ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ ನಿರಂತರ ಯಾನ

ಕೃಷ್ಣನ ಚಾಣಾಕ್ಷತನ, ಹನುಮಂತನ ಶೌರ್ಯ, ಲಕ್ಷ್ಮಣನ ದಿಟ್ಟತನ, ರಾಮನ ಶಾಂತಭಾವ, ಮೋಹಿನಿಯ ಲಾಸ್ಯ, ಸುಭದ್ರೆಯ ದೈನ್ಯ, ಪಾರ್ಥನ ಧೀರತ್ವ...ಪುರಾಣ ಪಾತ್ರಗಳ ಗುಣಸ್ವಭಾವಗಳೆಲ್ಲವೂ ಮಂಗಳೂರಿನ ಶ್ರೀ ಧರ್ಮಸ್ಥಳ ಮಂಜುನಾಥೇಶ್ವರ (ಎಸ್‌ಡಿಎಂ) ಕಾನೂನು ಕಾಲೇಜಿನ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ಎರಡು ದಿನ ಪ್ರತಿಫಲಿಸಿದವು.

ಚೆಂಡೆಯ ಗಂಭೀರ ನಾದ, ಮದ್ದಲೆಯ ಝೇಂಕಾರ, ಚಕ್ರತಾಳದ ಲಯಕಾರಿಯಲ್ಲಿ ಭಾಗವತಿಕೆಯ ಸೊಗಸುಗಾರಿಕೆ ಚಿತ್ತೋದ್ರೇಕ ಉಂಟುಮಾಡಿದರೆ ಪಾತ್ರಗಳ ಶಾಂತ, ಶೃಂಗಾರ, ಹಾಸ್ಯ, ಧೀರ ಭಾವಗಳು ನಗರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ರಸದೀಪ್ತಿಯನ್ನು ಸೂಸಿದವು. ವೃತ್ತಿಪರ ಹಿಮ್ಮೇಳ ಕಲಾವಿದರು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಭೂಮಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಪಾತ್ರಗಳಿಗೆ ಜೀವ ತುಂಬಿದವರೆಲ್ಲರೂ ಪದವಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು. ಯಾಕೆಂದರೆ ಇದು ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಕಲೋತ್ಸಾಹದ ಯಕ್ಷಗಾನ ಸ್ಪರ್ಧೆ, ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ.

ಎಸ್‌ಡಿಎಂ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ ಹೊಸತಲ್ಲ. ತೊಂಬತ್ತರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಆರಂಭಗೊಂಡ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ ಮೂವತ್ಮೂರು ವರ್ಷಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಿದೆ. ಇಷ್ಟು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಸ್ಪರ್ಧಾ ವೇದಿಕೆಯಲ್ಲಿ ರಾಮ, ಕೃಷ್ಣ, ಸುದರ್ಶನ, ವಿಭೀಷಣ, ಹನುಮಂತ, ಲಕ್ಷ್ಮಣ, ಕುಂಭಕರ್ಣ, ಮೇಘನಾದ, ತರಣಿಸೇನ, ಸುಭದ್ರಾ, ದಾರುಕ, ಮೋಹಿನಿ, ಪಾರ್ಥ, ಭರತ, ಧರ್ಮಾಂಗದ, ನಾರದ, ಸುಧನ್ವ, ಬಬ್ರುವಾಹನ, ಶತ್ರುಪ್ರಸಾದನ, ನರಕಾಸುರ... ಹೀಗೆ ನಾನಾ ಪಾತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದವರ ಪೈಕಿ ಅನೇಕರು ಈಗ ಪ್ರಮುಖ ಮೇಳಗಳಲ್ಲಿ ವೇಷ ಹಾಕುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ ಇದೆ ಎಂಬ ಕಾರಣದಿಂದಲೇ ಯಕ್ಷಗಾನ ಕಲಿಕೆಗೆ ಆಸಕ್ತಿ ತೋರಿದ ಎಂಜಿನಿಯರಿಂಗ್‌, ಮೆಡಿಕಲ್, ಮ್ಯಾನೇಜ್‌ಮೆಂಟ್‌ ಸೇರಿದಂತೆ ವಿವಿಧ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳೂ ಇದ್ದಾರೆ.

ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ ಆರಂಭಗೊಂಡದ್ದು 1992ರಲ್ಲಿ. ಅಂದಿನಿಂದ ಇಲ್ಲಿಯ ವರೆಗೆ ಹಲವು ಪ್ರಯೋಗಗಳನ್ನು ಕಂಡಿರುವ ಸ್ಪರ್ಧೆಯ ‘ಕಾಲಮಿತಿ’ ಎರಡು ವರ್ಷಗಳಿಂದ ತಂಡವೊಂದಕ್ಕೆ ಒಂದು ತಾಸು ಎಂಬ ಹಂತಕ್ಕೆ ತಲುಪಿದೆ. ‘ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳ ಯಕ್ಷಗಾನ ಸ್ಪರ್ಧೆಯೊಂದು ಮೂರು ದಶಕಗಳಿಂದ ನಿರಂತರವಾಗಿ ನಡೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಇಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಯಕ್ಷೋತ್ಸವದ ಸಂಚಾಲಕ ಪುಷ್ಪರಾಜ್‌.

‘ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ಯಕ್ಷಗಾನದಿಂದ ವಿಮುಖರಾಗುತ್ತಿದ್ದಾರೆಂಬ ಆತಂಕದಿಂದ 1992ರಲ್ಲಿ ಅಂದಿನ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ನಾಯಕರಾಗಿದ್ದ ಕೆ.ಎಂ ನಟರಾಜ್ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ ಕಜೆ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದು ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ. ಸತತ ಇಪ್ಪತ್ತೈದು ವರ್ಷಗಳ ಉತ್ಸವದ ನಂತರ ಇದನ್ನು ನಿಲ್ಲಿಸುವ ಯೋಚನೆಯೂ ಮೂಡಿತ್ತು. ಆಗ ಧರ್ಮಸ್ಥಳದ ಧರ್ಮಾಧಿಕಾರಿ ವೀರೇಂದ್ರ ಹೆಗ್ಗಡೆ ಅವರು ಮುಂದುವರಿಸಲು ಸೂಚಿಸಿದರು. ಮೊದಲು ತಂಡವೊಂದರ ಗರಿಷ್ಠ ವೇಷಗಳ ಸಂಖ್ಯೆ ಎಂಟಕ್ಕೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿತ್ತು. ಈಗ ಅದನ್ನು ಹತ್ತಕ್ಕೆ ಏರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಕನಿಷ್ಠ ಹತ್ತು ತಂಡಗಳು ಭಾಗವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಹಾಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಿದರೆ ಇಲ್ಲಿಯವರೆಗೆ ಕಡಿಮೆ ಎಂದರೂ ಮೂರು ಸಾವಿರ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಅವಕಾಶ ಲಭಿಸಿದೆ’ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಪುಷ್ಪರಾಜ್‌.

ಚೀಟಿ ಎತ್ತುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರತಿ ತಂಡಕ್ಕೆ ಪ್ರಸಂಗವನ್ನು ಯಕ್ಷೋತ್ಸವ ಸಮಿತಿಯೇ ಕೊಡುತ್ತದೆ. ಸ್ತ್ರೀ ವೇಷದ ಬ್ಲೌಸ್ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲ ವೇಷಗಳಿಗೆ ಪೋಷಾಕು ಸಮಿತಿಯದ್ದೇ. ಹಿಮ್ಮೇಳಕ್ಕೆ ಹೊರಗಿನ ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ರಾಜವೇಷ, ಸ್ತ್ರೀ ವೇಷ, ಪುಂಡುವೇಷ, ಹಾಸ್ಯಗಾರ ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದ ವೇಷ ಇರಲೇಬೇಕು. ಕಾಲೇಜುಗಳು ಮತ್ತು ಯಕ್ಷಗಾನ ತಜ್ಞರ ಸಭೆ ನಡೆಸಿ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ನಿರ್ಧರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬದಲಾವಣೆಗಳಿಗೆ ತಜ್ಞರ ಒಪ್ಪಿಗೆ ಪಡೆಯುವುದು ಕಡ್ಡಾಯ.

ಈ ಎಲ್ಲ ಸಿದ್ಧತೆ, ನಿರ್ಬಂಧಗಳ ತರುವಾಯ ಪ್ರದರ್ಶನಗೊಳ್ಳುವ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಗಳು ವೃತ್ತಿಪರ ಕಲಾವಿದರಂತೆಯೇ ಆಂಗಿಕಾಭಿನಯ, ಮಾತುಗಾರಿಕೆ, ನೃತ್ಯ ಮುಂತಾದ ಯಕ್ಷಗಾನದ ಎಲ್ಲ ಅಂಗಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿ ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈ ಬಾರಿ ಸುದರ್ಶನ ವಿಜಯ, ತರಣಿಸೇನ ಕಾಳಗ, ಕೃಷ್ಣಾರ್ಜುನ ಕಲಾಪ, ರುಕ್ಮಾಂಗದ ಚರಿತ್ರೆ, ಸುಧನ್ವ ಮೋಕ್ಷ, ಬಬ್ರುವಾಹನ ಕಾಳಗ, ನರಕಾಸುರ ಮೋಕ್ಷ ಮುಂತಾದ ಪ್ರಸಂಗಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ಬಿಂಬಿಸಿತ್ತು.

‘ಕಾಲೇಜು ಕಲಿಕೆಯ ಹೊರತಾದ ಕಲಾಪ್ರೀತಿ, ಯಕ್ಷಗಾನದ ಮೇಲಿನ ಸ್ವಯಂ ಅಭಿಮಾನ, ಸಜ್ಜಾಗಲು ಹಾಕುವ ಶ್ರಮ ಎಲ್ಲವೂ ಪ್ರತಿ ತಂಡದ ಪ್ರದರ್ಶನದ ಹಿಂದೆ ಲೆಕ್ಕಣಿಕೆಯಾಗಿ ನಿಲ್ಲುತ್ತದೆ. ಎಲ್ಲ ತಂಡಗಳೂ ಹತ್ತರಲ್ಲಿ ಹತ್ತು ಅಂಕಗಳನ್ನು ಗಳಿಸಲು ಸಮರ್ಥವಾಗಿವೆ. ಇಂಥ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಯಕ್ಷಗಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗ್ಯವೇ ಸರಿ’ ಎಂದು ತೀರ್ಪುಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿದ್ದ ನಾ.ಕಾರಂತ ಪೆರಾಜೆ ಅವರು ಆಡಿದ ಮಾತಿನಲ್ಲಿ ಯಕ್ಷೋತ್ಸವದ ಸಕಲವೂ ಅಡಗಿತ್ತು.