗಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸಿದ್ದ ವಸ್ತುಗಳು, ಕಾಲದ ಓಟದಲ್ಲಿ, ನಮ್ಮ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಗುರುತುಗಳಾಗುತ್ತವೆ. ಕವಡೆಗಳು ಇನ್ನು ಹಣವಾಗಿ ಕೈಯಿಂದ ಕೈಗೆ ಹೋಗದಿರಬಹುದು. ಆದರೆ ಅವು ಕಲ್ಪನೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವ, ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ರಕ್ಷಣೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಹರಡುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಇಂದು ಬಂಜಾರರ ಉಡುಪುಗಳಲ್ಲಿ ಹೊಳೆಯುವ ಕವಡೆಗಳನ್ನು ನೋಡುವುದು ಎಂದರೆ ಶತಮಾನಗಳ ಯಾನ, ನೆನಪು ಮತ್ತು ಸಾಗರದ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ನೋಡುವಂತಾಗಿದೆ. ಚಿಕ್ಕದಾಗಿದ್ದರೂ, ಅದು ಸಾಗರಗಳನ್ನೂ, ಜನಾಂಗಗಳನ್ನೂ, ಸಂಸ್ಕೃತಿಗಳನ್ನೂ ಸಂಪರ್ಕಿಸಿದ ಅದ್ಭುತ ಕಥೆಯನ್ನು ತನ್ನೊಳಗೆ ಹೊತ್ತಿದೆ. ನಾವು ಒಮ್ಮೆ ಬದುಕುಳಿಯಲು ಬಳಸಿದ ವಸ್ತುಗಳು ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ, ನಾವು ಯಾರೆಂಬುದರ ಸಂಕೇತಗಳಾಗುತ್ತವೆ ಎಂಬುದಕ್ಕೆ ಕವಡೆಗಳು ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿವೆ.

ಸಮುದ್ರಗಳು ಯಾವಾಗಲೂ ವಿಭಜನೆಗಿಂತ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಒಗ್ಗೂಡಿಸುತ್ತವೆ. ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಕವಡೆಯಲ್ಲಿಯೂ ಮಾನವ ಜೀವನದ ಜಾಣ್ಮೆ, ಸೌಂದರ್ಯ ಮತ್ತು ಒಂದಾಗುವಿಕೆಯ ಕಥೆ ಅಡಗಿದೆ.